شباهت گذشته به آینده
مجتبی
احمدی
author
text
article
2013
per
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
3
31
https://jh.isca.ac.ir/article_504_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
عالمان دین و امنیت اجتماعى در تاریخ معاصر
سید حسین
همایون مصباح
author
text
article
2013
per
نوشتار حاضر، درباره مسأله مهم و حیاتىِ امنیت اجتماعى و نقش عالمان دین، بویژه در بازه زمانى دوره قاجار بدین سوى، نگاشته شده است. وبدین منظور، نخست امنیت اجتماعى فرایندى دانسته مىشود که عاملان و کنشگران )بالفعل وبالقوه( اطمینان خاطر و رضایت نسبت به وضعیت کنونى و آتیه هویت و حیثیت فردى و جمعى خویش داشته و نیز ظرفیت وتوانایى تولید، حفاظت و استمرار بخشیدن به تمامى تلاشها و دستاوردهاى هویت و حیثیت ساز را در زمینههاى گوناگون در رویارویى با تهدیدها و بازدارندههاى درونى و بیرونى دارا باشند. طبعاً، امنیت در این صورت، برساخته عوامل و مؤلفههاى متنوع بوده که دراین نوشتار، آنها را ذیل دو مؤلفه کلیدى: مؤلفههاى نرم افزارى و مؤلفههاى سخت افزارى قرار داده و معرفى مىنماید. مهمترین کارهاى عالمان دین درساحَتهاى مؤلفههاى نرم، همانا تقویت و حمایت از سرمایه اجتماعى، مبارزه با اندیشههاى انحرافى و تفرقه افکنانه، و توسعه و پرورش نیروى انسانى است. اقدامها و سیاستهایى که عالمان دین، در بُعد مؤلفههاى سخت امنیت اجتماعى انجام دادهاند، به دو دسته تقسیم شده است: اقدامها و کارهاى سازنده، زیر ساختى و فرایندى در حوزه صنعت و اقتصاد و حمل و نقل و دیگر اقدامها و کارهاى بازدارنده و سلبى که در قالب تحریم تلاشها و کالاهاى استعمارگران و مبارزه مسلحانه با آنها انجام گرفته بازگو شده است. البته تمامى این مسائل در ارتباط با امنیت اجتماعى ارزیابى و تحلیل مىشود.
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
31
64
https://jh.isca.ac.ir/article_507_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
برگى زرین از تاریخ معاصر
علی اکبر
ذاکری
عضو هیأت علمى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى دفتر تبلیغات اسلامى
author
text
article
2013
per
در هنگامه قیام و خیزش علماى بزرگ اصفهان، به رهبرى حاج آقا نوراللّه، علیه رضاخان، علماى نجف، بویژه آیات عظام: سیدابوالحسن اصفهانى و میرزا محمدحسین نائینى به حمایت از آن حرکت برخاستند و با بیانیه و نامه اعلام پشتیبانى کردند.
آیات عظام نجف، در نامهاى که در این هنگام به شاه نوشتند و بنا بود دو تن از علما: آیت اللّه بروجردى و شیخ احمد شاهرودى، به نمایندگى از آنان به وى تحویل بدهند، ضمن تأیید حرکت علماى اصفهان، مواردى را که شاه، در جلسه قم متعهد مىشود به آنها جامه عمل در پوشاند، یادآور مىشوند.
در جلسه و نشست قم، که بین رضاخان و علماى ثلاث: اصفهانى، نائینى و شیخ عبدالکریم حائرى در هنگام مهاجرت آیات نجف: اصفهانى و نائینى به قم، برگذار مىشود و به لغو جمهوریت مىانجامد و حمایت علما از رضاخان، درصورت پاى بندى به شرع و اجراى دستورات شرع و بند مترقى متمم قانون اساسى: انتخاب و برگمارى پنج تن از علماى طراز اول براى نظارت بر قوانین مجلس شوراى ملى، آن چه مهم است و روشنگر نقش و جایگاه علما و مراجع و خواستههاى مترقى و والاى آنان، به درستى بازتاب نمىیابد و از موارد یادشده و مورد توافق دوطرف، در کتابهاى تاریخى معاصر، بویژه دوران پهلویها، سخنى به میان نمىآید; امّا مسألهاى مجعول، پررنگ و با آب و تاب بسیار مجال طرح مىیابد و آن این که:
»حمایت علما از رضاخان، براى این بوده که حکومت ایران، زمینه بازگشت علماى تبعیدى را به نجف فراهم آوَرَد و با ملک فیصل وارد گفت و گو بشود، تا موافقت وى براى بازگشت محترمانه علما به عتبات، جلب شود. »
در حالى که علما در آن جلسه، مخالفت خود را، با طرح رضاخان براى جمهوریت به گونه شفاف و جدى اعلام مىدارند و اجراى متمم قانون اساسى را قاطعانه مىخواهند که در این نامه منتشر نشده، که اکنون فراروى دارید، زوایاى آن جلسه و آن چه را رضاشاه بر عهده مىگیرد که عملى کند، به روشنى بیان مىشود.
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
65
84
https://jh.isca.ac.ir/article_510_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
نقش علماى حوزه در مقابله باتجزیه طلبى در تاریخ معاصر
سید عباس
رضوی
author
text
article
2013
per
از بحرانهاى ایران، در دوران معاصر، حرکتهاى تجزیه طلبانه از سوى گروههاى عمدتاً سیاسى بوده است. قدرتهاى استعمارى درپوشش آزادى خواهى، به تعارضهاى سیاسى و تفاوتهاى جغرافیایى و قومى ایرانیان دامن زده و تلاش کردهاند، سرزمین ایران را به بخشهاى کوچکترى تقسیم کنند. نقش حوزه و روحانیت درایجاد همبستگى ملى میان ایرانیان چه بوده و علما، روحانیان و حوزههاى علمیه چه راههایى را در رویارویى با تجزیه طلبان پیمودهاند؟ در این مقال، به این پرسشها، دراین مقوله پاسخ داده شده است.
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
85
160
https://jh.isca.ac.ir/article_513_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
نقد موضع روحانیت در برابر بر دار کشیدن شیخ فضل اللّه نورى
محمد علی
رواستان
author
text
article
2013
per
شیخ فضل الله نورى، شخصیت برجسته علمى شیعه در ایران عصرمشروطه است که درجنبش تنباکو نقش اساسى داشت و نیز در نهضت مشروطه، همراه سایر علما علیه استبداد قیام کرد. او، پس از آن که دید غرب گرایان، آرمانهاى مؤمنانه مردم را نادیده مىگیرند و آشکارا با قوانین شریعت و ارزشهاى دینى مخالفت مىورزند و تنها به فکر پیاده سازى قانونهاى کلیشهاى غرب هستند، مخالف سرسخت مشروطه غربى شد وهرگز نتوانست با آن کنار بیاید، تا جان بر سر این اندیشه گذاشت. عالمان مشروطه خواه، به دلیلِ دوربودن از خاستگاه نهضت و درک دیر هنگام آمال غرب گرایان وآثار منفى مشروطه غربى، موضع جدّى در برابرِ بردار شدن شیخ نگرفتند و تنها به ابراز ناراحتى بسنده کردند.این موضعگیرى ضعیف، راه را براى از میان برداشتن بسیارى از عالمان، پس از شیخ و حذف آنان از صحنه مشروطه هموار کرد.
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
161
200
https://jh.isca.ac.ir/article_516_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
نقد و بررسى موضع علمادر برابر تبعید و شهادت مدرس
محمد صادق
زینانی
author
text
article
2013
per
از مقولههاى مورد بحث در این مقال، جایگاه مدرس در حوزهها و نزد علماى بزرگِ ایران و نجف است و سخن از هوش و آگاهىهاى بالاى سیاسى اوست و قوه شگفت انگیزى که در شناخت چهره و دسیسههاى هزارتوى دشمن داشت.
مدرس، رضاخان را خوب شناخته بود و بهنگام از چهره او نقاب گرفت، آن هم در روزگارى که بسیارى در تارهاى تظاهر او به دیندارى و میهن دوستى و دشمن ستیزى گرفتار آمده بودند. از این روى، مبارزه با او را براى حفظِ عزت، استقلال و کرامت و عزت مردمان و کشور، از پایگاه شرعى و قانونى که داشت، شجاعانه، مدبرانه و خردمندانه، پىگیرى کرد و دستان پنهان استعمار را در روى کار آوردنِ رضاخان و مأموریتهایى که به او واگذار کرده بود، آشکار ساخت و در گاهِ جنگ دوم جهانى و مورد تاخت و تاز قرار گرفتن ایران از سوى قدرتهاى بزرگ، در راه استقلال کشور و کوتاه کردن دست بیگانگان، گامهاى اثرگذار، بزرگ و ماندگارى برداشت و آنى از دفاع از حق ملت، کوتاه نیامد، تا آن که چنان عرصه را بر انگلیس و نوکر آن، رضاخان، تنگ کرد که نتوانستند او را برتابند و پس از سالها تبعید و آزار و اذیت و شکنجههاى قرون وسطایى، طومار زندگىاش را در هم پیچیدند.
آن چه در این مقال مورد توجه قرار گرفته و دردمندانه از آن یاد شده، سکوت علما در برابر این فاجعه بزرگ است، زخمى که هیچ گاه التیام نخواهد یافت.
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
201
232
https://jh.isca.ac.ir/article_519_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
مهم ترین پناهگاه دادخواهان در تاریخ معاصر
سید عباس
صادقی فدکی
author
text
article
2013
per
ایران در دو سده اخیر، با حاکمان خودسر و ستم پیشه و بحرانهاى اجتماعى بسیارى روبهرو و دست به گریبان بوده است. درگیریهاى خونین و بنیان برافکن قومى، ناامنیها، شرارتها و غارتگریهاى هراسانگیز و بنیان سوز، مرزهاى آشفته و پرآشوب و گروه گروه مردمان ستم دیده، غارت شده و مال و منال از دست داده و با داغهاى بسیار بر جسم و روح.
در این مقال سخن دراین است که علما و حوزهها که از جایگاه ونفوذ معنوى درمیان مردم برخوردار بودهاند، در آن دوران پرادبار، در رفع ستم از مردم و تظلم طلبان چه کرده و چه راه کارهایى را براى ایجاد امنیت وعدالت وکاستن از درد و رنج و هزارها هزار مشکل مردم به بوته تجربه گذاشتهاند و پیام آن براى روحانیت معاصرکدام است؟
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
233
295
https://jh.isca.ac.ir/article_520_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
حوزه هاى علمیه و ادب فارسى ایران معاصر(حوزه علمیه مشهد)
عباس
مخلصی
author
text
article
2013
per
در کارنامه حوزههاى علمیه، افزون بر کارکرد دینى، خدمات و کارکردهاى دیگر نیز دیده مىشود. یکى از آنها، بویژه در تاریخ معاصر، تلاش در راه شکوفایى ادبیات و شعر و ادب فارسى است. در ساحَتِ پژوهشهاى حوزوى تا کنون از این نوع کارکرد و تلاش، سخنى به میان نیامده است و پژوهشى دیده نمىشود. این نوشتار مىکوشد تا از باب نمونه، از نقش و کارکرد حوزه علمیه مشهد در پرورش شاعران و ادیبانى که در تاریخ معاصر ظهور یافتهاند و ادبیات فارسى را در مسیر تکامل پیش بردهاند، سخن به میان آورد و شمهاى از آن را بنمایاند. در این مقال از این حوزه بزرگ و کهن، تنها به بازنمود گوشههایى از کارنامه ادبى سه شخصیت ادبى برجسته بسنده شده است.
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
296
337
https://jh.isca.ac.ir/article_521_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
خلاصة المقالات
علی
سبزخدا
author
text
article
2013
per
حوزه
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)
30
v.
شماره 169-168
no.
2013
338
342
https://jh.isca.ac.ir/article_522_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf