حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)938رسول اعظم(ص) اسوه امام خمینىمجتبیاحمدی03200724شماره 140-139359Full Textپى نوشتها: 1.سفینة البحار, ج 2/ 97.2.دعاى کمیل بن زیاد.3.مناجات خمس عشرـ مناجات سوم ـ على بن الحسین(ع).4.مناجات هشتم5. مناجات نهم.6.تاریخ پیامبر اسلام, دکتر محمدابراهیم آیتى, با تجدید نظر و اضافات دکتر ابوالقاسم گرجى/ 73, دانشگاه تهران.7. همان/ 95ـ 96.8. همان/ 210.9. آداب الصلاة, امام خمینى, به اهتمام سید احمد فهرى/ 132, آستان قدس رضوى.10. همان/ 124.11. سیرى در نهج البلاغه, شهید مرتضى مطهرى, چاپ شده در مجموعه آثار ج 16/ 220, صدرا.12. نهج البلاغه, صبحى صالح, خطبه 222. ترجمه برگرفته از سیرى در نهج البلاغه, چاپ شده در مجموعه آثار, ج 16/ 418.13. نهج البلاغه, نامه 45, ترجمه برگرفته از سیرى در نهج البلاغه, چاپ شده در مجموعه آثار, ج 16/ 419.14. همان, خطبه 193.15 . نهج البلاغه, صبحى صالح, ترجمه دکتر سید جعفر شهیدى, خطبه 22.16 . نهج البلاغه, خطبه 222.17 . نهج البلاغه, خطبه 110.18 . همان.19 . همان, خطبه 133.20 . آداب الصلوة, امام خمینى به اهتمام سید احمد فهرى/ 211ـ212, انتشارات آستان قدس رضوى.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)940بعثت تمدّنى شعاعى از نیّر اعظمسید عباسصالحی03200724شماره 140-1396091Full Textحوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)946پیامبر(ص) و استراتژى کارآمدى دولتسید حسینهمایون مصباح03200724شماره 140-13992141Full Text پى نوشتها: 1. نامه ها و پیمانهاى سیاسى حضرت محمد(ص) و اسناد صدر اسلام, محمد حمیدالله, ترجمه سید محمد حسینى/ 112, سروش 1377; و ثائق, نامه هاى حضرت ختمى مرتبت و خلفاى راشدین, محمد حمیدالله, ترجمه دکتر محمود مهدوى دامغانى, نشر بنیاد, 1365.2.الصحیفة میثاق الرسول, زریق, دار محمد, دمشق 1996.3. وثائق,نامه هاى حضرت ختمى مرتبت و خلفاى راشدین, دکتر محمدحمیدالله, ترجمه دکتر محمود مهدوى دامغانى/ 56, چاپ و نشر بنیاد, 1365, تهران.4. الصحیفه میثاق الرسول/ 246.5. سیرة النبى, عبدالملک بن هشام حمیرى, تحقیق مصطفى ابراهیم الابیارى, عبدالحفیظ شلبى/ ج 2/147 ـ 150, دار احیاء التراث العربى, بیروت.6.نامه ها و پیمانهاى سیاسى حضرت محمد(ص) و اسناد صدر الاسلام, محمد حمیدالله, ترجمه سیدمحمد حسینى2001, سروش, 1377.7. همان/ 231 ـ 230.8. مکاتیب الرسول, على احمد میانجى/ 190, دارالحدیث الثقافه, تهران 1419.9.مجتهد زنجانى, 48 ـ 1347, 395.10. همان/157 ـ 161.11. همان/ 169.12. وسائل الشیعه, شیخ حر عاملى, ج12/ 316 ـ 317, باب 29 از ابواب آداب تجارت, ح1, دار احیاء التراث العربى, بیروت.13. المقنع, صدوق 3936, مؤسسه امام الهادى, قم.14. نظام الحکومة النبویه المسمى التراتیب الاداریه, عبدالحى کتانى, ج1/202, بیروت.15. نهج الفصاحه, ابوالقاسم, پاینده/ 233, حدیث شماره 1151.16. همان/ 510, حدیث شماره 2418.17. المیزان, علامه طباطبایى, ترجمه موسوى همدانى, ج6/ 529, بنیاد علمى فکرى علامه طباطبایى.18. الرسالة السعدیه, حسن بن یوسف حلى/ 143, کتابخانه مرعشى نجفى.19. نهج الفصاحه/ 643, حدیث شماره 3192.20 . دولت رسول خدا, احمدالعلى صالح, ترجمه هادى انصارى, پژوهشکده حوزه و دانشگاه, 1381 .21 . سبل الهدى فى سیرة خیر العباد, محمدبن یوسف الشامى, دارالکتب العلمیه, بیروت, 1414 .22 . خانم کارل آرمسترانگ از شمار صاحب نظران دین در میان انگلیسى زبانان است. او در نوشتن زندگانى نامه پیامبر اسلام, به دفاع از اسلام و چهره نورانى آن حضرت در جهان مسیحیت پرداخته است. هر چند ضعفهاى تخیلى و داوریهاى ضعیف دارد. لیکن در جهت دفاع از اسلام کتابى مفید و محققانه است. این کتاب پرفروش ترین کتاب, پس از حادثه 11 سپتامبر بود.23 . زندگى نامه پیامبر اسلام, خانم کارل آرمسترانگ, ترجمه کیانوش حشمتى, 258, حکمت, تهران, 1383.24 . فروغ ابدیت, جعفر سبحانى, ج2/212 ـ 218, نشر دانش اسلامى, قم 1375 .25 . همان / 195 .26 .سلطه رسانه اى صهیونیسم و آمریکا, زهرا سماواتى/ 27 ـ 44, نشر عروج, تهران, 1383.27 . شرح رسالة الحقوق للامام على بن الحسین زین العابدین, حسین الله على قبانجى/ 52, اسماعیلیان, قم, 1406.28 . وسائل الشیعه, ج12 / 326.29 . بحارالانوار, علامه مجلسى, ج1/176, باب 1, از ابواب العلم, حدیث 44, مؤسسه الوفاء, بیروت.30 . الخلاف, شیخ طوسى/ 674, مؤسسه النشر الاسلامى , قم 1417.31 . نهج الفصاحه, ترجمه ابوالقاسم پاینده/ 232, حدیث شماره 1161.32 . کتاب سلیم بن قیس هلالى, تحقیق محمد باقر انصارى/ 458.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)947جاذبه هاى دعوت پیامبر اعظممحمد صادقمزینانی03200724شماره 140-139142240Full Text پى نوشتها: 1.شرح نهج البلاغه, ابن ابى الحدید, تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم, ج6/390 ـ 391.دار احیاء التراث العربى, بیروت2. سیره رسول الله(ص) زریاب خویى/117, سروش, به نقل از انساب الاشراف, بلاذرى, ج1/265, دارالفکر بیروت.3. بحار الانوار, علامه باقر مجلسى, ج19/11, مؤسسه الوفاء, بیروت4.همان , به نقل از انساب الاشراف, ج1/144.5. تاریخ الامم و الملوک, ابى جعفر محمدبن جریر طبرى, ج2/275 ـ 276. مطبعة الاستقامه, قاهره.6. اعراف/157.7. نهج البلاغه, خطبه1.8. الاصابه, ابن حجر عسقلانى, ج8/387, کتاب النساء.9. السیرة النبویة, ابن هشام, ج4/60.10. مغازى, واقدى, ج2/847, نشر دانش اسلامى, قم.11. کنز العمال, علام الدین هندى ج1/603, مؤسسه الرسالة, بیروت.12. مکاتیب الرسول, على احمدى میانجى, ج1/143; بحارالانوار, علامه مجلسى, ج 20 / 396 .13. التراتیب الاداریه, ج1/173.14. التوحید, شیخ صدوق, با تصحیح و تعلیق سید هاشم حسینى تهرانى /342, انتشارات اسلامى, وابسته به جامعه مدرسین, قم.15. الاصابه, ج3/149; السیرةالنبویة, ج1/32, 235, 430; الاحتجاج طبرسى, ج1/29.16. اصول کافى, ثقة الاسلام کلینى, ج2/125, باب الحبّ فى الله و البغض فى الله.17. سوره بقره, آیه 111.18. بحارالانوار, ج9/269.9. تاریخ پیامبر اسلام, دکتر محمدابراهیم آیتى, تجدید نظر و اضافات از دکتر ابوالقاسم گرجى/540 ـ 541, انتشارات دانشگاه تهران, به نقل از طبقات ابن سعد, ج1/299.20. احتجاج, احمد بن على بن ابى طالب طبرسى, ترجمه بهزاد جعفرى, ج1/ 22 ( 29, دارالکتب الاسلامیه.21. تاریخ پیامبر اسلام, 146 ـ 147; الطبقات الکبرى, ج1/219 ـ 220; بحارالانوار, ج 19/ 10ـ 11; اعلام الورى, طبرسى/67 ـ 70, دارالمعرفه, بیروت.22. بحارالانوار, ج19/8.23. بحارالانوار, ج19/49.24.بحارالانوار, ج18/415.25. همان/10.26. گفتار فلسفى, جوان, ج2/248.27. بحارالانوار, ج21/123.28. بحارالانوار, ج16/ 226 ـ 227.29. مغازى, واقدى, ج2/1107, نشر دانش اسلامى.30. الوفاء باحوال المصطفى, ابن جوزى بغدادى; بحارالانوار, ج16/229.31. بحارالانوار, ج27/139.32. بحار, ج58/65.33. وسائل الشیعه, ج18/ 332, دار احیاء التراث العربى, بیروت.34. مستدرک الوسائل الشیعه, میرزا حسین نورى طبرسى, ج17/345, مؤسسه آل البیت.35. نهج البلاغه, ترجمه سیدجعفر شهیدى, نامه 53.36. مستدرک الوسائل الشیعه, ج11/168. تحف العقول, رساله حقوق امام سجاد, بند پنجاهم.37. تاریخ پیامبر اسلام, محمد ابراهیم آیتى/ 378 ـ 379, به نقل از السیرة النبویة, ج3/331 ـ 232.38. تاریخ پیامبر اسلام, محمد ابراهیم آیتى/499 ـ 500, به نقل از السیرة النبویة, ج 4/141.39.تاریخ پیامبر اسلام, محمد ابراهیم آیتى/ 204 ـ 205. السیرة النبویة لابن هشام, ج2/266 ـ 267.40. داستان راستان, شهید مرتضى مطهرى, چاپ شده در مجموعه آثار, ج18/ 258 ـ 259, به نقل از وسائل الشیعه, ج 3/329.41. سنن ابن ماجه, تحقیق محمد فؤاد عبدالباقى, ج2/810, حدیث شماره 2425, دار احیاء التراث العربى, بیروت.42.همان, حدیث شماره 2426.43. سوره آل عمران,آیه 159.44. سوره قلم, آیه 4.45. المیزان, علاّمه طباطبایى, ترجمه سید محمدباقر موسوى همدانى, ج 19/618 ـ 619.46. کتاب المغازى, محمد بن عمر بن واقدى, ج1/140 ـ 141.47.الطبقات الکبرى, ابن سعد, ج4/132, دار صادر, بیروت.48. سفینة البحار, ج6/333, اسوه.49.سوره انبیاء, آیه 10750. سوره طه, آیه 1.51. المیزان, ج4/86.52. السیرة النبویة , ابن هشام, ج4/49.53. کتاب المغازى, محمد بن عمر بن واقدى, ج2/822.54. سیرة النبویة, ج 4/53.55 . تاریخ پیامبر اسلام, دکتر محمد ابراهیم آیتى, تجدید نظر و اضافات از دکتر ابوالقاسم گرجى/501 ـ 502.56 . مکارم الاخلاق, طبرسى, با مقدمه و تعلیق محمد حسین اعلمى/ 14, مؤسسة الاعلمى للمطبوعات, بیروت, انتشارات دانشگاه تهران.57 . محجة البیضاء مولى محسن کاشانى, ج4/149.58 . وسائل الشیعه, ج 11/ 590.59 . التراتیب الاداریة, ج 1/306 ـ 307.60 . محجة البیضا, ج 3/ 367.61 . شعراء ایه 114.62 . سوره انعام, آیه 52.63 . مجمع البیان, امین الاسلام طبرسى, ج4, جزء پانزدهم/ 149, دار مکتبة الحیاة, بیروت.64 . السّیرة النّبویّه, ج2/ 129.65 . تاریخ پیامبر اسلام, محمد ابراهیم آیتى/ 416 ـ 417, السیرة النبویه, ابن هشام, ج3/ 358 ـ 359.66 . نهج البلاغه, ترجمه سید جعفر شهیدى, غریب کلامه, 9/ 407.67 . نهج البلاغه, ترجمه سید جعفر شهیدى, خطبه 160.68 . محمد خاتم پیامبران, مقاله گوشه اى از اخلاق محمد, نوشته سید ابوالفضل مجتهد زنجانى, ج/ 40, حسینیه ارشاد.69 . المحجة البیضاء, ج 4/ 160.70 . نهج البلاغه, خطبه 158.71 . کافى, ج 6/ 439.72 . همان / 511.73 . مکارم الاخلاق/ 96 ـ 97.74 . التراتیب الاداریه, ج1/ 349.75 . معانى الاخبار, شیخ صدوق, تصحیح على اکبر غفارى/ 81, دارالمعرفة بیروت76 . مجموعه آثار, شهید مرتضى مطهرى, ج22/ 255, صدرا.77 . معجم الادباء, یاقوت حَمَوى, ترجمه و پیرایش عبدالمحمد آیتى, نیمه دوم/ 917.78 . کافى, ج 8, 177.79 . همان, پاورقى80 . بحارالانوار, ج 2/ 77.81 . کافى, ج 1/ 2382 . تحف العقول, ابن شعبه حرّانى/ 26, مؤسسة اعلمى, بیروت.83 . سنن ابى داود, ج1/ 289, داراحیاء التراث العربى, بیروت.84 . همان.85 . السیرة النبویّه, ج 4/ 237.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)948دوره هاى سیره نگارى نبوى در حوزه هاى شیعىعلی اکبرذاکری03200724شماره 140-139241304Full Text پى نوشتها: 1. سوره احزاب, آیه 21.2. التبیان فى تفسیر القرآن, شیخ طوسى, ج8/328, مکتب الاعلام الاسلامى, قم, در تفسیر آیه مى نویسد: ([اسوه] فى جمیع ما یقوله و یفعله, متى فعلتم مثله کان ذلک حسنا).3. سوره آل عمران, آیه 35.4. ر.ک: نهج البلاغه, فیض الاسلام/507; صبحى صالح, خطبه 160/226; و لقد کان فى رسول الله (ص) کاف لک فى الاسوة… فتاس بنبیّک الأطیب الأطهر(ص) فإن فیه أسوة لمن تأسى و عزاء لمن تعزّى و أحب العباد إلى الله المتأسى بنبیه و المقتص لاثره… و لقد کان فى رسول الله(ص) ما یدلک على مساوى الدنیا و عیوبها…5. المفردات لغریب القرآن, راغب اصفهانى/472, بیروت.6. أقرب الموارد, شرتونى, ج1/562, بیروت.7. نهج البلاغه, خطبه 93.8. بحارالانوار, ج52/353. إن رسول الله (ص) سار فى أمته باللین.9. مجمع البحرین, ج3/340.10. بحارالانوار, ج52/387.11.النهایة/289.12. المبسوط فى فقه الامامیه, ج2/2.13. کتاب خلاف, ج5/517.14. کشف الظنون, ج2/1012.15.نهج البلاغه, تحقیق صبحى صالح, فهارس.16. بحارالانوار, ج32/567; حکومت و سیاست/76, على اکبر ذاکرى.17. معانى الاخبار, صدوق/80; مکارم الاخلاق, طبرسى/11.18. همان; مسند الامام الحسین, عزیز الله عطاردى, ج3/92.19. مسند الامام الباقر, عطاردى, ج1/305 ـ 321, انتشار عطاردى, چاپ اول 1381.20. مسند الامام الکاظم,عزیز الله عطاردى, ج1/288.21. مسند الامام الرضا, ج1/76.22. احادیث اهل البیت عن طرق اهل السنه, احمد احمدى میانجى و سید مهدى روحانى, مؤسسه نشر اسلامى, قم.23. تفسیر قرطبى, ج1/78; دار احیاء التراث العربى, چاپ دوم, بیروت; البیان فى تفسیر القرآن, ابوالقاسم خوئى 128, أنوار الهدى.24. کشف الظنون, ج2/1012.25. تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام/ 232.26. السیرة النبویه ابن هشام, ج1/4; دار احیاء التراث العربى, بیروت.27. سیرة ابن اسحاق, تحقیق سهیل زکار/ 125, دار الفکر; تحقیق حمید الله, ج2/105, معهد الدراسات و الأبحاث للتعریف.28. همان, تحقیق زکار, ص 305.29.تاریخ طبرى, ج2/63.30. تفسیر طبرى, ج19/148, ضبط و تخریج صدقى جمیل عطار, دارالفکر, بیروت 1415ق.31. تاریخ مدینه دمشق, ابن عساکر, تحقیق على شیرى, ج42/49, دار الفکر, بیروت.32. سیره ابن اسحاق, تحقیق سهیل زکار/9.33. خراج, ابویوسف/ 19, 20, 26, 51, 65, 72, 81, 97, 102, 153, 155, 192و 205, دارالمعرفه, بیروت.34. تاریخ طبرى, ج2/432, 441 و 442.35. همان, ج2/455.36. رجال نجاشى, تحقیق محمد جواد نائینى, ج2/ 399, شماره 1167, دارالأضواء, بیروت37.فهرست, شیخ طوسى, تحقیق سید محمد صادق آل بحر العلوم/ 18, شریف رضى, قم.38. المبعث و المغازى و الوفاة و السقیفة و الرده, ابان بن عثمان احمر/ 33, 44, 34, 92, 49, چاپ دفتر تبلیغات اسلامى, قم.39. رجال نجاشى, ج2/406; الذریعه, ج 21/290.40. تاریخ طبرى, ج2/346.41. سیره ابن اسحاق, تحقیق زکار/ 92.42. همان/ 108.43. طبقات الکبرى, ج1/60, دار صادر, بیروت.44. سیره ابن اسحاق/ 130.45. تاریخ طبرى, ج2/341.46. المبعث و المغازی…/108.47. تنقیح المقال, ج2/28; سیماى کارگزاران على بن ابى طالب امیرالمؤمنین, ج1/109.48. سیره ابن اسحاق, تحقیق زکار/271.49. تفسیر على بن ابراهیم, ج2/99, نشر علامه, قم.50 .شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید, ج14/23.51. رجال نجاشى, ج1/90.52. همان/ 189.53. همان/ 233.54. همان, ج2/ 315.55. معانى الاخبار/ 79 ـ 89.56. فهرست شیخ/ 89.57. الذریعه, ج21/ 290 و 291.58. تاریخ التراث العربى, تدوین التاریخى/ 125, فؤاد سزگین, افست کتابخانه آیة الله مرعشى, قم.59. طبقات الشیعه, قرن پنجم/ 147.60. همان; فهرست ابن ندیم, تحقیق و ترجمه تدین/ 360.61. معالم العلماء/ 10.62. همان/ 57.63. فهرست شیخ/ 119.64 . ر.ک: تفسیر على بن ابراهیم, ج2/170 و 171; نور الثقلین, ج1/ 437, 444, 458, 477, 556 و 573.65 . امالى مفید/ 35 ـ 39.66 .الاصابه, ابن حجر عسقلانى, ج4/551, دار الکتب العلمیه, بیروت.67 . الارشاد, شیخ مفید, ج1/81, تحقیق و نشر مؤسسه آل البیت, قم.68 . همان/ 85.69 . همان/ 94, 91 و 109.70 .تسلیة المجالس و زینة المجالس, محمد بن ابى طالب موسوى کرکى, تحقیق فارس حسّون کریم, ج1/141 ـ 246, نشر مؤسسه معارف اسلامى, قم, این کتاب از منابع بحار الانوار است. مجلسى وصیت نامه امام حسین(ع) به محمد بن حنفیه را از این منبع (همان, ج2/160) نقل کرده است (بحارالانوار, ج44/329) که اضافه تاریخ اعثم کوفى و مقتل خوارزمى (مقتل خوارزمى/ 273, نشر انوار الهدى) را که آمده بسیرة جدّى و أبی… (و سیرة خلفاء الراشدین) ندارد.71 . دایرة المعارف, مصاحب, ج1/ 954, شرکت کتابهاى جیبى.72 . همان/ 63, 55, 53, 51 و 65.73 . همان/ 50.74 . همان/ 51.75 . همان/ 56.76 . همان/ 59.77 . همان/ 49.78 . همان/ 76.79 . همان/ 90.80 . همان/ 124.81 . همان/ 100.82 . همان/ 104.83 . امالى طوسى/ 581, نشر بعثت.84 . همان.85 . روضة الواعظین, فتال نیشابورى, تحقیق مهدى خرسان/ 15.86 .اعلام الورى, ج1, مقدمه تحقیق/ 16, تحقیق و نشر مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث, قم.87 . همان/ 261.88 . مجمع البیان, طبرسى, ج2/ 40, اعلمى, بیروت.89 . ر.ک: ارشاد, ج1/174; بحارالانوار, ج2/313.90 . فقه القرآن, قطب راوندى, ج1/266, کتابخانه آیت الله مرعشى, قم.91 .مجله رسالة الاسلام, سال 10, شماره 3/ 227 ـ 241, چاپ دارالتقریب; مجمع البیان, مقدمه, چاپ مجمع التقریب المذاهب الاسلامى, تهران.92 .اعلام الورى, ج1/34.93 . ر.ک: دائرة المعارف مصاحب, ج1/198, شرکت کتابهاى جیبى, تهران; دائرة المعارف بزرگ اسلامى, ج1/591.94 .تاریخ بیهقى/ 242, با تصحیح و تعلیقات احمد بهمنیار, چاپ و افست مروى; دائرة المعارف تشیع, ج10/ 475.95 . اعلام الورى, ج1/ 179, 213, 243, 251 و 256.96 . همان/ 65 ـ 67 و 68.97 . همان/ 102 ـ 104, 122 و 135.98 . همان/ 365.99 . اعلام الورى, ج1/291.100 . رجال النجاشى/100, شماره 250, تحقیق شبیرى زنجانى.101 . صحیفة الرضا, مقدمه تحقیق مهدى نجف, آستان رضوى, مشهد.102 . ترجمه رساله قشیریه/ 13, به کوشش بدیع الزمان فروزانفر, مرکز انتشارات علمى و فرهنگى, تهران.103 . صحیفة الرضا/ 18.104 . اعلام الورى, ج1/42.105 . ر.ک: اعلام الورى, ج1/ 49, 84, 90, 121, 122 و 258.106 . همان/ 91, 249.107 . همان/ 49, 65, 104, 108, 120, 131, 132, 156 و 245.108 . همان/ 50, 257.109 . همان/ 56, 84.110 . همان/ 132.111 . همان/ 132, 234.112 . همان/ 50.113 . همان/ 257.114 . همان/ 56.115 . همان/ 84 و 90.116 . همان/ 91.117 . مناقب آل ابى طالب, ج1/ 6, کتابفروشى علامه, قم.118 . کشف الظنون, ج1/760.119 . مناقب آل ابى طالب,ج1/22.120 . همان/ 23.121 . همان/ 14, 24, 29, 39.122 . همان/ 42.123 . همان/ 28.124 . الآداب الدینیه للخزانة المعینیه/ 54, تحقیق و ترجمه احمد عابدى, انتشارات زائر, قم.125 . سوره احزاب, آیه 21.126 . سوره آل عمران, آیه 35.127 . مکارم الاخلاق, حسن طبرسى/ 9 ـ 8, اعلمى, بیروت.128 . همان/ 10.129 .همان/ 477.130 . مکارم الاخلاق/7.131 . همان/ 148.132 . همان/ 228.133 . مکارم الاخلاق/ 391.134 . قصص الانبیاء/ 422, تحقیق غلامرضا عرفانیان, 422, آستان قدس رضوى.135 . مناقب آل ابى طالب, ج 1/172.136 . مجموعه آثار, ج19/ 576, صدرا.137 . روزگاران, تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوى, عبدالحسین زرین کوب/ 2369, چاپ چهارم, سخن, تهران, 1381.138 .الخرائج و الجرائح, قطب راوندى, تحقیق حسن ربانى, ج1/7, مصطفوى, قم.139 .فهرستواره کتابهاى فارسى, احمد منزوى, ج3/1744, نشر دائرةالمعارف بزرگ اسلامى.140 . ر.ک: الثاقب فى المناقب, تألیف ابوجعفر محمد بن على الطوسى, تحقیق نبیل رضا علوان, نشر انصاریان, قم 1412ق.141 . کتاب السرائر, محمد بن ادریس, ج2/3, مؤسسه نشر اسلامى, قم.142 . همان, ج1/654 ـ 655.143 . همان/ 655.144 .نهج الحق و کشف الصدق, تحقیق عین الله حسنى ارموى/ 172, 211 ـ 212, مؤسسه دار الهجره, قم.145 . روضات الجنات, محمد باقر موسوى خوانسارى, ج2/ 282, مکتبة اسماعیلیان, قم.146 . ارشاد الاذهان, ج1/ 339.147 . الدروس الشرعیه, ج2/ 3, مؤسسه نشر اسلامى, قم.148 . مدارک الاحکام, سید محمد على موسوى عاملى, ج8/ 461, تحقیق و نشر مؤسسه آل البیت, قم.149 . کتاب الوافى, محسن فیض کاشانى, ج3/703, تحقیق و نشر مکتبة الامام امیرالمؤمنین, اصفهان.150 . الوافى, ج14/ 1317.151 . وسائل الشیعه, ج10/ 251 ـ 470.152 . محجة البیضاء, محسن فیض, تحقیق على اکبر غفارى, ج1/ 4, مقدمه, مؤسسه نشر اسلامى, قم.153 . همان, ج4/118 ـ 172.154 . بحارالانوار, محمد باقر مجلسى, ج15 / 371, مؤسسه الوفاء, بیروت, فهرست آخر.155 . همان/ 404.156 . همان/ 104 و 371.157 . همان, ج18/82.158 . همان/ 282.159 . همان, ج 15/ 117.160 . همان/ 164.161 . همان/ 158; ج17/236.162 . همان, ج19/ 266.163 . همان, ج15/ 330.164 . همان, ج17/ 93 ـ 99.165 . همان/ 107.166 . همان, ج15/ 253.167 . این بررسى بر اساس جلدهاى تاریخ پیامبر است.168 . بحارالانوار, ج19/92.169 .همان, ج102/ 19, فیض القدسى, محدث نورى.170 . حیوة القلوب, ج2/ 313, انتشارات جاویدان, تهران.171 . همان/ 332.172 . همان/ 67.173 . بحارالانوار, ج15/ 361.174 . همان, ج 88/ 208.175 . حیوة القلوب,ج2/ 448.176 . همان/ 255.177 . الذریعه, ج11/ 316.178 . النور المبین فى قصص الانبیاء و المرسلین, مقدمه, منشورات شریف رضى, قم.179 . الذریعه, ج5/ 150.180 . فوائد الرضویه, محدث قمى/ 222.181 . نور علم, شماره 14.182 . منتهى الآمال/ 493, انتشارات جاویدان, تهران.183 . همان/ 66.184 . همان/ 75.185 . همان/ 105.186 . شمائل النبى, ترمذى, ترجمه دکتر محمود مهدوى دامغانى, مقدمه, نشر نى.187 . اوصاف النبى(ص), تحقیق و تعلیق سمیع عباس, دار الجیل, بیروت 1409.188 . شمائل النبى/ 203; سیماى پیامبر اسلام/ 90, مؤسسه در راه حق.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)949سیره پیامبر در رویکرد سیره نگاران معاصر حوزوىعباسرضوی03200724شماره 140-139305400Full Text پى نوشتها: 1. سوره احزاب, آیه 11.2. محیط پیدایش اسلام, شهید بهشتى/ 25, دفتر نشر فرهنگ اسلامى.3. مجله عروة الوثقى, سید جمال الدین اسد آبادى/ 106.4. تنبیه الامه و تنزیه الملة, علامه نائینى, پاورقى سید محمود طالقانى /32, شرکت سهامى انتشار; بحارالانوار, علامه مجلسى, ج68 /373, مؤسسة الوفاء. بیروت.5. معانى الاخبار/ 253.6. تحف العقول/ 305.7. مجموعه آثار قلمى ثقة الاسلام, تبریزى, گردآورنده نصرت الله فتحى/ 392.8. سنن النبى, محمد حسین طباطبایى, ترجمه و تعلیق محمدهادى فقیهى/ 350, شماره 407, اسلامیه, تهران.9. المیزان, محمد حسین طباطبایى, ج20/394.10. سنن النبى/ 400 ـ 402.11. المیزان, ج6/302 ـ 338.12. خلق النبى/ 50.13. محمد خاتم پیامبران,ج1/ 393 ـ 394.14.منشور جاوید, ج4/86.15. منشور جاوید, ج6/168.16. منشور جاوید, ج5/175.17همان/ 191 ـ 192.18. منشور جاوید, ج6/ 228.19. سوره جن, آیه 26 ـ 27.20. سوره تکویر, آیه 22 ـ 24.21. تحریم, آیه 3.22. منشور جاوید, ج6/244.23. نهج البلاغه, صبحى صالح, ترجمه سیدجعفر شهیدى, خطبه 192, تصحیح و چاپ عبده.24. منشور جاوید, ج6/245.25. همان/ 247, به نقل از مغازى, واقدى, ج3/835; بحارالانوار, ج21/107 ـ 132.26. سوره انعام, آیه 132.27. منشور جاوید, ج6 /249.28. همان, 25129. آل عمران, آیه 7.30. منشور جاوید, ج6/260 ـ 261.31.منشور جاوید, ج7/25.32. منشور جاوید, ج7/5.33. سیره رسول اکرم, ج8/50, اسراء.34 .تنبیه الامه و تنزیه المله, علامه میرزا محمد حسین نائینى, با مقدمه و پاورقى سید محمود طالقانى/ 34, شرکت سهامى انتشار.35 .سیره نبوى, برگرفته از آثار امام خمینى/ 17, مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام.36 . همان/ 18.37 . افق اعلى/ 151.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)950پیامبر اعظم(ص) اسوه امام خمینىمجتبیاحمدی03200724شماره 140-139325Full Text پى نوشتها: 1 .اربعین حدیث, امام خمینى, ج1 / 174, طه.2 .همان, ج2 / 24 .3 .صحیفه امام, ج 20 / 54 ـ 55 .4 . مکارم الاخلاق, حسن بن فضل طبرسى, با مقدمه و تعلیق محمدحسین علمى / 313, مؤسسه اعلمى, بیروت.5 . مستدرک الوسائل, محدث نورى, ج5 / 320, مؤسسه آل البیت, قم.6 . سفینة البحار, محدث قمى, ج 2 / 322 .7 . تفسیر سوره حمد, امام خمینى, تهیه و تنظیم از على اصغر ربانى خلخالى / 76, پیام آزادى, تهران 1368.8 . سوره حجرات, آیه 17.9 . صحیفه امام, ج21 / 279.10 . همان/ 280حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)951سیره نبوى, حوزه هاى علمیه و الگوسازىغلامرضاجلالی03200724شماره 140-1392649Full Text پى نوشتها: 1. سوره مریم, آیه 43. 2. سوره یونس, آیه 35. 3. سوره انعام, آیه 79.4. سوره ممتحنه, آیه 6.5. سوره مریم, آیه 43.6. سوره نحل, آیه 120.7. همان, آیه 121 .8. سوره هود, آیه 75. 9. سوره انبیاء , آیه 5210. سوره صافات, آیات 86 ـ 87.11. ممتحنه, آیه 4.12. نهج البلاغه, خطبه 160.13. همان.14. یادداشتهاى استاد مطهرى, ج9/ 40, صدرا, تهران, 1385515. سنن النبى, علامه طباطبایى و شمایل خرگوشى.16. سوره ممتحنه, آیه 4.17. انعام, آیه 83 ـ 89.18.نهج البلاغه, خطبه 2.19. همان.20. سوره نحل, آیه 112.21. ر. ک: مقاله حکمت اشراق و فرهنگ ایران, نوشته دکتر محمد معین, مجموعه مقالات, دکتر محمدمعین, ج1/ 379 ـ 458. دکتر معین در این مقاله ملاجلال دوانى, غیاث الدین شیرازى, میرداماد, میرفندرسکى, صدرالدین شیرازى و حاج ملا هادى سبزوارى را از حاملان فرهنگ پیش از اسلام ایران به دوره هاى معاصر مى داند.22. سیره النبویه, ج1/ 235, 256, 365; ج 2/ 278 و 332; ج4/ 140, 190, 313.23. اختیار معرفة الرجال/ 390.24. سنن النبى, سیدمحمدحسین طباطبایى, تحقیق حاج شیخ محمدهادى فقهى, مؤسسة النشر الاسلامى, قم, 1419.25. یادداشتهاى استاد مطهرى, ج4/551 ـ 560, صدرا, چاپ اول, شهریور 1380حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)953الگوگیرى از شخصیت پیامبر(ص)حسنجمشیدی03200724شماره 140-1395095Full Textپى نوشتها: 1. تفسیر نمونه, زیر نظر ناصر مکارم شیرازى, ج 17/ 263, دارالکتب الاسلامیه, تهران.2. جاودانگى و اخلاق, چاپ شده در یادنامه استاد مطهرى, کتاب اول/ 381, 383, 394, 418, سازمان انتشار و آموزش انقلاب اسلامى, 1360.3. فرهنگ علوم رفتارى, على اکبر شعارى نژاد, 283, امیرکبیر, تهران, 1375.4. فرهنگ علوم اجتماعى, آلن بیرو, ترجمه باقر ساروخانى / 264, کیهان, تهران 1367.5. شخصیت, ر مالى لى, ترجمه6. بیکران (نقش قهرمان در تاریخ), حسن جمشیدى, دفتر تبلیغات خراسان, 1378.7. لغت نامه دهخدا.8. فرهنگ علوم اجتماعى/ 260.9. فرهنگ علوم رفتارى/ 244.10. درس نامه مبانى علوم اجتماعى/ 2.11. تغییر رفتار و رفتار درمانى/ 4112. همان.13. تفسیر نمونه, ج17 / 164.14. سوره احزاب, آیه 121.15. نهج البلاغه, خطبه 160.16. سوره کهف, آیه 110; سوره فصلت, آیه 6.17. نامه ها و پیمانهاى سیاسى حضرت محمد, دکتر محمد حمیدالله, ترجمه دکتر سیدمحمد حسینى / 107, سروش, چاپ دوم, تهران 1377; فروغ ابدیت, جعفر سبحانى, ج1 / 377, دفتر تبلیغات اسلامى , قم.18. تحف العقول/ 356.19. عصر سنت گریزى, عباس مخبر / 14, طرح نو, 1378.20. آن جا که مولوى مى گوید:پیل اندر خانه اى تاریک بوداو براى دیدنش مردم بسىدیدنش با چشم چون ممکن نبودآن یکى را کف به خرطوم افتادآن یکى را دست بر گوشش رسیدآن یکى را چون کف بر پایش بسودآن یکى بر پشت او بنهاد دستهمچنین هریک به جزوى که رسیداز نظر که گفتشان شد مختلفدر کف هر کس اگر شمعى بدى21. تفسیر نمونه / 442 - 448, دارالکتب الاسلامیه.22. (انى جاعل فى الارض خلیفه), سوره بقره, آیه 30.23. مانند این آیه شریفه: (و الاذن بالاذن و السن بالسن و الجروح قصاص), سوره مائده, آیه 45.24. سوره بقره, آیه 179.25. (بایّ ذنب قتلت), سوره تکویر آیه 9.26. احترام به مادرش آمنه, احترام به همسرش خدیجه, احترام به دخترش زهرا(س).27. چنانکه مى فرماید زن را و عطر را و نماز را برگزیدم.28. آیات ارث, حق مادرى, حق همسرى و…29. بحارالانوار, علامه مجلسى, ج89 / 107, مؤسسه الوفاء, بیروت.30. مسند الرضا, داود بن سلیمان غازى, تحقیق و تصحیح محمد جواد حسنى جلالى / 131, اعلام اسلامى.31.سوره احزاب, آیه 21.32. نهج البلاغه, خطبه 153.33. سوره حشر, آیه 7.34.ابهام پدیده زبانى است و سبب مى شود که یک واژه و یا یک جمله که توسط نویسنده و یا سخنران به کار گرفته مى شود, در بافت و ساختار خودش به گونه اى است که از آن تعبیرهاى گوناگون مى توان داشت. اما ایهام یعنى آوردن یک لفظ, یا تعبیرى لفظى که از آن چندین معنى برآید, به گونه اى که دلالت لفظ بر معانى و تعبیرات به صورت یک سان و برابر نیست; بلکه معمولاً یک معنى نزدیک تر به لفظ و آن چیزى است که به کار برده شده و دیگر تعبیرات و معانى در ردیف دوم و سوم و … قرار مى گیرند به گونه اى که در نگاه نخست از دیدگاه شنونده و یا خواننده دور مى ماند.ابهام, نامفهوم و ایهام در زبان و ادبیات فارسى داورى اردکانى / 15,پایان نامه مرکز اطلاعات و مدارج علمى کشور.35. سیره پیامبر اکرم با نگاهى به قرآن کریم, محسن قرائتى / 50, انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامى; ترجمه عباس عزیزى,ج 3/ 443; سنن النبى / 115 به نقل از: مناقب آل ابى طالب, ج1/ 147; و سنن النبى / 203 به نقل از: عدة الداعى / 79; بحار الانوار, ج 104/ 99.36. سوره احزاب, آیه 28.37. سوره حجرات , آیه 1.38. سوره کهف, آیه 110.39. و على بن ابى طالب (ع) در خطبه معروف خود پیامبر را به جهت همان سادگى و بى پیرایگى اش مى ستاید. که روى الاغ مى نشست , روى زمین غذا مى خورد و… .40. سیرى در سیره نبوى, شهید مرتضى مطهرى/ 280 ـ 281, چاپ هفتم, صدرا, تهران 1368.41. سنن ابى داود, سلیمان بن اشعث سجستانى, تصحیح و تحقیق سعید محمد اللحام, دارالفکر, بیروت.42. همان, 625.43. مستدرک, محدث نورى, ج12 / 89, آل البیت.44.اسد الغابه, ج2/ 146.45. کافى, ج 6/ 48.46. سوره توبه, آیه 128.47. سوره کهف, آیه 6.48. کافى, ج 5/ 494.49. سوره بقره, آیه 185.50. صحیح بخارى, ج 5/ 204.51. سوره غایشه, آیه 22.52. سوره بقره,آیه 256.53. سیرى در سیره نبوى, فصل روش تبلیغحوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)955عوامل تک بعدى نگرى به پیامبر(ص) و راهکارهاى چند سویه نگرىسید حسینهمایون مصباح03200724شماره 140-13996137Full Text پى نوشتها: 1. الکافى, محمدبن یعقوب کلینى; ج1/ 26حدیث 28; / 12, حدیث 19, دارالکتب الاسلامیه, تهران, 1365ش; مستدرک الوسائل الشیعه, محدث نورى, ج11/ 209 و 210, مؤسسه آل البیت لاحیاالتراث, 1408ق.2. ولایت فقیه, امام خمینى/ 80, انتشارات آزادى, قم.3. اسلام و مبانى قدرت, على عبدالرزاق, ترجمه امیر رضایى, قصیده سرا, تهران, 1380; اصول الحکم, محمد عماره, دارالشروق, قاهره, 1997م.4. آخرت و خدا هدف بعثت انبیاء, مهدى بازرگان, 61 ـ 64.5. وسائل الشیعه, حر عاملى, ج11/ 35, باب 13, احادیث 1 الى 17, مکتبة الاسلامیه, تهران. جهت ارزیابى, تحلیل و نقد این روایات ر. ک: مبانى فقهى حکومت اسلامى, شیخ حسینعلى منتظرى , ترجمه محمد صلواتى, 333 ـ 397, مؤسسه کیهان, 1367.6. صحیفه نور, رهنمودهاى امام خمینى, ج20/ 111; ج 21/8.7. پیش گرفتن چنین سیاستى را در پیمان گلستان و ترکمنچاى که در نتیجه آن, بخشى از خاک ایران به روس واگذار مى شود مى بینیم. پاره اى از سیاست مداران و قلم به دستان سیاسى آن دوران علماى دین را در بستن این دو پیمان مقصر دانسته اند. از جمله در کتاب روضة الصفاى ناصرى, رضاقلى خان هدایت, در ضمن گرامى داشت و تکریم علماى دین, آنان را مقصر برمى شمرد. به طور طبیعى چنین پیشامدها و سیاستهایى در کناره گیرى علما از حکومت بى تأثیر نبوده است. جهت مطالعه بیش تر رجوع شود به: مجله فرهنگ اندیشه 8(ویژه روحانیت و حوزه) سال دوم, شماره هفتم/ 1382; دین و دولت در ایران (نقش علما در دوره قاجار), حامد الگار, ابوالقاسم سرى, توس, تهران, 1369.8. اقتصاد و جامعه, ماکس وبر/ 1147.9. صحیفه نور, ج17/102.10. بایستگیهاى حوزه از نگاه رهبرى/ 36 - 41 شوراى برنامه ریزى مدیریت حوزه علمیه خراسان , مشهد 1376.11. همان / 17, سخنان مقام معظم رهبرى در جمع نخبگان حوزه علمیه قم, آذرماه 1374.12. نشریه نامه شماره 9/ 51 ـ 57.13. بایستگیهاى حوزه از نگاه رهبرى/ 47, سخنرانى مقام معظم رهبرى در دیدار با طلاب حوزه علمیه مشهد, تیرماه 76.14 . صحیفه نور, ج8/ 171 ـ 172.15. همان, ج21/100; جزوه منشور حوزویان/ 38.16. المیزان, علامه طباطبایى, ج6/ 299, مؤسسة النشر الاسلامى; الکافى, ج1/23.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)958پرسش گرى و پاسخ گویى در سیره نبوىعلی اکبرذاکری03200724شماره 140-139138200Full Text پى نوشتها: 1. پس از آن که رسول گرامى اسلام, به فرمان خداوند, دعوت خویش را آشکار ساخت, با قدرت تمام علیه بت پرستى قد افراشت و نسیم دل انگیز توحید را وزاند و عطر ناب یکتاپرستى را به زوایاى ذهن ها افشاند, بت پرستان و گسترش دهندگان بت پرستى و اقامه کنندگان نظام شرک و دوگانه پرستى, علیه پیامبر موضع سرسختانه اى گرفتند و در گامهاى نخست, برنامه راهبردى که به طور هماهنگ پیش گرفتند, دروغ گو و ساحر خواندن حضرت بود که در قرآن کریم, این رویداد چنین بازتاب یافته است:(عجبوا ان جاءهم منذر منهم و قال الکافرون هذا ساحر کذاب.) ص, 4در شگفت شدند که بیم دهنده اى از خودشان آمدشان.ناباورانه گفتند: این جادوگرى دروغزن است.(اذا رأوک ان یتّخذونک إلا هزوا اهذى الذى بعث الله رسولا.) فرقان, 41هرگاه ببینندت, جز به ریشخند نگیرندت که آیا این است آن که خدا پیامبر فرستاده است.ابن اسحاق مى نویسد:(ثم ان قریشا اشتد امرهم للشقاء الذى أصابهم فى عداوة رسول الله صلى الله علیه و سلم و من اسلم معه منهم, فاغروا برسول الله, صلى الله علیه و سلم, سفهاء هم فکذبوه و آذوه و رموه بالشعر و السخرو الکهانة و الجنون. و رسول الله صلى الله علیه و سلم, مظهر لأمرالله لا یستخفى به, مبادلهم بما یکرهون من عیب دینهم و اعتزال أوثانهم و فراقه إیاهم على کفرهم.)السیرة النبویة لابن هشام, ج1/308 ـ 309, دار احیاء, بیروت.قریشیان بر اثر دشمنى که با رسول خدا داشتند, کارهاى شقاوت آمیز خود راعلیه رسول خدا و گروندگان به اسلام, شدت بخشیدند و مردمان نادان را فریفتند, که رسول خدا را دروغزن بخوانند, و به آزار او بپردازند و به او بهتان شاعرى و ساحرى و کهانت و دیوانگى بزنند. با این حال, رسول خدا, امر خدا را آشکار بیان مى کرد و آن را پنهان نمى داشت و پاى مى فشرد بر آن چه کراهت داشتند, از بیان عیب دین شان و دورى گزیدن از بتهاشان و از خودشان به سبب کفرشان.2. نضربن الحارث بن علقمة بن کلده عبدرى از طایفه عبدالدّار از قبیله قریش بوده است. او را جزو زنادقه شمرده اند. در حیره, گویا, به مانویت گرویده و در نشر و ترویج آن تلاش مى ورزیده و از همین موضع, پس از آن که رسول خدا به پیامبرى برانگیخته شده, به رویارویى با آن حضرت برخاسته و نیز با توجه به این که با یهود و نصارا معاشرت داشته, مجادله ها و بحثهاى دینى و کلامى چندى با رسول خدا ترتیب داده که خداوند در قرآن کریم آیاتى را به این امر ویژه ساخته است.از جمله گفته اند آیات 3 و 4 از سوره حج درباره نضر بن الحارث, نازل شده است:(ومن الناس من یجادل فى الله بغیر علم و یتبع کل شیطان مرید کتب علیه انه من تولاه فانه یضله و یهدیه الى عذاب السعیر.)از مردمان کسانى اند که بى هیچ دانشى در کار خدا مى ستیزند و از هر شیطان گریزانى پیروى کنند.بر او نوشته است هر که دوست بداردش, وى گمراه اش کند و او را به سوى عذاب آتش رهنمون شود.ابن اسحاق مى نویسد:(و النضربن الحارث… کان اذا جلس رسول الله صلى الله علیه وسلم مجلسا فدعا فیه الى الله تعالى و تلافیه القرآن و حذّر (فیه) قریشا ما اصاب الامم الخالیة, خلفه فى مجلسه اذا قام, فحدثهم عن رستم السندید و عن اسفندیار و ملوک فارس, ثم یقول: و الله ما محمد بأحسن حدیثا منّى و ما حدیثه الا أساطیر الاولین اکتتبها کما اکتتبتها فانزل الله فیه:(و قالوا أساطیر الاولین اکتتبها فهى تملى علیه بکرة و اصیلا قل أنزله الذى یعلم السر فى السموات و الارض انه کان غفورا رحیما.) فرقان 4 ـ 5و نزل فیه:(ویل لکل افاک اثیم یسمع آیات الله تتلى علیه ثم یُصّرِ مستکبرا کأن لم یسمعها فبشّره بعذاب الیم.) جاثیه 7ـ 8برنامه نضر بن حارث این بود که هرگاه رسول خدا مى نشست و مردم را به خدا فرا مى خواند و در آن جلسه آیاتى از قرآن تلاوت مى کرد و قریشیان را از دچار شدن به عذاب هاى دردناکى که اقوام پیشین دچار شده بودند پرهیز مى داد, پس از آن که حضرت برمى خاست و مى رفت, به جاى رسول خدا مى نشست و از رستم و اسفندیار و پادشاهان فارس داستانهایى را نقل مى کرد و سپس مى گفت:سوگند به خداى, محمد از من بهتر داستان نمى گوید. آن چه او حدیث مى کند, نیست مگر همان افسانه هاى پیشینیان که آنها نوشته است, همان گونه که من نوشته ام.به همین مناسبت این آیه درباره اش نازل شد:گفتند: افسانه هاى نخستینیان است که بر نوشته است و در بام و شام بر او گویند که نویسد.بگو: آن را کسى فرو فرستاده است که راز را در آسمانها و زمین مى داند و خود آموزگار و مهربان است.و نیز این آیه:واى بر هر دروغ ساز بزهکارى.سخنان خدا را بر او خوانند و شنود, آن گاه در گردن کشى پاى فشُرد, گویى که نشنیدش, پس به عذابى دردناک مژده ده اش.3. عقبة بن ابى معیط بن ابى عمره بن امیه از بى ادب ترین و کینه توزترین دشمنان رسول خدا بود که رسول خدا را با زشت ترین وجه آزار مى داد. به در منزل آن حضرت, کثافت مى ریخت و زشت تر از آن , این که: روزى پیامبر اکرم در مسجد الحرام, سجده مى گزارد که مقدارى خون و فضولات احشاء شترى را که در گوشه اى ریخته بودند, برداشته و پشت سر و گردن رسول اکرم ریخت.ابن اسحاق درباره این دشمن خدا و رسول مى نویسد:(أبیّ بن خلف بن وهب بن حذافة بن جمح و عقبة بن ابى معیط, و کانا متصافیین, حسنا ما بینهما, فکان عقبة قد جلس الى رسول الله, صلى الله علیه و سلم, و سمع منه, فبلغ ذلک أبیّا فأتى فقال له: ألم یبلغنى أنک جالست محمداَ و سمعت منه! وجهى من وجهک حرام ان اکلّمک ـ و استغلظ من الیمین ـ ان انت جلست الیه و سمعت منه, اولم تأته فتتفل فى وجهه. ففعل ذلک عدو الله عقبة بن ابى معیط لعنه الله. فانزل الله تعالى فیها:(و یوم یعض الظالم على یدیه یقول یالیتنى اتخذت مع الرسول سبیلا… ) الى قوله تعالى: (للانسان خذولا.)السیرة النبویة, ج1/ 387اُبیّ بن خلف و عقبة بن ابى معیط با هم دوست بودند. عقبه پیش پیامبر مى رفت و مى نشست و به آیات قرآن و سخنان آن حضرت گوش فرا مى داد. این خبر به ابیّ بن خلف رسید. پیش عقبه آمد و گفت: شنیده ام پیش محمد مى روى و مى نشینى و به سخنان او گوش مى کنى؟ از این پس اگر پیش او بنشینى و به سخنان او گوش بدهى و آب دهان به روى او نیفکنى, با تو سخن نخواهم گفت و به روى تو نگاه نخواهم کرد. سوگندهاى محکمى خورد. عقبة, لعنت خدا بر او باد, این کار را انجام داد. سپس این آیه درباره آنان نازل شد:(روزى که ستمگر دستان خویش بگزد و گوید: اى کاش, راهى با پیمبر گرفتمى.اى واى, کاش, فلان را به دوستى نمى گرفتم.مرا از سخن خدا, زان پس که به من رسید, بازداشته است و شیطان آدمى را وانهنده است.)تا این که در جنگ بدر اسیر شد و او را پیش حضرت بردند و حضرت فرمود: او را بکشند.4. عاص بن وائل سهمى: از قریش, از شاخه بنى سهم, از هجو کنندگان و حقیر شمارندگان پیامبر بود.ابن اسحاق مى نویسد:(دعا رسول الله صلى الله علیه و سلم قومه الى الاسلام و کلمهم فأبلغ الیهم, فقال له زمعة بن الاسود و النضربن الحارث و الاسود بن عبد یغوث و ابیّ بن خلف و العاص بن وائل: لو جعل معک یا محمد ملک یحدّث عنک الناس و یرى معک فانزل الله تعالى فى ذلک من قولهم:و قالوا لو لا انزل علیه ملک و لو انزلنا ملکا لقضى الامر ثم لا ینظرون و لو جعلنا ملکا لجعلناه رجلا و للبسنا علیهم ما یلبسون.)السیرة النبویة, ج1/ 35 ـ 36رسول خدا, قوم خویش را به اسلام فرا مى خواند, تا این که روزى چند تن از مشرکان از جمله: زمعة بن اسود, نضربن حارث و اسود بن عبد یغوث, و ابیّ بن خلف و عاص بن وائل به آن حضرت گفتند: تو براستى اگر از جانب خدا برانگیخته شده اى فرشته اى با تو مى آمد و با مردم سخن مى گفت.خداى تعالى در این باره آیات زیر را نازل فرمود:و گفتند: چرا فرشته اى بر او نازل نشده است (تا با وى همکارى کند) و اگر فرشته مى فرستادیم, کار تمام مى شد و همه هلاک مى شدند, و به آنان مهلت داده نمى شد.اگر او را فرشته قرار مى دادیم, وى را به صورت مردى در مى آوردیم (تا او را ببینند, آن گاه مى گفتند: ما در فرشته بودن او شک داریم) در نتیجه, آن چه را که آنان (برخود) مشتبه مى سازند, بر آنان مشتبه مى ساختیم.و نیز ابن اسحاق درباره عاص بن وائل, از سرسخت ترین دشمنان پیامبر گرامى اسلام مى نویسد:(و کان العاص بن وائل السهمى ـ فیما بلغنى ـ اذا ذکر رسول الله, صلى الله علیه و سلم, قال: دعوه, فإنما هو رجل أبتر لا عقب له, لو مات لانقطع ذکره و استرحتم منه فانزل الله فى ذلک:(انا اعطیناک الکوثر)ما هو خیر لک من الدنیا وما فیها…)بنا بر آن چه به من رسیده, عاص بن وائل سهمى رویه اش این بود که هرگاه در مجلسى از رسول خدا نام برده مى شد, مى گفت: واگذاریدش, او مردى نسل بریده و بى دنباله است. اگر بمیرد, نامى از او برده نخواهد شد و از او آسوده خاطر خواهیم شد. خداى تبارک و تعالى سوره کوثر را در پاسخ وى نازل فرمود:به راستى ما به تو خیر فراوان عطا کردیم.پس براى پروردگارت نماز بگزار و قربانى کن.بى شک, دشمن تو, خود, بى نسل است.5. بحارالانوار, محمدباقر مجلسى, ج14/ 422, مؤسسة الوفاء, بیروت.6. این بنابر روایت ابن اسحاق است که سه پرسش طرح شده از سوى علماى یهود, نصارا بدین سان گزارش مى دهد. اما در تفسیر قمى, از ابن ابى عمیر از ابى بصیر از امام صادق(ع) روایت شده که فرمودند:(سبب نزول سوره کهف این بود که قریش سه نفر را به قبیله نجران فرستادند تا از یهودیان آن دیار مسائلى را بیاموزند و با آن, رسول خدا(ص) را بیازمایند و آن سه نفر, نضر بن حارث بن کلده و عقبة بن ابى معیط و عاص بن وائل سهمى بودند.این سه نفر به سوى نجران بیرون شده, جریان را با علماى یهود در میان گذاشتند.ییهودیان گفتند: سه مسأله از او بپرسید اگر آن طور که ما مى دانیم پاسخ داد, در ادعایش راستگوست و سپس از او یک مسأله دیگر بپرسید اگر گفت مى دانم, بدانید که دروغ گوست. گفتند: آن مسائل چیست؟جواب دادند: از احوال جوانانى بپرسید که در قدیم الایام بودند و از میان مردم خود بیرون شده, غایب گشتند و در مخفیگاه خود خوابیدند, چقدر خوابیدند و تعدادشان چند نفر بوده؟ و چه چیز در غیر جنس خود همراه شان بود و داستان شان چه بود؟مطلب دوم این که از او بپرسید داستان موسى که خدایش دستور داد از عالم پیروى کن و از او تعلیم گیر چه بوده و آن عالم که بوده و چگونه پیرویش کرد و سرگذشت موسى با او چه بود؟سوم این که از او سرگذشت شخصى را بپرسید که میان مشرق و مغرب عالم را بگردید, تا به سد یأجوج و مأجوج برسید, او که بود؟ و داستان اش چگونه بوده است؟ییهودیان پس از عرض مسائل, جواب آنها را نیز به فرستادگان قریش داده, گفتند: اگر این طور که ما شرح دادیم, جواب داد, صادق است و گرنه, دروغ مى گوید:پرسیدند: آن یک سؤال که گفتید, چیست؟گفتند: از او بپرسید: قیامت چه وقت به پا مى شود؟ اگر ادعا کرد من مى دانم چه موقع به پا مى شود, دروغ گوست و اگر گفت: جز خدا کسى تاریخ آن را نمى داند, راستگوست.فرستادگان قریش به مکه برگشتند و نزد ابوطالب جمع شدند و گفتند: پسر برادرت ادعا مى کند که اخبار آسمانها برایش مى آید. ما از او چند مسأله پرسش مى کنیم اگر جواب داد, مى دانیم که راستگوست و گرنه, مى فهمیم که او دروغ مى گوید.ابوطالب گفت: بپرسید, آن چه دلتان مى خواهد.آنها این مسائل را مطرح کردند.رسول خدا فرمود: فردا جواب هایش را مى دهم و در این وعده اى که داد (ان شاءالله) نگفت و به همین جهت, چهل روز وحى از او قطع شد.تا آن جا که رسول خدا غمگین گردید و یارانش که به وى ایمان آورده بودند, به شک افتادند و قریش شادمان شده و شروع کردند به استهزاء و آزار; و ابوطالب سخت در اندوه شد.پس از چهل شبانه روز, سوره کهف بر وى نازل شد.رسول خدا از جبرئیل سبب تأخیر را پرسید؟گفت: ما قادر نیستیم از پیش خود نازل شویم جز به اذن خدا.)المیزان, ترجمه موسوى همدانى, ج13 / 387 ـ 3887. سفینة البحار, شیخ عباس قمى, ج4 ـ 17, اسوه.8. میزان الحکمه, محمدى رى شهرى, ترجمه ج5/ 2316, کنز العمال, ج10, ح 28662; تحف العقول, ابن شعبه حرانى/41.9. بحارالانوار, ج36/359.10. اصول کافى, کلینى, ج1/40.11. المیزان, علامه طباطبایى, ترجمه موسوى همدانى, ج 12/ 372, انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین.12. همان/ 373.13. همان/ 376.14. تاریخ الامم و الملوک, محمد بن جریر طبرسى, ج3/156, مؤسسة اعلمى, بیروت.15. سورهُ مائده, آیه 101. (لا تسألوا عن اشیاء ان تبدلکم تسؤکم).16. التبیان, شیخ طوسى, ج4/36.17. همان; جواهر الکلام, محمد حسن نجفى, ج5/97, دار احیاء التراث العربى, بیروت; المستدرک على الصحیحین, حاکم نیشابورى, ج2/293.18. المیزان, ج6/ 224, اعلمى, بیروت.19. سنن نسائى, ج4/121, کتاب الصیام, مسند احمد حنبل, باقى مسند , ج3/193.20. علل الشرایع, شیخ صدوق /139.21. اصول کافى, ج2/ 425; اصول کافى, ترجمه شیخ محمدباقر کمره اى, ج5/ 494 ـ 495, اسوه.22. همان.23. السیرة النبویة, ج2/272.24. همان, ج6/ 62.25. المغازى, ابن واقدى, ج1/ 477 ـ 478.26. بحار الانوار, علامه مجلسى, ج39/ 28.27. همان, ج21/ 111 و 131; سنن ابى داود, ج 3/ 60, شماره 2685.28. السیرة النبویة, ج4/ 139.29. بحارالانوار, ج21/ 247, (انى اکره ان یقول الناس: قاتل بهم حتى ظفر, فقتلهم.)30. علل الشرایع/ 139.31. مستدرک الوسائل, محدث نورى, ج18/ 234; مسند امام على, قیانچى, ج1/64.32. تهذیب الاحکام, شیخ طوسى, ج4/ 330.33. همان, ج6/ 176.34. بحارالانوار, ج8/ 22; جامع احادیث الشیعه, اسماعیل معزّى, ج5/ 239.35. السیرة النبویة, ج4/ 141.46. همان / 184.37. مسند الامام على, ج1/ 30; امالى طوسى/ 525.38. بحارالانوار, ج8/ 151; ج 74/ 134.39. فتح البارى, ابن حجر, ج4/206.40. مستدرک الوسائل, ج17/ 288.41. الاصابه, ج5/555.42. همان / 497.43. همان ج2/ 504.44. همان/ 329.45. همان/ 53.46. همان ج1/ 387.47. همان/ 237.48. مستدرک الوسائل, ج7/ 476.49. همان/ 264, 452.50. السیرة النبویة, ج2/ 217.51. مسند امام على, ج1/ 27, 209, 231, 255, 263; ج 2/21, 113, 135, 142, 144, 217, 338 و…52. نورالثقلین, ج5/ 265.53. بحارالانوار, ج31 / 430; ج 37/ 73; کند العمال, ج 13/ 20, 28; ج 16/ 137.54.اصول کافى, ج1/ 64; بحارالانوار, ج2/ 230, المعیار و الموازنه, ابوجعفر اسکافى/ 300; تاریخ مدینة دمشق, ابن عساکر, ج42/ 38.(و کنت اذا سألته اجابنى و اذا سکتعنه و فنیت مسائلى ابتدأنى.)55. السیرة النبویة, ج1/ 321, 328.56. بحارالانوار, ج9/ 255, 283; جامع احادیث الشیعه, ج5/ 29.57. علل الشرایع/ 94; نورالثقلین, ج1/ 647; تفسیر قرطبى, ج1/ 221; در المنثور, ج2/ 293.58. السیرة النبویة, ج2/ 198.59. علل الشرایع/ 463.60. جامع احادیث الشیعه, ج18 / 178.61. مستدرک الوسائل, ج8/ 26.62. وسائل الشیعه, ج2/ 386.63. اعلام النساء, عمررضا کحاله, ج1/ 66, مؤسسة الرساله, بیروت.64. بحارالانوار, ج8/ 119.65. اصول کافى, ج1 / 355.66.بحارالانوار, ج 79/ 77; مستدرک الوسائل, ج2/ 449.67. همان/ ج5/ 564; الاصابة, ج8/ 382.68. الاصابة, ج8/ 3.69. همان/ 486.70. همان/ 192.71. همان/ 384.72. کنزالعمال, ج1/ 238.73. میزان الحکمه, محمدى رى شهرى, ترجمه حمیدرضا شیخى, ج5/ 2316, مؤسسه فرهنگى دار الحدیث, قم.74. بحارالانوار, ج 9/ 266, احتجاجات رسول الله.75. جامع احادیث الشیعه, اسماعیل معزّى, ج5/ 239.76. کنزالعمال, ج1/ 238.77. سوره مجادله, آیه 12.78. همان, آیه 13.79. میزان الحکمه, محمدى رى شهرى, ترجمه حمیدرضا شیخى, ج5/ 2316.80. السیرة النبویة, ج2/ 191 ـ 192.81.صحیح بخارى, ج8/ 143; مسند احمد حنبل, ج3/ 162.82. اعلام النساء, عمر رضا کحالة, ج1/ 66, مؤسسه رساله, بیروت.83. صحیح بخارى, کتاب الاعتصام, ج 8/ 149, فتح البارى, ابن حجر, ج 13/ 292.84. همان, به شرح کرمانى, کتاب زکات, ج7/ 198, 212.85. اصول کافى, ج1/ 32; کنزالعمال, ج10/ 280.86. فتح البارى بشرح صحیح بخارى, ابن حجر, ج1/ 142, دار الفکر, بیروت.87. نهج البلاغه, صبحى صالح, ترجمه دکتر سید جعفر شهیدى, خطبه 3/ 11, سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى.88. علل الشرایع, شیخ صدوق/ 139, دار احیاء, التراث العربى, بیروت89. سوره آل عمران, آیه 21.90. بحارالانوار, ج79/ 115.91. مستدرک الوسائل, ج3/ 98, 363, مؤسسه آل البیت.92. الاصابه, ج5/ 522.93. بحارالانوار, ج79/ 225.94. همان.95. همان.96.همان, ج 48/ 196.97. بحار الانوار, ج 42/ 176; سیماى کارگزاران, ج1/ 78