حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)3945شهید رابع ، اسوه جهاد و شهادت ، آیت الله صدر031988525327Full Textپاورقى ها1.استاد شهید به خاندانهاى معروف علمى منتسب بود.از جانب پدر به مرحوم سیداسماعیل صدر، واز سوى خاندان مادرى به خاندان آل یاسین انتساب داشت . مرحوم شیخ راضى آل یاسین صاحب تالیف صلح الحسن، دائى استاد شهید مرحوم سیدصدرالدین صدراز مراجع ثلات حوزه قم پس ازشیخ عبدالکریم حائرى عمومى شهید صدرند. علاوه بر برزگانى دیگر که انتسابهاى دور و نزدیک به استاد شهید داشته و دارند.2. مباحث الاصول، تقریرات آیت الله صدر سیدکاظم الحائرى نشر مکتب الاسلامى الجزاءالاول من القسم الثانى .41.3 و4. همان مدرک، .47.5. همان مدرک، .46 والشهیدالصدر فضائله و شمائله سیدفاضل نورى .6757.6. مباحث الاصول، سیدکاظم الحائرى الجزءالاول من القسم الثانى .48.7. همان مدرک، .80.8. و9و10. همان مدرک، .44.11. همان مدرک، .62.12. همان مدرک، .36.13. فلسفتنا، مقدمه .14. مباحث الاصول، سیدکاظم الحائرى الجزءالاول من القسم الثانى .46.15. واز آن جمله رک نشر دانش سال سوم شماره3 مقاله آقاى دکتر سروش پیرامون نقد و معرفى این کتاب .16. اقتصاد برتر، سیدمحمدباقر صدر ترجمه على اکبر سیبویه نشر میثم /1017. مباحث الاصول، سیدکاظم الحائرى .69.18. الاسلام یقودالحیاه، سیدمحمدباقر صدر نشر وزارت ارشاد .46.19. مباحث الاصول، سیدکاظم الحائرى .64.20. همان مدرک، .66.21. ر.ک : المدرسه القرآنیه التفسیرالموضوعى والتفسیرالتجزئى فى القرآن الکریم السنن التاریخیه فى القرآن الکریم عناصرالمجتمع فى القرآن الکریم، سیدمحمدباقر صدر نشر دارالتعارف بیروت ترجمه کتاب با نام سنتهاى تاریخ در قرآن، توسط دکتر جمال موسوى نشر یافته است22. ر.ک : نقش پیشوایان شیعه در بازسازى جامعه اسلامى، محمدباقر صدر ترجمه على اسلامى /1023. همان مدرک، /0624. همان مدرک، /0825. دراسات فى علم الاصول، سیدمحمدباقر صدر الحلقه الاولى .1312.26. التفاوى الواضحه، سیدمحمدباقرصدر 1.13.27. همان مدرک، .14.28. همان مدرک، /0929. همراه با تحول اجتهاد، سیدمحمدباقر صدر ترجمه اکبر ثبوت /1130. همان مدرک، /12/31. همان مدرک، .13.32. همان مدرک، .14.33. همان مدرک، .17.34. ر.ک : به جزوه خلافت انسان و گواهى پیامبران، ازاستاد شهید صدر35. خلافت انسان و گواهى پیامبران، ترجمه دکتر جمال موسوى .20.36. مباحث الاصول، سیدکاظم الحائرى .92 با تلخیص و تغییر مختصر.37. المحنه، محاضرتان حول المفهوم القرانى المحنه سیدمحمدباقرصدر.4549بااختصار و تلخیص .38. مباحث الاصول، سیدکاظم الحائرى .592 .39. الاسلام یقودالحیاه، سیدمحمدباقر صدر 3.40. همان مدرک، .14.41. همان مدرک، .196.42. الجهادالسیاسى للامام الشهیدالسیدالصدر، صدرالدین قبانچى .13. به نقل از سیدمحمد باقر حکیم .43. و44 الاسلام یقودالحیاه، سیدمحمدباقر صدر /1245. نهادهاى اقتصادى دراسلام، سیدمحمدباقر صدر ترجمه بیات و شوشترى .86.46. عمل صالح از دیدگاه قرآن، سیدمحمدباقر صدر ترجمه دکترجمال موسوى /0747. المحنه، شهیدصدر.72.48. و49مباحث الاصول، سیدکاظم الحائرى .49.50. همان مدرک، .50.51. الجهادالسیاسى، صدرالدین قبانچى .69و92.52. همان مدرک، .96.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)3946چشم داشتى از مجلس سوم0319885252838Full Textپاورقى ها1. به سخنان ریاست مجلس در مجله[ حوزه] شماره 3 مبحث تحولى دیگر در فقه مراجعه شود.2. پیداست منظور قواعد واصولى است که جنبه هاى غیرفردى انسانها مربوط است بنابراین نباید کسى سقسطه کند و با طرح مسائل عبادى جار و جنجال راه بیندازد.3.تحریرالوسیله ج 2.625 چاپ نجف مبحث المسائل المستحدثه فرع ششم .4.مستندتحریرالوسیله .188 احمد مطهرى .5.تحریرالوسیله ج 2.625 لا فرع هفتم .6.سوره نحل .90.7.سوره شورى .15.8. به آیات مربوط به انبیاء و درگیرى آنان با ملا و مترفین مراجعه کنید.9 .راه امام از کلام امام ج 1.14 فرمایشات امام در تاریخ 57/11/17 در دیدار با قضات .10.از آنجایى که شان معصوم القاااصول و وظیفه فقیه تغریع فروع است باید فقهاء و صاحب نظران اصول القاء شده را با توجه به انحاء موضوع تفریح کنند بنابراین اصل[ حفظ حکومت] با توجه به گسترش انحاء تهدید توسعه مى یابد و وجوب آن در برابر هرگونه تهدیدى مطرح مى شود11.نهج البلاغه نامه امام به مالک اشتر.12. منشور انقلاب . بخش سوم : ...ارائه طرحها واصولا تبیین جهت گیرى اقتصاد اسلام در راستاى حفظ منافع محرومین و گسترش مشارکت عمومى آنان و مبارزه اسلام با زرواندوزان بزرگترین هدیه و بشارت آزادى انسان از اسارت فقر و تهى دستى به شمار مى آورد و بیان این حقیقت که صاحبان مال و منال در حکومت اسلام هیچ امتیاز و برترى ازاین جهت بر فقراء ندارند وابدااولویتى به آنان تعلق نخواهد گرفت مسلم راه شکوفائى و پرورش به آنان تعلق نخواهد گرفت مسلم راه شکوفائى و ....13.ازاین نوع برخوردها در قوانین مدون گذشته دیده مى شود. بعنوان نمونه بنگرید به قانون منع احتکار پس از ردیف کردن منصوصات شجاعت بخرج ندادند که پاره اى ازاشیاءاحتکارى دیکر را که ضربات آنها هولناکتراز کشمش و خرماست نام ببرند و با نوعى سرهم بندى اشیا و لوازم دیگر را شامل قانون منع احتکار ساختند.14.نهج البلاغه صبحى صالح خطبه 92.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)3947مصاحبه با آیه الله سید محمد حسین فضل الله0319885253968Full Textپاورقى :تذکر:این گفتگو پیش از درگیریهاى حزب الله و جنبش امل انجام یافته است .حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)3948شناسایى برخى از تفاسیر عامه20319885256988Full Textپاورقى ها1.کشف الاسرار و عده الابرار معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى تالیف ابوالفضل رشیدالدین المیبدى به سعى اهتمام : على اصغر حکمت ج /01/12.شیخ الاسلام عبدالله الانصارى الهروى مبادثه و آراوه الکلامیه والروحیه تالیف دکتر محمدسعید عبدالمجید سعیدالافعالى .100.3. ابواسماعیل عبدالله پسرابومنصور محمدانصارى هروى در غروب روز جمعه شعبان 396 هجرى قمرى در کهندز هرات از مادرى که اهل بلخ بود تولد یافت . خوانواده اش نسب به ابوایوب خالد بن یزیدانصارى صحابى معروف پیامبر مى رساند.خواجه عبدالله هنوز کودکى بیش نبود که به تحصیل مى پردازد و دیرى نمى پاید که در میان نزدیکان خود مى درخشد. وى به یمن حافظه قوىدر کسب مقدمات و حفظ قرآن واشعار عربى امتیازى مى یابد. خواجه عبدالله براى ادامه تحصیل و تعمیق یافته هایش به هجرتهائى نیز دست مى زند از جمله به نیشابور. زندگى وى آمیخته است با حادثه هاى تلخ و شیرین . تلاش او دریافتن گفتن و نوشتن ستودنى است . برخى از آثار روى از جمله منازل السائرین به شدت مورد توجه واقع شده در میان حوزه ها متن درسى قرار گرفته و بسیارى بر آن شرح نوشته اند (کشف الظنون ج 2.1829.) خواجه عبدالله انصارى که شیخ الاسلام لقب گرفته و مریدان بسیارى در هرات بهم زده بود در پایان عمر نابینا گردید و روز جمعه 22 ذى الحجه سال 481 هجرى قمرى به سن 85 سالگى در گذشت و در گازگاه (ده کیلومترى هرات ) به خاک سپرده شد .رک : الذیل على طبقات الحنابله ج 64.1 حبیب السیر ج 2.314 الذریعه 305.9 ریاض العارفین 37.ریحانه الادب ج 2.168 مجمع الفصاء ج 65.1 مجمل فصیحى ج 2.198 و 11 نفحات الانس 321. هدایه الاحباب 128. الاعلام ج 4.122 مقدمه سخنان پیرهرات و نیز کتاب شیخ الاسلام.. که پیشتراز آن یاد کردیم واثرى است مفصل و سودمند درباره زندگانى آثار وافکار خواجه عبدالله .4. کشف الاسرار ج /01/15. همان مدرک ج 6.111.6. همان مدرک ج 1.127.7. همان مدرک .557.8. مجله حوزه شماره 16.76 شماره 24.44.89.کشف الاسرار ج 1.149 و براى نقداین اخبار رک : تفسیرابن کثیر ج 1.83 و المیزان ج 1.140.10. کشف الاسرار ج 8.335 به بعد و براى نقد آن رک : البیان ج 8.506 المیزان ج 17.198 و محاسن التاویل ج 14.156.11. در قصص انبیاء و داستان پیامبران دراین زمینه مراجعه کنید به : داستان پیامبران در کلیات شمس ج 1.132 252 337 و ...این اثر در دو بخش تنظیم بافته بخش اول نگارش داستان و بخش دوم تفسیر عرفانى آن . در بخش اول آنچه ازاسرائیلیات در منابع کهن مل قصص الانبیاء تفسیر معروف به ترجمه تفسیر طبرى کشف الاسرار و ... آمده بدون هیچ نقد و تحلیل آورده است . ما پیشتر گفته ایم آنچه معروف به ترجمه تفسیر طبرى است ربطى به تفسیر طبرى ندارد و دلایل و شواهد را به اختصار آنجا آورده ایم .اینک اضافه مى کنیم چنانکه در آن مقاله گفته ایم . (شماره 24.46) طبرى ذبیح را در داستان ابراهیم اسحاق مى داند در حالى که در آنچه معروف به ترجمه آن است ذبیح را دراسماعیل شناخته شده است و نه اسحاق (ج 6.1533).12لطایفى از قرآن کریم .4749.13 اصحاب حدیث در مقابل اصحاب راى به کسانى اطلاق مى شده است که در همه اصول اعتقادى قائل به سمع و متکى به نقل بودند و معارف بشرى را منوط به تعلم و تلقى ازانبیاء مى دانستند ( الملل والنجل ج 1.206 توضیح الملل ج 1.283 و لطایفى از قرآن کریم .32.)14کشف الاسرار ج 5.307 ج 6.111 و ج 3.168.15 همان مدرک ج 5.307.16 همان مدرک ج 6.128 ج 3.446 727 ج 2.13 و ...17. بخشهائى از پروژهشهاى آقاى رکنى در زمینه کشف الاسرار نشر یافته است : جلوه هاى تشیع در تفسیر کشف الاسرار نشر یافته است : جلوه هاى تشیع در تفسیر کشف الاسرار نشر یافته است : جلوه هاى تشیع در تفسیر کشف الاسرار یادنامه علامه امینى 163 - 230.دریافت عرفانى میبدى از قرآن در مجموعه سخنرانیهاى دومین کنگره تحقیقات ایرانى ج 264.2 لطائفى از قرآن کریم که داراى دو بخش است : بخش اول معرفى تفسیر و شیوه نگارش آن و بخش دوم گزیده هائى از نوبت سوم ما دراین نوشته از نگاشته سودمندایشان بهره برده ایم .18. لطائفى از قرآن کریم .48.19. مجله یغما 12.521.20. کشف الاسرار ج 8.486 و507.21. همان مدرک ج 1/40022.همان مدرک ج 1/45223.همان مدرک ج 1/45624.لطائفى از قرآن کریم .32و46 مولف ضمن بحث از چگونگیهاى مباحث فقهى مولف و مذهب فقهى وى فهرستى از مباحث فقهى کشف الاسرار راارائه داده است .25. عنوان مقاله اى است مفصل و بسیار سودمند از آقاى دکتر مهدى رکنى که پیشتراز آن یاد کردیم . وى دراین مقاله بجزاستخراج این مباحث توضیحاتى بر متن افزوده و در نقد واصلاح و گاه ارائه منابع دیگر مطالبى آورده اند که بسیار مفیداست .26 کشف الاسرار ج 2.151152.27. الغدیر ج 156.2 احقاق الحق ج 2.399 الصراط المستقیم ج 259.1 دلائل الصدق ج 44.2 المراجات تحقیق و تعلیق حسین الرضى .229 و 137 از مستدرک آن و ... در آثار یاد شده به اشکالات متعددى که بر متن آیه در صورت اعتقاد به نزول آن درباره على ع وارد آورده اند پاسخ گفته شده و در الغدیر و احقاق الحق و المراجعات و بویژه در مستدرک المراجعات .منابع بسیارى ازاهل سنت نشان داده شده است که این آیه درباره على ع دانسته اند.28. کشف الاسرار ج 3.152.29. بهار وادب فارسى ج 2.88 به نقل از حماسه غدیر .33.30. براى اطلاع از برخى موارد آن رک : یادنامه علامه امینى .224 213 216 و ...31. کشف الاسرار ج 10.530.32. گزیده کشف الاسرار.22.33.کشف الاسرار ج 4.3736. براى اطلاع بیشتر رک : سخنرانیهاى اولین کنگره تحقیقات ایرانى ج 2.295 - 264 مقاله سودمند و مفید دریافت عرفانى میبدى از قرآن .34کشف الاسرار ج 2.20.35سخنرانیهاى دومین کنگره ج 2.369.36مجله یغما سال 12.522.37 همان مدرک 520 519.39. لطائفى از قرآن کریم 147 - 56. مفصل ترین و سودمندترین بحثى است که دراین زمینه سامان یافته است . بجزاین براى اطلاع از جنبه هاى ادبى نثرى و شیوه نگارش میبدى رک : مجله یغما سال 51952212فرهنگ ایران زمین دوره 11.305 - :295 مقدمه گزیده کشف الاسرار و مقدمه فهرست کشف تفسیر کشف الاسرار40گزیده کشف الاسرار .14 و مقدمه کشف الاسرار ج 1. را.41کیهان فرهنگى سال چهارم شماره 12.39 مقاله خود مشت مالى .42تفسیرادبى و عرفانى قرآن مجید بفارسى تلخیص و نگارش حبیب الله آموزگار انتشارات اقبال تهران چاپ سوم 1360.43قرآن کریم با ترجمه نوبت اول از تفسیر کشف الاسرار میبدى چاپ انتشارات ابن سینا تهران .44فهرست تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار بکوشش دکتر محمدجواد شریعت موسسه انتشارات امیرکبیر چاپ اول 1363.45دنشر دانش سال پنجم شماره ششم .52.46 همان مدرک سال ششم شماره دوم .91.47. گزیده تفسیر کشف الاسرار وعده الابرار بکوشش دکتر رضا انزابى نژاد موسسه انتشارات امیرکبیر 1364.48 همان مدرک .28.49 همان مدرک .18.50کشف الاسرار ج 5.219.51فرهنگ ایران زمین دوره 16.89 - 44 با عنوان فصول رشیدالدین ابوالفضل میبدى .52 همان مدرک .44.53 همان مدرک .79.امروز کشور و نظام و مدیریت آن همچون گذشته نیاز به شجاعت در حل مسائل دارد و چه بسا وسوسه ها ما رااز رسیدن به اهدف بزرگترى که در پیش رو داریم محروم کند که امیدوارم این مجلس با هماهنگى و همدلى نمایندگان و نیز با همسویى وارتباط قوى بامدیران و مجریان و کارشناسان و همچنین بااستفاده از نظریات و مشورت با شوراى محترم نگهبان بتواند گام هاى بلندى در حل معضلات محرومین و پابرهنه ها بردارد و در تنگناها و موانع از قدرت و قاطعیت و سرعت عمل مجمع تشخیص مصلحت که پشتوانه عظیم و با برکت و پرثمرى براى کشور ما است بهره مند شود.1363/03/07حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)3949آفات علم 1103198852589108Full Textپاورقى ها1 و 2. الاسلام والدعوات الهدامه انورالجندى درالکتاب بیروت .155.3. سیر حکمت دراروپا محمدعلى فروغى ج 1.49.4. براى آشنائى با فلسفه اسپنسر از جمله مى توانید به سیر حکمت دراروپا ج 3.161 تا 188 مراجعه کنید.5 الاسلام والدعوات الهدامه .131 براى آشناى با تفکرات و دعوت هاى ویرانگر عقائد و ارزش هاى دینىو دعوت هاى تباه کننده جوامع وامت ها و نابود کننده روح واخلاق و فکر و فرهنگ . مطالعه این کتاب مفیداست .6 انعام 95. فاطر 3. غافر.62 و موارد دیگرى با تعبیر فانى یوفکون است .7براى آشنائى اجمالى با فرق شیعه و دیدگاههاى متفاوت کلامى در مسائل دینى از جمله رجوع کنید به : شیعه دراسلام علامه طباطبائى آشنائى با علوم اسلامى - کلام شهید مطهرى حیاه الامام موسى بن جعفر باقر شریف القرشى ج 2.193.8حیاه الامام موسى بن جعفر ج204.2 بحارالانوار ج 48.252.9 المیزان ج 2.115 و126 (چاپ دوم ) در ذیل آیه 213 بقره : و ما اختلف فیه الاالذین اوتوه من بعدما...10نهج البلاغه صبحى صالح خطبه 60.18 بحارالانوار ج 2.284.11نهج البلاغه صبحى صالح خطبه 88.50 بحارالانوار ج 2.290 کافى ج 1.54.12 در مورد هر دو فرقه رجوع کنید به : نقشه هاى استعمار در راه مبارزه بااسلام محمد محمود صواف ترجمه هشترودى .320.13در مورد شناخت اینگونه فرقه ها و تاریخچه و مبدا پیدایش آنها و معتقداتشان از جمله مى توان به منابع زیر مراجعه کرد : الابداع فى مضارالابتداع از: شیخ على محفوظ از علماى الازهر وهابیت و ریشه هاى آن نورالدین چهاردهى باب کیست و بهائیت چیست ؟ شیخیگرى بابیگرى داعیان پیغمبرى و خدائى نورالدین چهاردهى بهائیت دین نیست ابوتراب هدائى تاریخ باب و بهاء - ترجمه مفتاح باب الابواب حسن فرید گلپایگانى محاکمه و بررسى باب و بهاء (ح .م .ت ( وهابى ها سیدابراهیم سیدعلوى کشف الارتیاب سیدمحسن امین و ترجمه آن مزدوران استعمار در لباس مذهب و دهها کتاب دیگر.14 الفرق بین الفرق عبدالقاهر بغدادى (متوفاى 429ه).10 15و16 ملل و نحل شهرستانى ج 1.14 15 21تا28.15سوره مومنون .53و روم .32.16 .(سفینه البحار محدث قومى ج 359.2 الفرق بین الفرق .5 و 7ملل و نحل شهرستانى ج 1.13. (بااختلاف در متن عبارت ).17.از جمله اینگونه تالیفات مى تواند یاد کرداز : الفرق بین الفرق ابى منصور عبدالقاهر بغدادى شافعى (م 429ه ( الملل و النحل محمد بن عبدالکریم الشهرستانى الشافعى (م 548ه ( التبصیر ابى مظفرالاسفرائینى الشافعى (م 471ه ( الفصل ابى محمدعلى بن احمد بن حزم الظاهرى (م 456ه18. به بحث محقق بزرگوار اسد حیدر در الامام الصادق والمذاهب الاربعه ج 65.35 تا 42 مراجعه کنید.19.الحیاه ج 2ص 291 (نقل از رجال کشى ص 4).20 الکافى ج 32.1 اختصاص 4.بحارالانوار ج 2.92 (باب من یجوزاخذالعلم منه ) و مشابه این حدیث در بحارالانوار ج 2.315 حدیث 79.21 الکافى ج 54.1 وسائل ج 11.510.22کنزالعمال ج 2.22 حدیث 2986و 2987.23بحارالانوار ج 75.92.24سوره انعام 244. سوره کهف .15.25سوره زمر .33.26سوره هود .18 تا22.27سوره ابراهیم . /03/28سوره اعراف .86.29سوره انعام .159.30سوره بقره .79.31سوره بقره 75.32سوره بقره 109.33سوره نساء 44.34سوره آل عمران 78.35سوره بقره .213 (کلام مرحوم علامه طباطبائى در ذیل آیه گذشت ).36سوره نحل .116.37.از جمله آیات : سوره انعام 21. سوره عنکبوت .68 سوره زمر 60 سوره اعراف .37 ف سوره یونس .17 و 69 سوره آل عمران .75 78 49و100 سوره نساء 51.سوره مائده 4241. سوره تحل .105 سوره صف 7.سوره شورى 13.سوره بینه 4 که مراجعه به تفسیراین آیات بسیار مفید و پرثمراست .38 غررالحکم ج 2.552 و میزان الحکمه ج 2.429.احادیث مربوط به بدعت میزان الحکمه ج 1.380 تا 385.39بحارالانوار ج 2.304 و 308.40 الکافى ج 2.397 حدیث 2 و میزان الحکمه ج 5.61.41بحارالانوار ج 2.301 حدیث 31 میزان الحکمه ج 325 بحارالانوار ج 69.220 حدیث 8 معانى الاخبار .393.42بحارالانوار ج 69.220 و ج 2.301.43کنزالعمال ج 1.221 حدیث 1113 بحارالانوا ج 2.301و263 در همین زمینه مراجعه کنید به کنزل العمال ج 1.208 و 387.44 از جمله مراجعه کنید به بحارالانوار ج 2.283 بحارالانوار ج 216.69 بحارالانوار ج 69.213.45. همان مدرک ج 2.296.46. همان مدرک ج 69.219.47. همان مدرک ج 2.297.48. نهج البلاغه صبحى صالح خ 59.17 بحارالانوار ج 2.284.49. همان مدرک خ 164.235.50. همان مدرک خ 176.254.51. همان مدرک خ 151.211.52. همان مدرک خ 145.202 بحارالانوار ج 2.262 حدیث 15.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)3950فقه و پایه ریزى اقتصاد سالم031988525109146Full Textپاورقى ها1. قانون اساسى بند 12ازاصول کافى .2. مقدمه اى بر علم اقتصاد توانایان فرد ج 1.30.3. همان مدرک ج 1.39.4. همان مدرک ج 1.30.5. اقتصاد ما ج 2.13.6. همان مدرک 2.17و18. و درآمدى براقتصاداسلامى دفتر همکارى حوزه دانشگاه .13و14.7. همان مدرک ج 2.12و13.8. مقدمه اى بر علم اقتصاد ج 1.33و34.9. همان مدرک ج 1.34و41.10. و11 اقتصاد ما 1.10و11.12. اقتصاداسلامى شهید بهشتى دفتر نشر فرهنگ اسلامى .59.13و14 همان مدرک .63و64.15 همان مدرک .60.16. حجه الاسلام هاشمى رفسنجانى خطبه هاى جمعه وزارت ارشاد ج 3.279.17 اقتصاداسلامى شهیدبهشتى .62.18 همان مدرک .61.19. رک : خطبه هاى جمعه ج 3.279 سخنان حجه هاشمى رفسنجانى .تئورى تقاضا و تحلیل اقتصادى انفاق ایراج توتونچیان .20.21بررسى اجمالى مبانى اقتصاداسلامى .44.22. مجموعه فتاواى یاد شده در مورد مسائل اقتصادى در مجله حوزه شماره .23از صفحه 21 تا 32 آمده است .23مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسى 1562/03.24. رک : اطلاعات سیاسى اقتصادى شماره 7.40 نویسنده مقاله یاد شده دراین زمینه آورده است : با توجه به گفتار مسئولان از جمله نخست وزیر باید قبول کنیم که تامین هزینه هاى جنگ به عنان برنامه بلند مدت دولت حداقل براى مدت زمان حدود 20 سال مطرح است باید نسبت به تدوین بودجه اى مستقل و برنامه ریزى شده براى جنگ اقدام شود.25. سخنان نخست وزیر در دفاع از بودجه . رک : روزنامه رسمى مجلس شماره .11676.26مذاکرات مجلس شوراى اسلامى دور دوم جلسه .92.27روزنامه مجلس شماره .11675.2829 اطلاعات سیاسى اقتصادى 40/07.30روزنامه رسمى مجلس شماره .11675.31و32 اطلاعات سیاسى اقتصادى /05/833 همان مدرک شماره /02/434روزنامه مجلس شوراى اسلامى دور دوم .34 جلسه 93.35 اطلاعات سیاسى اقتصادى شماره /07/836جلسه 92 دور دوم مجلس شوراى اسلامى .37. رک : درس فقه .1408/01/18.38. رک : روزنامه رسالت شماره .492.39مشروح مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسى ج 1.118. 40روزنامه رسالت شماره 491 سرمقاله .41. در صفحه 16 ج 2 اقتصاد ما شهید صدر به سخنان این گروه اشاره شده است .42 زمین در فقه اسلامى ج /10/143. مراجعه شود به جزوه اجتهاد دراسلام شهید مطهرى .26 و نیز بنگرید کلام شهید بهشتى را ما معتقدیم که اسلام از روزاول یک انقلاب بود و باید همچنان بعنوان یک آیین انقلابى تاابد بماند. براى درک یک آیین انقلابى روحیه انقلابى لازم است . عرض مااین است و روى این تکیه داریم . مى گوئیم فردى که روحیه انقلابى ندارد و ضعف نفس دارد. محافظه کار بار آمده است اگر تمام ویژگیهاى دیگر را هم که در کتاب ها براى مجتهد مى شماریم دارا باشد درفهم بعدانقلابى اسلام توانایى کافى نخواهد داشت . در حقیقت با صراحت اینطور بگویم براى این که یک مجتهد مجتهدى باشد واجد شرایط ... باید داراى روحیه انقلابى باشد تا درست مجتهد باشداین قیدى است که بعنوان یک مبنا براى اصول الفقه پیشنهاد مى کنیم . رک : مذاکرات مجلس خبرگان ج 1.219.44و45. مراجعه شود هب آثار آقاى محمدباقر بهبودى از جمله معرفقه الحدیث و صحیح الکافى و نیز رک . و به مقاله اى از شهید بهشتى در باب طرح کوششى تازه در راه شناخت تحقیقى اسلام مجله حوزه شماره 15.38.46بررسى اجمالى مبانى اقتصاداسلامى .27.47 الربا ابوالاعلى المودودى .108.49 همان مدرک 1.93 همین مولف در باب مهریه با توجه به آیه ولوآتیتم احدا هن قنطارا آورده است که قنطار برابراست با 52500 مثقال طلا که اگر هر مثقال طلا 1000 تومان باشد مهریه مى تواند برابر باشد با .....525 تومان براساس این فرض با توجه به قیمت فعلى طلا مى توان جوازاخذ مهریه اى معادل .250 میلیون تومان حکم کرد رک : ج 1.54.53. ث48 مالکیت خصوصى ج 1.145و34.50. روزنامه جمهورى اسلامى شماره 2079.52. دراین باب اشاره به یک مورد خالى از لطف نیست . یکى از خبرگان قانون اساسى بااصرار براینکه اصلى درباره مالکیت خصوصى در قانون اساسى گنجانده شود گفته است : ....مالکیت دراسلام محدود نیست و انسان مى تواند روزى پانزده تومان هزارتومان و یا یک میلیون تومان دخل کند51 .سوره حشر /07و شهید هاشمى نژاد در جواب ایشان . محدوداست برادر. ر.ک مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسى ج 3.1539.53. شهید بهشتى رک مقاله اى که از آن شهید مجله حوزه شماره 15.38.55. و56 اقتصاد ما ج 179.57. متن در فقه اسلامى ج /12/158. اجتهاد دراسلام شهید مطهرى .25.59. مقدمه ابن خلدون ترجمه گنابادى ط بنگاه کتاب ج 2 صفحان 1148 - 1147 - 1146.60. اقتصاد ما ج 1.17.61. آیه الله موسوى اردبیلى کیهان 1366/09/18.62. نطق قبل از دستور یکى از نمایندگان پیرامون فتاوى تاریخى حضرت امام در باب مسائل اقتصادى .63. جهت گیرى طبقاتى اسلام دکتر شریعتى .98.64. مجله حوزه شماره 15.51.65. بررسى اجمالى - مبانى اقتصاداسلامى .28.66. اجتهاداسلام .27.28.32.حوزهپژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)3951نقد تصحیح فوائدالاصول031988525147176Full Textپاورقى1. بدیهى است که وقتى سخن از لزوم اءحیاى متون خطى یا چاپى غیر محقّق به میان مىآید، هرگز مراد آن نیست که هر چه عنوان «مخطوط» دارد، ولو بى ارزش و بنجل باشد، باید احیاء شود؛ بلکه این تأکید بر این فرض است که مخلوط فى حد نفسه ارزش داشته باشد و این امر مفروغ منه و مسلّم باشد.2. براى آگاهى از این امور و نیز آشنائى با منابعى که در این باره تدوین شده رک: مجلّه «حوزه»، شماره 3 و 4، سال اول، مقاله «روش تصحیح انتقادى ونشر متون اسلامى» (اسفند 62، اریبهشت 63)؛ «منهج تحقیق المخطوطات»، اسد مولوى، قم، مؤسسة آل البیت، 1408 ق.3. «مختارى نامه: مقدمه دیوان عثمان مختارى»، جلال الدین همائى، چاپ اوّل، تهران، مرکز انتشارات علمى و فرهنگى، 1361 ش / 74 - 75.4. اینجا سخن از کسانى است که با نیّت پاک و هدفى خدائى اقدام به این کار مىکنند، منتهى بدون داشتن شرائط لازم؛ و کارى نداریم به کسانى که به اصطلاح، تصحیح وتحقیق! را براى خود دکّانى کاسبى قرار داده و میراث گذشتگان را ضایع و تباه مىکنند. نمونه بارز این نوع کار، چاپ کتاب ارزنده و سودمند «الدّر المنثور» نواده صاحب معالم است که اساساً گویا مصحّح، نسخه خطى آن را به چاپخانه فرستاده تا حروفچین، هم آن را تصحیح کند، هم حروفچینى،! یک تیر و دو نشان! لابد براى اینکه اتلاف وقت نشود!5. به خاطر ملاحاظاتى، تعمداً، از ذکر نام کتاب و مصحّح آن، صرف نظر مىشود. اشکالات و ایرادات وارد بر این کتاب، منحصر به آنچه گفته شد، نیست و تنها از باب نمونه به یک جنبه نقص آن اشاره شد.6 این ترتیب، به اعتبار تاریخ تألیف این چهار کتاب است و نه به ترتیب اهمیت آنها.7 «الذریعة الى تصانیف الشیعة»، شیخ آقا بزرگ تهرانى، 28 مجلّد، بیروت، دارالأضواء. ج 160 / 6؛ «مرگى در نور: زندگانى آخوند خراسانى»، عبد الحسین مجید کفائى، تهران، کتابفروشى زوّار، 1359 ش /2178 «حاشیه رسائل»، آخوند خراسانى، تهران، 1315 قمرى، چاپ سنگى، چاپ اوّل، / 111.9 «فهرست کتابخانه مرکزى دانشگاه تهران»، محمد تقى دانش پژوه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1340 ش، / 1346.10 «حاشیه رسائل» / 110، 170،283 درکتاب «مرگى در نور»، / 217، تاریخ فراغت از حاشیه مبحث قطع، سال 1315، قمرى ذکر شده، که قطعاً و جزماً اشتباه است؛ زیرا این تاریخ، سال اتمام کتابت این مبحث به دست ناسخ است و نه اتمام تألیف، علاوه بر شواهدى که مجال ذکرشان نیست، مراجعه به صفحه آخر حاشیه - بخوبى مدعاى ما را ثابت مىکند.11 «کفایة الأصول»، آخوند خراسانى، محشّى به حاشیه مشکینى، 2 جلد، تهران، کتابفروشى اسلامیه، ج 23 / 2 - 24.12 «حاشیة مکاسب»، آخوند خراسانى، تصحیح سید مهدى شمس الدین، تهران، وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول، 1406 ق / 183.13 «فوائد الاصول»، چاپ وزارت ارشاد، / 135.14 «همان مدرک» ،/81 18 این عبارت نیز، شاهدى است بر آنچه در پانوشت شماره 10 ذکر شد.15 «همان مدرک»، / 82.16 «أعیان الشیعة»، سید محسن امین عاملى، تحقیق سید حسن امین، 10 جلد بعلاوه فهرست، چاپ پنجم، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1403 ق، ج 6 / 9.چنانکه گفته شد، 1291 تاریخ فراغت از تعادل و تراجیح آن است نه همه کتاب، زیرا اتمام مبحث ظن، شوال 1302 است.17 «الذریعة»، ج 160 / 6 و ج 132 / 8.18 رک: «مرگى در نور»، / 328.19 «فوائد الأصول»، چاپ وزارت ارشاد، / 58.20 «الذریعة»، ج 324 / 16.21 «کفایة الأصول»، ج 95 / 1، خط طاهر، با حاشیه مرحوم مشکینى؛ نیزرک: ج 98 / 1؛ ج 148 / 1.22 این تصحیح «حاشیه مکاسب» نیز همان سرنوشت «فوائد الأصول» را دارد و در آن، اغلاط فراوانى رخ داده است. یکى از طلاّب حوزه، مقالهاى در نقد و تزییف این تصحیح و تبیین اغلاط فراوان آن در دست تدوین دارد.23 «مرگى در نور»، /344 در «معارف الرجال»، شیخ محمد حرز الدین، تحقیق محمد حسین حرز الدین، سه جلد، قم، کتابخانه آیة اللّه مرعشى، 1405 ق، ج 324 / 2، آمده است که از تألیف «کفایه» در سال 1291 فراغت یافته است؛ ولى این سخن قطعاً و جزماً غلط واشتباه است و اینجا مجال برشمردن شواهد آن نیستدر مطاوى همین مقاله، برخى از شواهد آن، بطور غیر مستقیم ذکر شده است. ظاهراً«معارف الرجال» تاریخ اتمام تعلیقه مبحث تعادل و تراجیح رسائل را که 1291 است، تاریخ تألیف«کفایه پنداشتهاند.24 «أعیان الشیعه»، ج6 / 925 «مرگى در نور»، / 344.26 «سیاحت شرق»، آقا نجفى قوچانى، تصحیح رمضانعلى شاکرى، چاپ دوم، تهران، امیر کبیر، 1362 ش / 388 -38927 «همان مدرک»، / 294.28 «همان مدرک»، / 295 - 296.29 «همان مدرک»، / 323 - 324.30 «همان مدرک»، / 325 - 326.31 «همان مدرک»، / 329 - 330.32 «أعیان الشیعة» ج 6 / 9، مىگوید: «فوائد مستقلاً هم به چاپ رسیده است»؛ همچنین در کتاب «مرگى در نور»، / 217؛ و نیز در «فهرست کتابهاى چاپى عربى»، تألیف خانبابامشار، تهران، انجمن کتاب، 1344 ش، / 679، آمده است که «فوائد» در سال 1315 ق در تهران با قطع جیبى رد 216 صفحه چاپ سنگى شده است و در فهرست مشار از آن با عنوان «الفوائد الأصولیة و الفقهیة» یاد شده، و این شاهدى است بر آنچه در متن ذکر شد مبنى بر آن که، ازباب تغلیب نام «فوائد الأصول» به خود گرفته است، و گرنه منحصراً مشتمل بر فوائد اصولى نیست بلکه برخى فوائد فقهى نیز در بر دارد.همچنین در «فهرست کتابهاى چاپى عربى مشار»، / 352، آمده است که «حاشیه رسائل» (بجز چند نوع چاپى که در متن معرفى شد) نشانى نیافت و موفّق به زیارت آنها نگردید.33 «حاشیه رسائل» به ضمیمه «فوائد» جاپ سنگى سال 1318 ق، / 347.34 «حاشیة رسائل» (با نام در رالفوائد فى شرح الفرائد) چاپ 1319 قمرى، تهران، / 2.35 یکى از فاجعههاى فرهنگى کشور ما، وجود ناشران ندانم کار، یا دیمى کار است که فقط در حال و هواى درهم و دینار و لا غیر. تنها در این اندیشهاند که چیزى به سوى جیب مبارک، روانه گردد و دیگر هیچ! این ناشر محترم، کارهاى دیگرى از این قبیل، که قنامى جز تباهى نمىتوان بر آن نهاد، انجام داده است، مانند: تجدید چاپ کتاب «سراج المبتدئین» در این اواخر؛ و کم له من نظیر! افسوس که در این اوضاع و احوال و انفاساى کاغذو وسایل و موارد اوّلیه چاپ، و اوضاع اقتصادى کشور، اینهمه نیرو و موارد اوّلیّه ارزنده، تباه و فداى مصالح متوهم چند روزه چند ناشر بى اطلاع و کج سلیقه و سود جو مىشود.36 البته مصحّح محترم، در مقدمه خود (ص 8) متذکر شده که فوائد را بر اساس نسخه چاپ 1319 تصحیح کرده است، ولى مقابله چند صفحه آن نشان مىدهد که با چاپ 1315 مقابله شده و نه 1319؛ گر چه این دو تفاوت بسیار زیادى ندارند. بهترین و مصحّحترین نسخه، همان چاپ 1318 است که به تأیید مؤلف رسیده است.37 «فهرست نسخ خطى کتابخانه آستانه مقدسه قم»، محمد تقى دانش پژوه، 1355 ش، / 108.38 رک: «کفایة الأصول»، با حواشى مشکینى، ج 99 / 1.39 رک: «همان مدرک»، ج 96 / 1 - 97.40. «فوائد الأصول»، چاپ وزارت ارشاد،/ 135.41. «کفاید الأصول»، با حواشى مشکینى، ج 87 / 1.42. نیز رک: «کفایة الأصول»، با حواشى مشکینى، ج 87 / 1.43. رک: «همان مدرک»، ج 81 / 1.44. رک: «همان مدرک»، ج 83 / 1.45. رک: «همان مدرک»، ج 86 / 1.46. رک: «همان مدرک»، ج 75 / 1.47. رک: «همان مدرک»، ج 72 / 1.48. رک: «همان مدرک»، ج 60 / 1.49. رک: «همان مدرک»، ج 58 / 1.50. رک: «همان مدرک»، ج 58 / 1.51. «فوائد الاصول»، چاپ وزارت ارشاد / 135.52. برخى از مواردى که در این ستون ذکر مىشود - مانند همین مورد - عبارت متن قطعاً غلط است، ولى عبارت صحیح، به صورت نسخه بدل، در پاورقى ذکر شده، و چون متن صد در صد غلط است. در این ستون ذکر شده است.53. «کفایة الأصول»، با حواشى مشکینى، ج 62 / 1.54. براى آگاهى از چگونگىهاى این کلمه، و این که در اصل، عربى است یا غیر عربى، رک:« یادداشتهاى قزوینى»، به کوشش ایرج افشار، چاپ سوم، تهران انتشارات علمى، / 1363 ج 152 / 1 -15355. «قواعد الاءملاء»، عبدالسلام محمد هارون، چاپ چهارم، مصر، مکتبته الخانجى، 1399 ق / 9 -1056. رک: «همان مدرک»، 62 -6557. البته بعضاً دیده شده است که برخى، از راه عناد، همین تسامحات و اشتباهات احیاناً چاپى را، دستاویز خود قرار داده و به مؤلف یا مصحّح کتابى تاختهاند که اینگونه افراد و نقد و انتقادها، از دایره بحث ما خارج است. یک نمونه آن موردى است که علامه امینى، علیه الرّحمة، در «الغدیر»، چاپ سوم، بیروت، دارالکتاب العربى، 1387 ق، ج 336 / 3 - 337، نقل کرده است، مبنى بر اینکه: «احمد زکى دانشمند معروف مصرى برکتاب «اصل الشیعة و اصولها» نوشته مرحوم شیخ محمد حسین کاشف الغطاء، ایراد گرفته است که «کلّ ما» (که دو کلمه مستقل است) رابه صورت متصل یعنى «کلّما» نوشته است!» در صورتى که تنها هنگامى باید متصل نوشته شود که «کلّما» ظرفیه و یک کلمه باشد، نه موارد دیگر، رک: «شرح شافیه» ابن حاجب، نوشته رضى استر آبادى، تحقیق، محمد محى الدین عبد الحمید و دیگران، بیروت، دارالکتاب العلمیّة، 1395 ق، ج 325 / 3؛ «اتمام الدرایة»، نوشته جلال الدین سیوطى، چاپ شده در «حاشیة مفتاح العلوم» سکاکى، بیروت، دارالکتاب العلمیّة، ص 128.