نوع مقاله : مقاله پژوهشی
از لابلاى متون
مواریث پرمایه و درس آموزى در لابلاى و کتابهاى ما نهفته است . وقتى انسان به گنجینه هاى کتابخانه و آرشیوها سر مى زند با موجى از تلاش علمى وانبوهى از تعالیم و معارف فکرى اجتماعى حقوقى و فلسفى روبرو مى گردد با دستاوردهاى برخورد مى کند که در عین کوتاهى وایجاز در بستر زمانى خود بسیار بلند پرمایه و راهگشا بوده است .
یادآورى و عرضه این نکات موجز و بلیغ افزون بر پاس خدمات اسلاف و احیاى مواریث فرهنگمان تعلیم و عبرتى فرا راه زندگى و حرکت امروز زمان خواهد بود.
جایگاه مجلس در نگاه آیه الله العظمى سید محمد تقى خوانسارى
مرحوم آیه الله حاج سید محمد تقى خوانسارى فقیهى وارسته و عالمى دوراندیش ومرزدارى بیدار بود.
او نه تنها در عرصه زاهد و تقوا اسوه روزگار بود که در صحنه پیکار و جهاد بااستعمارگران انگلیس نیز جلودار بود.
حساسیتهاى زمان را درک مى کرد. هیچگاه فرصتها رااز دست نمى داد.
او به جایگاهى که مجلس در نظام مشروطه داشت واقف بود.
براین باور بود که بایداز قدرت و مکانتى که مجلس دارد به خوبى به نفع اسلام بهره برد.ازاین روى همواره تاکید داشت که مردم نمایندگانى را برگزینند که متدین علاقمند به استقلال مملکت و آشناى به اوضاع کنونى جهان باشند.
آنچه در ذیل ملاحظه خواهید کرد جلوه اى است از بینش سیاسى اجتماعى آن بزرگ که در پاسخ به استفتاء جمعى از بازاریان تهران مرقوم فرموده اند:
استفتاء:
حضور مبارک حضرت آیه العظمى آقاى حاج سید محمد تقى خوانسارى دامت ظله العالى . سالهاست که اصول مشروطیت دراین مملکت عملى شده و تمام کشورهاى جهان ایران را یک ملت مشروطه شناخته است .
در کشور مشروطه تمام مقدرات و سرنوشت جامعه به دست مجلس شوراى ملى است . مجلس است که قوانین را وضع نموده و دولتهایى را براى اجراى آن روى کار مى آورد. به قدرى مجلس بر مقدرات عمومى مسلطاست که باید گفت : شوون فرهنگى واخلاقى واقتصادى و سیاسى و خلاصه هر چیزى که در یکى از مظاهر مادى و معنوى زندگى اجتماعى موثراست از مجلس به صورت قانون در آمده و به دست دولت جامه عمل مى پوشد.
بدیهى است قوانین موضوعه که مولود فکر نمایندگان مجلس است از نظر صلاح و فساد ملى و مخالفت و موافقتت آن با قوانین شرعى تابع افکار و عقاید همان نمایندگان است .
اگر نمایندگان اشخاصى باایمان و داراى فضیلت علمى و روح وطن خواهى باشند قطعا با قوانینى که بر خلاف موازین شرعى و مصلحت ملى واستقلال کشوراست موافقت نخواهند کرد. برعکس اگرافراد آلوده و ناپاکى که به تمام مقدسات دینى و ملى پشت پا زده و طوق بندگى بیگانگان را در گردن انداخته با تشبثات غیر مشروع وانواع تهدید و تطمیع خود را در محیط مجلس وارد کنند به تمام قواد رویرانى دین و دنیاى این کشور خواهند کوشید تا به هر قیمتى بتوانند مبانى مذهبى و ملى یک کشور را ویران نمانید. به طور مسلم چنانچه اشخاص متدین که اکثریت قطعى کشور را تشکیل مى دهند در سراسر کشور درامرانتخابات مداخله کنند و با هماهنگى درانتخاب افراد شایسته و صالح قیام نمایند و آن رااز وظائف شرعى و حتمى خود بدانند مى توانند جبهه نیرومندى در مقابل صفوف ناچیز ناپاکان تشمیل و به خواست خداوند جمیع حقوق دینى و ملى این مملکت را به دست همان نمایندگان لایق حفظ نمایند.
با توجه به آنچه مختصرا معروض داشتیم آیا مداخله درانتخابات به منظور حمایت ازافراد صالح و باایمان و مبارزه با عناصر ناصالح و بى ایمان
وظیفه شرعى مسلمین هست یا خیر؟
چنانچه سکوت کرده واز شرکت درانتخابات و کمک به مردان صالح خوددارى نمایند که قهرا میدان عمل براى فعالیت دشمنان دین و دنیاى کشوراسلامى ایران باز و بلا مزاحم باشد در پیشگاه خداوند واز نظر حکم شرعى مسوول خواهند بود یا خیر؟
خواهشمندیم به منظور راهنمایى واطمینان افکار مسلمین نظریه مبارک خود را مرقوم فرمایید.
باامضاء 24 نفراز تجار و بازاریان
پاسخ به استفتاء:
بسمه تعالى
احساسات متدینین و توجه به جهانى که در سوال ذکر شد مایه بسى امیدوارى و موجب تقدیر و تمجیداست .
دراین موقع حساس که دیانت واستقلال مملکت را خطراتى تهدید مى کند براى اداء وظیفه شرعى لازم است : مسلمین با کمال جدیت درامر انتخابات شرکت کرده و کلائى را که متدین و علاقه مند به استقلال مملکت و واقف به مصالح عالیه شکر باشند انتخاب نمایند و چنانچه دراثر مسامحه و سستى دراین امر مهم لطمه به دیانت واستقلال مملکت وارد شود علاوه بر ذلت و نکبت دنیوى در پیشگاه خداوند حکیم مسوول خواهند بود
سه شنبه 11 شهریور ربیع المولود 1371
سید محمد تقى الموسوى الخوانسارى
مجله حکمت سال اول شماره 12 مهرماه 1331.38 39
)