نوع مقاله : مقاله پژوهشی
در شماره گذشته قسمت اول دستورالعمل عارف بزرگ شیخ محمد بهارى همدانى را آوردیم باقى مانده آن را که راهنماى جویندگان قرب است دراین شماره مى آوریم . باشد که راهنمائى در جهت تصحیح رفتار و اخلاق مان گردد.
[ پس بر شیخ ... لازم آمده عمل کردن این ترتیب که مى نویسم .
اولا هر کارى دارد بایداوقات خود را ضایع نکند. (نگذارد) بعضى از وقت او مهمل در برود. باید براى هر چیزى وقتى قرار دهد اوقات او منقسم گردد. وقتى را باید وقت عبادت قرار دهد هیچ کارى در آن وقت غیراز عبادت نکند. وقتى را وقت کسب و تحصیل معاش خود قرار دهد. و وقتى را رسیدگى به اموراهل و عیال خود. و وقتى را براى خور و خواب خود قرار دهد. ترتیب اینها را بهم نزند تا همه اوقات او ضایع نگردد. 1 مهماامکن اول شب را وقت خواب قرار دهد 2 بیخود ننشیند آخر شب ازاو فوت شود! و متذکرااو را خواب ببرد. 3 با طهارت بخوابد.ادعیه ماثوره را بخواند. 4 خصوص تسبیح حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها را. و در سیرى شکم هیچ وقت خود را جنب نکند و پیش از صبح بیدار شود تا بیدار شد سجده شکر بجا آورد اگر خودش هم بیدار نمى شود اسباب بیدارى فراهم آورد. 5 بعداز بیدار شدن به اطراف آسمان نگاه کرده به تامل چند آیه مبارکه که اول آنها[ ان فى خلق السموات والارض] است تا[ انک لاتخلف المیعاد] 6 را بخواند بعد تطهیر کرده وضو گرفته مسواک نموده و عطرى استعمال کرده سر سجاده خود بنشیند. دعاى[ الهى غارت نجوم سمائک] 7 را بخواند. پس از شروع به نماز شب نماید به آت ترتیب که فقهاء رضوان الله تعالى علیهم نوشته اند مثل شیخ بهاءالدین علیه الرحمه در[ مفتاح الفلاح] و دیگران در مصابیح و غیره ها نوشته اند به مقدار وقتش ملاحظه عمل و تفصیل واختصار آن را بنماید.
الحاصل تااول آفتاب را وقت عبادت قرار دهد هیچ شغلى بجا نیاورد. غیراز عبادت کارهاى دیگر را به آن وقت نیندازد همه را دراذکار واوراد مشروعه مشغول باشد اگر هنوزاهل فکر نشده باشد وامااگر مرورش به ساحت فکرافتاده هر رشته فکرى که در دست داشته در خلال این اوقات اعمال نماید اگر دید فکر جامد است آن را رها کرده پى ذکر برود و ملاحظه نماید هر عملى را که بیشتر در وى تاثیر دارد آن را بر همه اوراد مقدم دارد چه قرائت قرآن چه مناجات چه ذکر چه نماز و سجده ... 8
و حتى الامکان غالبا باطهارت باشد بعد از نماز مغرب صد مرتبه استغفار و صد مرتبه کلمه توحید و یازده مرتبه سوره توحید و صد مرتبه (اللهم صل على محمد و آل محمد و عجل فرجهم)را ترک نکند واستغفارات خاصه بعد از نماز عصر را بخواند با ده مرتبه سوره قدر.
و حتى الامکان روزه را ترک نکند خصوص سه روزاز هر ماه را که پنجشنبه اول و آخر و چهارشنبه وسط هر ماه است 9 اگر مزاج او سماعد باشد. والا مراعات مزاج اولى است ! زیرا که بودن مرکوب انسان است اگر صدمه اى خورداز پاى افتد و لذا نباید خیلى هم بهواى آن بچرخد تا اینکه یاغى شود که او را دیگراطاعت نکند.[ خیرالاموراوسطها] 10 در همه چیز چارى است افراط و تفریط هیچکدام صحیح نیست در هیچ مرتبه این است که فرموده اند[ علیکم بالحسنه بین السیئتین] و در هر وقت از شب که بتواند خوب است که یک سجده طولانى هم بجا بیاورد بقدرى کهبدن خسته شود و ذکر مبارک آن را هم[ سبحان ربى الاعلى و بحمده] قرار دهد و مهماامکن هر چه مى خواند باید با قلب حاضر باشد حواسش جاى دیگر نباشد 11 و مداومت هم بکند که عمل ملکه و عادت او شود تااینکه ترک نگردد.
فعلا محل بیش ازاین گنجایش ندارد.این چند کلمه بر سبیل الاختصار قلمى گردید. واگر مطالبى دیگر هم لازم شد شاید بعد نوشته شود انشاءالله تعالى .
یادآورى
بجاست که دراینجا قسمتى از یادآوریهاى فرزانه اى دردمند که دردنابسامانى حوزه ها مویش را سپید کرده و همچون شمع وجودش دراین راه ذوب گشته تا به حوزه هاى علمیه راه نماید و طلاب را با رسالت امروزین و مسئولیت سنگین واسوگان دین آشنا کند بیاوریم .
(طلاب عزیز) باید خود بفکر خود باشید گرفتاریها و نیازهاى مادى را به حداقل برسانید نیت خویش را خالص کنید و به خدا متکى باشید. از پیشگاه والاى مقام ولایت کلیه الاهیه حضرت بقیه الله حجت ابن الحسن العسکرى[ع] - حقیقت سارى در زمان و مکان - کمک بطلبید. در تحصیل علم و تکمیل نفس بکوشید: نخست عقاید حقه قرآنى را بیاموزید تا در برابر شبهات واهى هیچ نظامى و فلسفه اى متزلزل نشوید و مانند کوه پایدار باشید! چنانکه مردان حق چنین بوده اند. با تکالیف دین و آداب شرع و معارف انسانى اسلام آشنا گردید. آداب و سنن اخلاقى را در معاشرت با مردم همه مردم خاندان نزدیکان مردم شهر و جامعه زیردست و فرادست رعایت کنید. با همه همچون پیامبران مهربان باشید! همه را دوست بدارید. حق همه را چون حق خودبدانید. به عقایدوافکار مردم احترام بگذارید. دفاع از همه را وظیفه خود بشناسید. در تحصیل معارف اسلامى دقیق و عمیق پیش روید. پس از تحصیل رشته هاى عمومى یک رشته تخصصى برگزینید و آن را در حد کمال بیاموزید و در آن مجتهد واستاد مسلم شوید.ازادبیات نو و معارف جدید و نظامهاى فکرى جهان آگاه گردید.از آنچه در جهان مى گذرد بیخبر نمانید.
از تحصیل آگاهیهاى سیاسى واجتماعى که براى داشتن تقواى سیاسى ضرورى است غفلت نکنید.اسلام را در محدوده اندیشه هاى بسته محدود ندانید و محدود نسازید. دین خدا رااز سیر با نوامیس دیگر عالم منفک نکنید. بکوشید تا با دانش و آگاهى و شعور و تعهد و حماسه واقدام در رده[ مرزبان حماسه جاوید] در آیید.[ان تنصروالله ینصرکم ویثبت اقدامکم والدین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا] [ وکان حقا علینا حقا علینا نصرالمومنین
)