نوع مقاله : مقاله پژوهشی
دارالقرآن الکریم
از مراکزى است که حسب الامر حضرت آیه الله العظیمى گلپایگانى مدظلله العالى و به همت شادروان حاج آقا مهدى موسوى فرزند معظم له در سال 1352 تاسیس گردیده است .
محورهاى فعالیت آن درابتداء در پنج محور زیر بوده است :
1. چاپ و نثر قرآن مجیداز روى نسخه معتبر.
2. تصحیح قرآنهاى موجود وارسال اغلاط آن به مسؤولین ذیربط.
3. برگزارى کلاسهاى تعلیم قرآن در سراسر کشور و تهیه کلیه امکانات براى هر چه بهتر برگزار شدن آنها.
4. جمع آورى قرآنهاى خطى وانواع قرآنهاى چاپى از تمام کشورهاى اسلامى .
5. گردآورى کلیه کتابهایى که در زمینه علوم و مسائل مربوط به قرآن منتشر شده است . کار و تلاش در تمامى این موضوعات پیش ازانقلاب اسلامى آغاز شده ولى کار عمده در جهت تشکیل کلاسهاى مختلف قرآن در نقاط مختلف کشور بویژه در ماه مبارک رمضان و تابستان متمرکز بوده است .
پس از رحلت حاج مهدى موسوى گلپایگانى همان فعالیت اندک نیز
متوقف شده و تنها بخش بند(3) به کار خودادامه داده است .
پس از پیروزى انقلاب مقدس اسلامى به علت کمبود مکان مناسب و نبودامکانات موسسه فعالیت چشمگیرى نداشته است . در حقیقت فعالیتهاى وسیع و گسترده خود را در زمینه اهداف و آرمانهاى مذکور و مقاصد نوین دیگر از سال 1365 ش . آغاز کرده است . نخستین طرحى که در حیات دوباره دارالقرآن الکریم ارائه گردیده تدوین و نگاشتن[ دائره المعارف القرآن الکریم] است .
چون از صدراسلام تاکنون مجموعه کامل و جامعى از مفاهیم قرآن و دانستنیهاى مربوط به آن تحت عنوان :[ دائره المعارف القرآن الکریم] در هیچ یک از بلاداسلامى تدوین نیافته است . هیات علمى دارالقرآن با تشخیص ضرورت تدوین نشر آن نخست طرح مقدماتى آن را تهیه نموده و براى نظرخواهى 700 نسخه آن را براى متخصصین فن ارسال داشته است . پس از دریافت پاسخها و رهنمودهاى دانشمندان بر آن شده که به منظور شناسائى و جذب نیروهاى کارآمد و آشنایى لازم ابتداء به تدوین [ الکشاف الموضوعى لایات القرآن الکریم] همت بگمارد.ازاین روى پژوهش در زمینه طرح اساسى[ دائره المعارف القرآن الکریم] موقا به کنارى گذاشته شده است و محققین موسسه در قسمت دوم که جنبه مقدماتى دارد فعالیت و تحقیق را شروع کرده اند.
از میان موضوعات بسیارى که درباره تحقیق در قرآن کریم مطرح است موضوع[ الانسان فى القرآن] برگزیده شده و محور پژوهش قرار گرفته است . پس چهارسال تحقیق و پژوهش در حال حاضر عناوین زیر مراحل پایانى خود را طى مى کنند:
1.انسان و جامعه .
2.انسان و حکومت .
3.انسان و سنن الهى .
4.انسان واخلاق .
5.انسان و عبودیت .
6.انسان و نعم الهى .
7.انسان واسباب نجات .
8.انسان واسباب هلاکت .
9.انسان و معرفت او به خدا.
و عنوانهاى :انسان و طبیعت انسان و سرنوشت انسان و آفرینش انسان و نیازمندیهایش انسان و ویژگیهایش انسان و قیامت انسان واصول عقاید در دست پژوهش و نگارش است .
پیش بینى مى شوداین اثر بى نظیر در 10 جلد دراختیار علاقمندان قرار گیرد.البته تا تمامى مطالب از لحاظ کیفیت سبک و نگارش توسط اساتید فن بررسى و هماهنگ نگردد اقدام به چاپ و توزیع آن نخواهد شد.
فعالیتهاى عمده اى که هماکنون دارالقرآن بدانهااشتغال دارد عبارتنداز:
1. تهیه و تدوین[ معجم مصنفات الشیعه جول القرآن] .
از آنجا که شیعه از سوى برخى متهم به بى توجهى و بى اعنایى نسبت به قرآن کریم است موسسه اقدام به گردآورى تمامى مصنفات و آثار شیعه در زمینه قرآن نموده هماننداثرى که از آقا بزرگ طهرانى در زمینه تمام مصنفات شیعه به نام[ الذریعه الى تصانیف الشیعه] به یادگار مانده است .این معجم مراحل نهایى را مى گذارند و به زودى در پنج جلد و یا معرفى پنج هزار عنوان دراختیار قرآن پژوهان قرار خواهد گرفت .
2. تهیه و تدوین[ معجم محطوطات الشیعه حول القرآن] .
براى گردآورى و آگاهى از میراث غبار گرفته دانشمندان اسلامى در زوایاى کتابخانه ها
موسسه بر آن شده است که از فهرستهاى کتب خطى موجود در کتابخانه هاى دنیا و فهرست کتب خطى که درباره قرآن کریم نگاشته شده است در یک مجموعه جمع نموده و دراختیار پژوهشگران قرار دهد .
3.انتشار مجله اى به نام[ رساله القرآن] به زبان عربى که در آن فعالیتهاى موسسات تحقیقاتى و پژوهشى و تازه هایى که درباره قرآن ارائه مى گردد منعکس مى شود. که تاکنون 7 شماره از آن چاپ و توزیع شده است .
4.ایجاد بخش روابط بین الملل .
این مرکز پاسخگوى پرسشهاى گوناگون علمى تحقیقى و...است تاکنون به سوالات زیادى پاسخ داده واگراز طرف مسلمانان تقاضاى قرآن نهج البلاغه اصول کافى شده تهیه وارسال کرده است .
5. بخش دیگرى که از قبل نیز فعال بوده است بخش تهیه و تکمیل گنجینه قرآن کریم است . دارالقرآن با گردآورى تمامى قرآنهاى خطى نفیس که خارجیان آنها را به موزه ها منتقل کرده اند بر آن است تااین میراث ارزشمند را جمع آورى و در مکانى مناسب نگهدارى کند.
همچنین دراین بخش کلیه قرآنهاى چاپى که از قدمت با ویژگى خاصى برخورداراست با همکارى برخى از وزارتخانه ها از کشورهایى مانند: چین ژاپن لهستان اسپانیا آرژانتین و کشورهاى عربى جمع آورى مى شود.
از قرآنهاى مترجم به زبانهاى مختلف دنیا فهرستى که تاکنون تهیه شده نشان مى دهد که قرآن به 65 زبان ترجمه شده و در حال حاضر 35 زبان ازاین ترجمه ها در دارالقرآن موجوداست .
فقط در زبان انگلیسى بیش از 150 مترجم قرآن را ترجمه کرده اند که 40 ترجمه آن در دارالقرآن موجوداست .
6. جمع آورى کلیه کتابهایى که در زمینه قرآن و علوم آن تحت عناوین : ناسخ و منسوخ تشبیهات و متشابهات تاریخ قرآن قصص قرآن امثال قرآن تجوید قرآن ادعیه و فضائل قرآن ادب قرآن اعجاز قرآن و رسم الخط آن و مباحث دیگر تالیف شده است . درالقرآن اعلام کرده است : پس از تکمیل کتابخانه تخصصى علوم قرآن آماده است امکانات لازم را در اختیار محققان داخل و خارج از کشور که در زمینه قرآن پژوهش مى کنند خواهد گذاشت .
7. بررسى برخى ترجمه هاى فارسى قرآن کریم واستخراج اشتباهات آنها به دو منظور:
الف .اطلاع و آگاهى دادن به مترجم و ناشر جهت تصحیح در چاپهاى بعدى قرآن .
ب . تهیه یک ترجمه تفسیرگونه براى ایتفاده همگان تاکنون نیمى از قرآن ترجمه شده و مابقى در سال آینده به پایان خواهد رسید.
8. احیاء ثراث الشیعه حول القرآن، که این کار نیز آغاز شده و هم اکنون امر تصحیح و مقابله نسخ [ تفسیر الوجیز] از على بن الحسین ابن ابى جامع العاملى به پایان رسیده و مراحل چاپ را مى گذراند.
9. برگزارى کنفرانس تحقیقاتى علوم و مفاهیم قرآن که هر سال در 27 رجب سالروز بعثت رسول اکرم (ص ) تشکیل مى گردد.
هدف از برگزارى کنفرانس این
است که : محققان و پژوهشگران تحقیقات و تجربیات علمى پژوهشى خود راارائه نموده و تبادل افکار صورت پذیرد.
در دو سال گذشته موضوعات مورد بحث کنفرانس جنبه علمى داشته است ولى در کنفرانس سوم[ 1411 نقش قرآن در تمدن بشرى] در دستور کنفرانس قرار گرفت . در هر سال مجموعه مقالات ارائه شده دانشمندان در هر کنفرانس چاپ و دراختیار عموم قرار مى گیرد.
کنفرانس امسال تحت عنوان : قرآن واهل البیت ( ع ) خواهد بود.
10. تشویق فضلاء و علاقه مندان به تحقیق و نگارش در زمینه هاى مختلف مفاهیم قرآن و چاپ و نشر کتابهایى که با قرآن و مسائل آن ارتباط دارد.
11. برگزارى مسابقات حفظ قرآن .
در هر سال به پذیرفته شدگان در مسابقات به منظور تشویق حافظان کلام الله مجید حسب الامر حضرت آیه الله گلپایگانى شهریه فوق العاده پرداخت مى گردد.
)