نوع مقاله : مقاله پژوهشی
کتابخانه حوزه باانگیزه آشنائى خوانندگان مجله با کتابهاى جدید تنظیم مى شود و سعى بر آن است که با نگاهى گذرا نمائى از محتوى کتاب عرضه شود تا خوانندگان از چگونگى کتابها آگاه شوند اما از آن روى که صفحات مجله محدوداست و زیاده گوئى را بر نمى تابد یاد کرد ما نیز تمامى کتابهاى منتشره را شامل نخواهد بود.
فلسفه علم کلام
نوشته ولفسن هرى اوسترین ترجمه احمد آرام انتشارات الهدى 1369 در سیزده + 876 صفحه 4000 ریال .
میراث به جا مانده از متکلمین که حجم عظیمى از فرهنگ غنى اسلام را تشکیل مى دهد اگر دوباره مورد مداقه و بررسى قرار بگیرد و براساس اصول جدید تحقیق و پژوهش تدوین گردد مى تواند منبع عظیمى از مواد خام تفکر دینى و عقلانى را دراختیار علاقه مندان به آن قرار دهد. هجوم فرهنگ غرب رواج شبهات وایدئولوژیهاى دین ستیز جدید بار دیگر در جوامع اسلامى اهمیت وارزش[ کلام] را به عنوان ابزارى کارساز در دفاع از تفکر دینى و حریم شریعت جلوه گر ساخته است .
نیازهاى عصر جدید و پرسشهاى نسل جوان و... دینداران متعهد را نمى تواند بى تفاوت بگذارد.اگر در دوره اولیه اسلامى متکلمین دین را به گونه اى مى فهمیدند که بتوانند پاسخ شبهات آن روزگار را بدهند دینداران امروز نیز نمى توانند دین را بى ارتباط با عوامل دخیل در تمدن پشتیبانى کنند.
[علم کلام جدید] محصول چنین وسواس و دغدغه تفکر دینى دینداران است . غرب محققان غربى نیز به اهمیت و بررسى آنچه که مربوط به شرق و خصوصیت دنیاى اسلام مى شود پى برده اند. گزاف نیست اگر بگوییم آنان تاکنون از خود ما که صاحبخانه ایم در حفظ و نگهدارى و بازسازى و آراستن مجدد آن بیشتر تلاش کرده اند. نمونه اى ازاین تلاش را مى توان در کتاب[ فلسفه علم کلام] اثر ولفسن هرى اوسترین که شصت سال از عمر خود را در[ هاروارد] به عنوان دانشجو معلم و پرفسور گذارند و آثار در خور توجهى در فلسفه و کلام از خود به جاى گذاشت .
کتاب[ ولفسن] کتاب کلامى نیست بلکه درباره[ کلام] است زیرا بررسى وى در حوزه معرفتهاى درجه دوم قرار مى گیرد و وى حکم شخص ناظرى را دارد که از مقامى غیراز مقام متکلم به بیان آراى متکلمین مى پردازد.
کتاب حاضر تبیین بخش مهمى از علم و تاریخ کلام را به روش تطبیقى و مقارنه اى بر عهده دارد که براهمیت و جامعیت آن فوق العاده افزون است . در حقیقت آن را بسان دائره المعارفى کلامى در آورده است که نه تنها چشم اندازهاى جدیدى از جهان کلاى اسلامى را فرا روى ما گذاشته بلکه دریچه هاى بسته اى را از آنچه که ممکن است در دیگرادیان نیز کلام نامیده شود به روى ما مى گشاید. در نوع خود پژوهشى است ابتکارى که مى تواند راهنماى خوبى براى محققان و پژوهشگران این علم باشد .
و در موضوع خود تاکنون نخستین اثرى است که به زبان فارسى منتشر شده است .
کتاب در نه فصل تدوین شده است :
فصل اول : وجه تسمیه[ کلام] شکل گیرى آن در حوزه تمدن اسلامى و بررسى نظریه شهرستانى وابن خلدون درباره معانى و مسائلى علم کلام .
فصل دوم : صفات خداوند که از مهمترین مسائل علم کلام است .
فصل سوم : قرآن و مساله[ حدوث] و[ قدم] آن و مباحث دیگر دراین باره .
فصل چهارم : تجد و[ تثلیث] در مسیحیت و آراى متکلمان اسلامى دراین باره .
فصل پنجم : آفرینش جهان و آراى متکلمین مسلمان در خصوص آن .
فصل ششم: [ جزء لاینجز] و نظرات گوناگون متکلمین دراین باره .
فصل هفتم : بیان و بررسى بحث[ علیت] .
فصل هشتم :[ تقدیر] و[ آزادى اراده] .
فصل نهم : بررسى مجددى است از شش مساله کلامى که در کل کتاب عنوان شده و مقایسه آن با آراى یکى از آباى کلیسا به نام[ فیلو].
فلسفه علوم طبیعى
نوشته کارل همپل ترجمه حسین معصومى همدلى مرکز نشر دانشگاهى تهران 1369 900 ریال 147 صفحه .
همپل براى تشخیص علم تجربى از غیرتجربى ملاک آزمون پذیرى را اختیار کرده است . آزمون پذیرى را مترادف باابطال پذیرى مى گیرداز این جهت تاثیر کارل پوپر دراو آشکاراست . وى به نوعى سعى دارد که میان این دو مفهوم و معیار یعنى ابطال پذیرى و تایید پذیرى جمع کند طبعا کوشش او دراین زمینه که ادامه کوششهاى کارناپ براى تاسیس[ منطق استقرایى] است راه او رااز راه پوپر و پیران او جدا مى کند.
تاثیر همپل ازافکار خارج از جریان اصلى پوزیتیویسم و توجه او به آراى دیگران باعث شده
است که این کتاب چندان یک جانبه نباشد و بتواند مسائل اصلى فلسفه علم و آراى مختلفى را که درباره این مسائل بیان شده بطور فشرده عرضه کند. بااین حال این کتاب آیینه تمام نماى وضع امروز فلسفه علم نیست زیرا متعلق به بیش از سى سال قبل است و پس از آن فلسفه علم دچار تحولات و دگرگونیهاى وسیع شده است بویژه با رواج افکار و آراى پوپر و توماس کوهن ولى در عین حال این کتاب هنوز هم ارزش خود رااز دست نداده است . زیرا همه آرائى که فلاسفه علم چه در گذشته و چه در دهه هاى اخیراظهار کرده اند به نوعى مرتبط با مسائلى است که نخستین بار در حوزه فلسفه تجربى علم مطرح شده است .
فهم تحولات بعدى جز با شناخت این مسائل ممکن نیست .
کتاب همیل دراین زمینه مدخل خوبى است .
این کتاب با مقدمه مترجم دانشمند گرانمایه حسین معصومى در هشت بخش به ترتیب ذیل تدوین شده است :1 دامنه و هدف کتاب . 2 پژوهش علمى : ابداع و آزمون 3 آزمودن فرضیه ها: منطق آن و قدرت آن 4 معیارهاى تایید و پذیرش . 5 قوانین و نقش آنها در تبیین علمى . 6 نظریه ها و تبیین نظرى . 7 تاویل نظرى .
راهنماى الهیات پروتستان
نوشته ویلیام هوردرن ترجمه طاطه روس میکائلیان شرکت انتشارات علمى و فرهنگى 1368 950 ریال 215 صفحه .
از آنجا که الهیات مانند سایر علوم داراى اصطلاحات فنى و مشکل مى باشد. هدف کتاب عبارت است از کوشش در فهمانیدن الهیات به افراد غیرروحانى بااصطلاحاتى که قابل فهم باشد زیرااین افراداگر به کتابهاى الهیات مراجعه نمایند به احتمال قوى بااصطلاحاتى روبرو خواهند گردید که از درک آنها عاجز هستند.
این کتاب در حقیقت مقدمه اى است بر شناخت علم جدید کلام مسیحى این کتاب نشان مى دهد که علماى الهیات پروتستان مسائل عصر جدید را چگونه طرح مى کنند و چه راه حلهایى پیشنهاد مى کنند.
نویسنده بویژه به آراى بارت نیبور تیلچ و بولتمان که همه از بزرگترین متفکران اندیشه دینى در قرن بیستم هستند توجه کرده است .
با توجه به این که مسیحیت یکى از مهمترین ادیان توحیدى به شمار مى آید آشنایى بااین نظریات بسیار مفید مى نماید.
در مقدمه کتاب لزوم الهیات و تفسیر لغت الهیات و فایده الهیات و یکسرى سوالات درباره الهیات مطرح شده و کتاب در عناوین ذیل پى گرفته است :
فصل اول : رشد راست دینى .
فصل دوم : تمهیدات علیه راست دینى مسیحى .
فصل سوم : بنیادگرایى و محافظه کار مسیحى : دفاع از راست دینى .
فصل چهارم : آزاداندیشى : بازسازى راست دینى .
فصل پنجم : راست دینى جدید: کشف مجدد راست دینى
فصل ششم : کارل بارت
فصل هفتم : راست دینى جدید آمریکائى : راینهولد نیبور.
فصل هشتم : سرزمین آزاداندیشى و راست دینى جدید: پال تلیک .
فصل نهم : رودلف بولتمان : محافظه کارافراطى .
فصل دهم : دیتریش بونها فرو مسیحیت دنیوى .
فصل یازدهم : تحولات فعلى درالهیات .
فصل دوازدهم : خاتمه .
دراسات فى ولایه الفقیه الدوله الاسلامیه جلد 3
نوشته آیه الله العظمى منتظرى دارالفکر قطع وزیرى 508 صفحه 2200 ریال .
این کتاب که در نوع خود بى نظیراست مباحثى را که کمتر در متون فقهى شیعه بدان پرداخته شده مولف محترم تحقیق و بررسى و در حوزه درس خارج مطرح کرده است ازاین روى جلد مورد نظر مقال و دیگر جلدهاى چاپ شده راهگشایى است مفید براى محققین و پژوهشگران احکام حکومتى اسلام .
جلد سوم این کتاب نفیس شامل یک مقدمه و چهار فصل اساسى به قرار زیراست :
1. زکات و صدقات .
2. خمس .
3. عنائم جنگ اراضى مفتوحه عنوه .
4. مفهوم فى .
شجاعت بودن
نوشته پل تیلیش ترجمه مراد فرهادپور شرکت انتشارات علمى و فرهنگى 1366 234 صفحه 650 ریال .
کتاب حاضر حاصل سخنرانیهایى است که تیلیش به دعوت بنیاد در روایت اچ . ترى به سال 1952 در دانشگاه ییل ایراد کرد و در همان سال زیر عنوان : [ شجاعت بودن] منتشر گردید. وى بااستفاده از دو مفهوم اصلى شجاعت واضطراب تحلیلى عمق و گسترده از هستى بشرى و ویژگیهاى روحى و معنوى آن به دست مى دهد.
پل تیلیش به همراه کارل بارت و رودولف بولتمن یکى از سه بنیانگذارالهیات معاصر پژوتستان است . هدف اصلى او تفسیر پیام مسیحى براى انسان معاصراست . براى این منظور گذشته از کلام پژوتستان از فلسفه جامعه شناسى و روانشناسى نیز سود مى جوید.
تیلیش دراکثر مباحث فلسفى و فرهنگ کتب و مقالات بسیار نگاشته است . گستردگى و عمق فلسفى آثارش او را یکى از با نفوذترین متفکران دینى عصر ما در آورده است .
این کتاب با مقدمه مترجم و زندگینامه مولف در 6 بخش تدوین شده است .
1. وجود و شجاعت .
2. وجود عدم واضطراب .
3.اضطراب روانى نیروى حیات و شجاعت .
4. شجاعت و مشارکت (شجاعت از دیگران بودن) .
5. شجاعت و فرد شدگى (شجاعت خود بودن) .
9. شجاعت و تعالى (شجاعت پذیرش قبول) .
کتاب الخلاف ج 3
نوشته شیخ الطائفه الامام ابى جعفر محمد بن الحسن الطوسى (460 - 385) گروه تحقیق به اشراف حاج شیخ مجتبى عراقى انتشارات اسلامى 653 صفحه قطع وزیرى 2200 ریال .
کتاب خلاف یکى از کتب فقهى شیخ طوسى رحمه الله علیه است که در آن مسائل اختلافى بین
شیعه واهل سنت ذکر و نقد و بررسى شده است .این کتاب براساس فقه تطبیقى و مقارن تدوین شده واز دیرباز مورد توجه خاص فقها و دانشمندان اسلامى بوده است .از آن جا که آگاهى از نظرات فقهاى اهل سنت که فقه ما در حاشیه آن نگاشته شده است ما را در بهتر فهمیدن روایات و مبانى فتواى فقهاء شیعه یارى مى رساند آیه الله العظمى بروجردى رحمه الله علیه عنایت خاصى به این کتاب داشت ازاین رو به دستور آن مرحوم به زیور طبع حجرى آراسته گردید.
بخاطراهمیت کتاب خلاف در حوزه هاى علمى الن کتاب به کوشش برخى از عالمان تلخیص شده است:[ الموتلف من المختلف بین ائمه السلف] تالیف امین الاسلام طبرسى صاحب مجمع البیان که در سال 520 تالیف آن به پایان رسیده واخیرا توسط انتشارات آستان قدس در دو جلد منتشر شده است .
حضرت ایشان درباره اهمیت آگاهى از نظرات فقهاى اهل سنت در مسائل فقهى مى فرمودند:
پنج نفراز فقها فقه شان از همه ممتازتراست : علامه شهید ین محقق و فخرالدین جهتش این است که احاطه به فتاوى اهل سنت دارند.
[تلخیص الخلاف] تالیف شیخ مصلح بن حسن بن رشید به صلاح صمیرى که اخیرا توسط انتشارات آیه الله العظمى مرعشى نشر شده است .
بسیارى ازاوقات فتاوى اهل سنت قرینه براى فهم روایات ما مى باشد.
این کتاب ارزشمند چندین بار چاپ شده است : حجرى حروفچینى (دو جلدى و سه جلدى ) و چاپ کاظمینى بروجردى که ایشان از روى نسخه تصحیح شده آیه الله بروجردى استنساخ کرده اندازاین رواز متن از استحکام شایسته اى برخورداراست .
چاپ جدید که به همت انتشارات اسلامى و بااشراف محقق سخت کوش جناب آقاى حاج شیخ مجتبى عراقى تحقیق و عرضه شده است علاوه بر رفع اشتباهات واغلاط چاپهاى سابق مدارک آیات احادیث اقوال فقها چه شیعه و چه سنى از منابع اصلى استخراج شده و گه گاهى ترجمه کوتاهى از رجال واعلام ارائه شده است .
جلد سوم که مقصوداین مقال است بسان دیگر جلدهاى چاپ شده داراى برجستگیهاى درخور دقت است .
مباحث مطروحه دراین جلد عبارتنداز: بیع سلم رهن تفلیس حجر صلح حواله ضمان شرکت وکالت اقرار عاریه غصب شفعه مساقات اجاره مزارعه احیاى موات وقف هبه لقطه .
در پایان فهرست آیات احادیث نبوى احادیث و آثاراهل بیت و فهرست موضوعات آمده است .
استراتژى و تاکتیک در مذاکرات دیپلماتیک
نوشته محمدرضا دبیرى دفتر مطالعات سیاسى و بین المللى 1369 71 صفحه 500 ریال .
در آستانه قرن بیست و یکم بعداز ذوب شدن یخهاى جنگ سرد و نظام جدید روابط بین الملل در عصر تفکر نوین سیاسى شاید بتوان گفت که براى استقرار معادلات سیاسى جدید در زمان حاضر بیشتراز هر دوره دیگرى مذاکرات دیپلماتیک مطرح مى باشد.این امر مختص چند کشور بزرگ دنیا نیست بلکه عموم کشورها به نوعى درگیر چنین چانه زدنهایى هستند.
در کتاب حاضر سعى شده که به اجمال علم و هنر مذاکره کردن و به کارگیرى شیوه ها و فنون آن
که یکى ازاساسى ترین وظائف دیپلماتها به شمار مى رود تشریح و آموزش داده شود.
نویسنده براى نظرات خود شواهد و مثالهایى از عملکردها تجربیات و خاطرات متخصصین و پیش کسوتان شناخته شده بین المللى نظیر: هنرى کیسنجر آرتورگلد برگ لردکارادون فیلیپ جساپ هانس مورگن ناوهالستى و... ذکر کرده تا براى خواننده غیر حرفه اى دراین گونه مسائل نیز قابل استفاده و جذاب باشد.
کتاب حاضر در یک مقدمه و هفت فصل استراتژى و تاکتیک مذاکرات دیپلماتیک را به شرح زیر مورد بررسى قرار داده است :
1.ارزشهاى حیاتى که دولت ها با میل واراده نمى توانند در مورد آن گذشت و با مصالحه کنند.
2. ماهیت مذاکرات بین المللى و روشهاى مختلف مذاکره .
3. خصوصیات لازم براى مذاکره کنندگان .
4. مرحله تشخیص و شناخت زمان مناسب براى آغاز مذاکره .
5.ایجاداعتماد و فراهم ساختن موجبات توافق .
6. مقدمات لازم براى مذاکره و تاکتیک هاى مذاکراتى .
7. چند توصیه به مذاکره کننده اصلى .
این کتاب مى تواند مورداستفاده کسانى که عملا درگیر حرفه دیپلماتیک هستند و همچنین دانشجویان و دانش پژوهان رشته هاى علوم سیاسى و روابط بین الملل و سایر علاقمندان به این قبیل موضوعات قرار گیرد.