موضوعات قیام کربلا و منابع آن

 

برادر فاضل جناب آقاى جواد محدثى ماخذ و منابع مراحل قیام با شکوه حسینى را با ذوق و سلیقه خاص به خود تنظیم کرده اند که اینک تقدیم حضورتان مى کنیم .

موضوعات و منابع قیام کربلا
1. معرفى ماخذ براى این محورها:

1. علل وانگیزه هاى نهضت عاشورا.

2. فسادهاى رژیم بنى امیه .

3.اهداف نهضت امام حسین( ع) .

4. مراحل نهضت (8 مرحله) .

5. آثار و نتایج نهضت .

6. شهداى آل ابیطالب .

7. شناخت کوفه .

8. ویژگیهاى یاران حسین( ع) .

9. گریه و سوگوارى .

10. زیارت کربلا.

11. شعر.

2.کتابشناسى قیام عاشورا:

الف : کتابهاى تاریخى و نقل وقایع ( عربى - فارسى) .

ب : کتابهاى تحلیلى ( عربى - فارسى) .
شناخت منبع براى هر بحثى هم محقق را براى یافتن مطلب مورد نظر یارى مى دهد و هم علاقمندان به یک موضوع را به جاى و جایگاه هر بحث آشنا مى سازد و تسهیلى براى مطالعه آنست .

ماه محرم یادآور حماسه بزرگ و بى نظیراست که با فرا رسیدن این ایام بحث و مطالعه و سخن از عاشورا و نهضت امام حسین[ ع] وانگیزه ها واهداف و ثمرات آن اوج مى گیرد واین روزها
روز حسین و کربلا و حدیث عشق و جهاد و شهادت است .

ازاین رو در آنچه مى خوانید دو گونه منابع و کتابشناسى و ماخذشناسى تقدیم شما مى گردد:

1. ماخذهاى ریز موضوعات مربوط به قیام کربلا در کتب مختلف .

2. کتابهاى مربوط به قیام سیدالشهدا علیه السلام .

در بخش نخست هم از کتابهایى آدرس داده شده که به طور مستقل به کربلا و قیام عاشورا مربوط است و هم جایگاه این مباحث در کتب مختلف دیگر.

در بخش دوم بیشتر کتابهایى که درباره همین موضوع نگاشته شده معرفى مى گردد.

یادآورى : تذکراین نکته پیش از شروع ضرورى است که در هر دو بخش تنها گوشه اى از موضوعات و منابع و کتب معرفى شده نه همه آنها بدیهى است که ارائه یک کتابنامه مستقل و موضوعى حجمى بسیار عظیم خواهد شد که دراین مختصر نمى گنجد.

این علل عبارت انداز:

1. تعهد و مسئولیت دینى واجتماعى امام حسین(ع) در برابراسلام و مسلمانان .

2.افزایش فسادها وانحرافات و ستمهاى بنى امیه .

3.امر به معروف و نهى از منکر.

4. به خطرافتادن موجودیت دین واساس اسلام .

5. غصب حکومت توسط رژیم اموى و تسلط ناروا بر جامعه .

6.اعلام آمادگى کوفیان براى یارى امام در نهضت و قیام .

مجموعه اسباب فوق امام را به قیام واداشت تااحیاگراسلام شود و از موجودیت دین دفاع کند.اما منابع بحث هاى فوق :

حیاه الامام الحسین(ع) ج 2.270 280 288.

پرتوى از عظمت حسین(ع) .284.

حماسه حسینى ج 2.9 ج 3.179 239 155 171.

اسوه هاى جاوید.98.

شیعه و زمامداران خود سر .90.

شیعه دراسلام .133.

شهید جاوید .17 341.

بررسى تاریخ عاشورا .69 105.

بعثت غدیر عاشورا گفتار ششم .

عاشورا شکست پیروز؟.

سلام بر عاشورا ف -صلواتى .

چراامام حسین(ع) قیام کرد؟ محمدتقى شریعتى .

سیرى کوتاه در حماسه اى بزرگ حریرى .

فلسفه انقلاب امام حسین(ع) یحیى نورى .

انگیزه قیام امام حسین(ع) /05/

عاشورا على - صاد.21.

تاریخ الشیعه .25

ارزیابى انقلاب امام حسین(ع) .149.

عاشورا چه روزى است ؟.185.
چهارده اختر تابناک .107.

پیشوایان ما .114.

2. فسادهاى رژیم بنى امیه
دودمان ننگین و ضداسلام بنى امیه در زمینه مختلف اجتماعى سیاسى اقتصادى و...از فسادهایى برخوردار بود که قیامى براى ریشه کن ساختن لازم داشت .این فسادهااز سالها پیش شروع شده بود که با مرگ معاویه و به خلافت رسیدن یزید به اوج خود رسید و قیام حسینى را در پى داشت . اهم این فسادهاازاین قرار بود:

1.اسلام زدایى و تحریف معارف دین و بدعت گذارى .

2. ترویج فرهنگ جبر و سکوت و تسلیم .

3. غارت بیت المال مسلمانان و صرف آن در راه منافع وامیال شخصى .

4. فساداخلاقى و ترویج شراب و شهوت و قمار واحیاى ضدارزشهاى دوران جاهلى .

5. به کار گماردن عناصر نالایق و فاسد تنها به دلیل[ اموى] بودن .

6. حیله گرى و تزویر و تبلیغات دروغین .

7. کینه و عداوت آنان بااولاد على علیه السلام .

8. محروم کردن شیعه از حقوق سیاسى اجتماعى واقتصادى .

9. کشتارهاى دسته جمعى مسلمانان و سرکوب آنان در شهرها.

10. دستگیرى و کشتن چهره هاى درخشان وانقلابى و آگاه و مسلمان .

11. بیعت گرفتن اجبارى از مردم و سران به نفع یزید.

اما منابع :

در کتبى که ذکر مى شود بیشتر مسائل فوق آمده است ولى نسبت به دو موضوع به طور مشخص منبع ذکر مى کنیم اما منابع کلى براى محورهاى بالا:

حیاه الامام الحسین(ع) ج 2.154 282 119 166.

پرتوى از عظمت حسین(ع) .262 278 252 339.

معاویه سردسته تبهکاران .502 358 432 385.

معاویه و تاریخ .145 209.

قیام حسین(ع) شهیدى .13.

الغدیر ج 11.16.

درسى که حسین به انسانها آموخت .107.

شیعه و زمامداران خود سر.65.

سلام بر حسین(ع) .20.

الامامه والسیاسه ج 1.204.

ارزیابى انقلاب امام حسین(ع) .71.

درباره جنایات و کشتار و زندانى کردن و کشتن بزرگان شیعه و مبارزان علوى :

تاریخ الشیعه .20.

معاویه و تاریخ .115.

ادب السیاسه .14.
الغدیر ج 10.257 ج 11.37.

صلح امام حسن(ع) .431.

درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت .107.

تاریخ یعقوبى (ترجمه ) ج 2.161.

قمقام زخار .185.

حیاه الامام الحسین(ع) ج 2.120 138 166.

درباره بیعت گرفتن به نفع یزید:

نهضه الحسین(ع) شهرستانى .43.

قمقام زخار .230.

معصوم پنجم .114.

درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت .78 132.

حیاه الامام الحسین(ع) .176.

مع الحسین فى نهضته .43.

تاریخ طبرى ج 4.224.

خطابه زینب کبرى .218.

سلام بر حسین .17. بحارالانوار ج 44.311.

معاویه سردسته تبهکاران .411.

اعیان الشیعه ج 1.583.

الغدیر ج 1.227.

حماسه حسینى ج 3.126.

الامامه والسیاسه ج 1.165.

تاریخ تحلیلى اسلام .160.

اوراق سیاه شمس گیلانى .

الامام الحسین بن على الشهید .41.

3.اهداف نهضت امام حسین(ع)
منظور هدفهایى است که سیدالشهداء رسیدن به آنها یا تحقق آنها را پس از شهادتش در نظر داشت .این اهداف که در سایه قیام کربلا تحقق یافت به نحوى از آثار و ثمرات نهضت عاشورا هم به حساب مى آید. ازاین رو در مجموع این اهداف و آثار به این صورت مطرح مى گردد:

1. زنده کردن اسلام .

2. آگاه ساختن مسلمانان وافشاى ماهیت واقعى امویان .

3.احیاى سنت نبوى و سیره علوى .

4.اصلاح جامعه و به حرکت در آوردن امت .

5.از بین بردن سلطه استبدادى بنى امیه بر جهان اسلام .

6. آزادسازى اراده ملت از محکومیت سلطه و زور.

7. حاکم ساختن حق و نیرو بخشیدن به حق پرستان .

8. تامین قسط و عدل اجتماعى واجراى قانون شرع .

9.از بین بردن بدعتها و کجرویها.

10. تاسیس یک مکتب عالى تربیتى و شخصیت بخشیدن به جامعه .

اما منابع این بخش :

حیاه الامام الحسین(ع) ج 3.440و449 ج 2.361 340 394.

انقلاب تکاملى اسلام 748 858.

شهید جاوید 391.

حماسه حسینى ج 1.161 ج 2.181.

پرتوى از عظمت حسین(ع) .419 431 436 446 429.

درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت .193.

نهضة الحسین(ع) .155.

پیشواى شهیدان .285.

زینب در کاروان کوفه و شام .217.

الوقایع والحوادث ج 4.70 ج /11/5 عاشورا چه روزى است ؟ .185.

پیشوایان ما .148.

تاریخ تحلیلى اسلام .169.

ارزیابى انقلاب امام حسین .233.

4. مراحل نهضت
دراین بخش بیشتر پیگیرى تاریخى رخدادهایى است که از آغاز تا به انجام بوده که خود به چندین مرحله تقسیم مى شود. منابع هر مرحله را جدا جدا بر مى شماریم :

1.امتناع(ع) از بیعت با یزید و به رسمیت نشناختن حکومت وى :

سلام بر حسین(ع) .24.

الفباى فکرى امام حسین(ع) .100.

مقتل الحسین مقرم .157.

مع الحسین فى نهضته .59.

انقلاب تکاملى اسلام .778.

راه حسین /11

بحارالانوار ج 45.1 تا135.

سیره الائمه الاثنى عشر ج 2.40.

قمقام زخار .257.

منتهى الامال ج 1.297.

ارشاد مفید ج 2.29.

معصوم پنجم .124.

امام حسن و امام حسین (ع) 129.

الانتفاضات الشیعیه .356.

2. خروج از مدینه به سوى مکه و هجرت شبانه و مخفیانه همراه با اهلبیت ( ع ) :

حیاه الامام الحسین (ع) ج 3.259 297.

انقلاب تکاملى اسلام 780.

نهضه الحسین(ع) 47.

قیام حسین(ع) 47.

قمقام زخار 270.

منتهى الامال ج 1.289.

اعیان الشیعه ج 1.587.

الدوافع الذاتیه لانصارالحسین(ع) .51.

ارشاد مفید ج 2.32.

عوالم ( الامام الحسین ) .313.

معصوم پنجم .127.

امام حسن وامام حسین(ع) .148.

پیشواى شهیدان 121.

سیره امامان ج 3.106.

سلام بر حسین(ع) 29.

الفباى فکرى امام حسین(ع) 107.

کشف الغمه ج 2.254.
3.اقامت چهارماهه در مکه همراه با تبلیغات موثر و روشنگرى اذهان مردم علیه یزید و تبیین علت امتناع از بیعت و هدف ازاین حرکت .

نهضة الحسین(ع) 57.

الوقایع والحوادث ج 2.63.

موسوعه العقادالاسلامیه ج 3.240.

منتهى الامال ج 1.301.

سیره الائمه الاثنى عشر 58.

حیاه الامام الحسین(ع) .121.

سلام بر حسین(ع) .52.

الدوافع الذاتیه لانصارالحسین(ع) .59/

راه حسین .43.

قمقام زخار .280.

4.اعزام نماینده ویژه خود (مسلم بن عقیل ) به کوفه براى زمینه سازى بیعت گرفتن از شیعیان هوادار جهت تشکیل حکومت اسلامى سرانجام قیام مسلم و شهادتش در کوفه :

ارشاد مفید .35.

شهید جاوید .257.

بررسى تاریخ عاشورا .54.

تاریخ یعقوبى (ترجمه ) ج 2.179.

معصوم پنجم .135.

اعیان الشیعه ج 9.58.

موسوعه العقادالاسلامیه ج 3.245.

بحارالانوار ج 44.366.

نهضة الحسین(ع) .71.

قیام حسین(ع) .126.

راه حسین(ع) .60.

امام حسن وامام حسین(ع) .168.

قمقام زخار .301.

منتهى الامال ج 1.307.

مقتل الحسین مقرم .165.

یک شب مهلت .40.

پیشوا شهیدان 301.

سلام بر حسین(ع) 76.

سیره امامان ج 3.119.

درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت .236.

الفباى فکرى امام حسین(ع) .201.

حیاه الامام الحسین(ع) ج 2.337 تا 416.

امام حسین وایران .28.

الشهید مسلم بن عقیل مقرم .

فداکارى مسلم بن عقیل تجمه :ابوالفضل قاسمى .

مسلم بن عقیل کمره اى .108.

5. حرکت از مکه به سوى عراق براى بدست گرفتن رهبرى نهضت و پیوستن به انقلابیون کوفه :

تاریخ طبرى ج 4.286.

حیاه الامام الحسین(ع) ج /09/3

پرتوى از عظمت حسین(ع) .301.

الفباى فکرى امام حسین(ع) .155.

درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت .251.
نهضه الحسین(ع) .65.

اعیان الشیعه ج 1.593.

قمقام زخار .325.

قیام حسین(ع) .147.

راه حسین(ع) .121.

ارشاد مفید .67.

منتهى الامال ج 1.320.

الدوافع الذاتیه لاصحاب الحسین .135.

سیره الائمه الاثنى عشر .65.

مع الحسین فى نهضته .159.

امام حسن وامام حسین(ع) .175.

یک شب مهلت .49.

پیشواى شهیدان .145.

سلام بر حسین .91.

6. رسیدن به کربلا و قرار گرفتن در محاصره دشمن پیش از رسیدن به کوفه (2 محرم ) تا حوادث و برخوردهاى قبل از عاشورا:

بررسى تاریخ عاشورا .108.

اعیان الشیعه ج 1.598.

تاریخ طبرى ج 4.321.

قمقام زخار .366.

ارشاد مفید .75.

الدوافع الذاتیه .196.

معصوم پنجم .216.

سیره الائمه الاثنى عشر ج 2.72.

مقتل الحسین مقرم .245.

مع الحسین فى نهضته .183.

امام حسن وامام حسین(ع) .199.

یک شب مهلت .62.

کشف الغمه ج 2.257.

الوقایع والحوادث ج 2.89.

درسى که حسین به انسانها آموخت .270.

الفباى فکرى امام حسین(ع) .287.

حیاه الامام الحسین(ع) ج 3.91.

قمقام زخار .366.

نهضه الحسین(ع) .91.

تاریخ طبرى ج 4.321.

اعیان الشیعه ج 1.598.

بررسى تاریخ عاشورا .108.

7. شهادت امام واصحابش در حماسه بزرگ روز عاشورا به میدان رفتن اصحاب و بستگان امام و حماسه آفرینى در دفاع از حق :

منتخب التواریخ .230.

بررسى تاریخ عاشورا .128.

خون خدا .86.

اعیان الشیعه ج 1.601.

امام حسین وایران .456.

حیاه الامام الحسین(ع) ج 2.159 و 271 ج 3.203.

درسى که حسین(ع) به انسانها آموخت .285.

الوقایع والحوادث ج 2.270 ج 3.165.

سیره امامان ج 3.178.

سلام بر حسین(ع) .116.

اولین تاریخ کربلا (ترجمه مقتل ابى مخنف ) .125.
اسوه هاى جاوید .139.

پیشواى شهیدان .197.

مقتل الحسین مقرم .271.

مع الحسین فى نهضته .221.

عوالم ( الامام الحسین ) .324.

ارشاد مفید .114.

منتهى الامال ج 1.394.

قیام حسین(ع) 170.

راه حسین(ع) 209.

قمقام زخار .403 447.

ائمتنا دخیل ج 1.231.

نهضه الحسین(ع) .137.

8. بهره بردارى امام سجاد و حضرت زینب واهل بیت علیهم السلام از خون شهیدان و رساندن پیام شهادت به مردم در طول اسارت و پس از آن . دراین بخش حوادث طول اسارت و پس از شهادت امام و ماجراهاى کوفه و شام وافشاگرى هاى موثر و بیدارگر علیه رژیم حاکم هم مورد نظراست :

منتهى الامال ج 1.401.

نهضه الحسین .143.

قمقام زخار .515.

معصوم پنجم .302.

تاریخ یعقوبى (ترجمه ) ج 2.182.

حماسه حسینى ج 1.313.

زندگانى على بن الحسین (شهیدى ) .49.

بررسى تاریخ عاشورا .148.

اعیان الشیعه ج 1.612.

امام حسین وایران .464.

شهید جاوید .337.

زینب در کاروان کوفه و شام .59.

اسوه هاى جاوید .113 143.

یک شب مهلت .156.

بحارالانوار ج 45.137.

قیام حسین(ع) .184.

عوالم ( الامام الحسین ) .353.

مع الحسین فى نهضته .293.

مقتل الحسین مقرم .402 385.

امام حسن وامام حسین(ع) 250.

خطابه زینب کبرى .257.

پیشواى شهیدان .237.

سیره امامان .183.

الوقایع والحوادث ج 3.241 ج 4.30.

درسى که حسین به انسانها آموخت .302.

حیاة الامام الحسین(ع) ج 3.299 تا 400.

کشف الغمه ج 2.275.

5. آثار و نتایج نهضت
در بخش مربوط به اهداف نهضت به طور ضمنى به آثار آن هم اشاره و برخى منابع آن معرفى گشت .

آن آثار به طور دسته بندى شده ترى باز هم یاد مى شود و تنها به معرفى منبع براى یکى از آن آثار (نهضت هاى پس از عاشورا) مى پردازیم .

اما آثار و نتایج حاصله از حادثه کربلا:

1. قطع نفوذ دینى بنى امیه برافکار مردم .
2.احساس گناه و شرمسارى در جامعه به خاطر یارى نکردن حق و کوتاهى دراداى تکلیف .

3. پدید آمدن مکتب جدیداخلاقى وانسانى ( ارزشهاى نوین عاشورایى و حسینى ).

4. فرو ریختن ترسها و رعبهاازاقدام و قیام .

5. رسوایى یزیدیان و بانداموى حاکم .

6. بیدارى روح مبارزه در جامعه برضد ستم .

7. تقویت انگیزه هاى مبارزاتى مردم .

8. پدید آمدن انقلابهائى متعدد باالهام از کربلا.

9.الهام بخشى عاشورا به همه نهضت هاى رهایى بخش و حرکتهاى انقلابى تاریخ .

10. تبدیل شدن[ کربلا] به دانشگاه عشق وایمان و جهاد و شهادت براى نسلهاى انقلابى شیعه .

11. به وجود آمدن یک مکتب و پایگاه نیرومند و عمیق و گسترده تبلیغى و سازندگى درباره چهره مقدس سیدالشهدا علیه السلام و شهادت آن حضرت .

و... آثار فراوان دیگر.

نهضتهاى الهام گرفته از عاشورا:

این حرکتهاى انقلابى عبارتست از:

انقلاب توابین .

انقلاب مختار.

انقلاب مدینه .

انقلاب مطرف بن مغیره .

انقلاب ابن اشعث .

انقلاب زید بن على .

انقلاب ابى السرایا و...

اینکه به معرفى چند منبع درباره چهار حرکت ازاین انقلابها مى پردازیم :

الف :انقلاب توابین :
قمقام زخار .681.

بحارالانوار ج 45.358.

تشیع پایگاه انقلاب .50.

مع الحسین فى نهضته .431.

سلام بر حسین(ع) .193.

قیام هاى شیعه در تاریخ .79.

حیاه الامام الحسین ج 3.450.

تاریخ طبرى ج 4.426.

اعیان الشیعه ج 7.229.

پیغمبر و یاران ج 3.243.

تشیع در مسیر تاریخ .199.

ارزیابى انقلاب امام حسین(ع) .311.

انقلاب مدینه :
مع الحسین فى نهضته .420.

سلام بر حسین .172.

حیاه الامام الحسین(ع) ج 3.449.

تاریخ طبرى ج 4.370.

موسوعه العقادالاسلامیه ج 3.307.

ارزیابى انقلاب امام حسین(ع) .319.
ج : قیام مختار:
درسى که حسین به انسانها آموخت .194.

قمقام زخار .705.

قیام حسین .195.

تشیع پایگاه انقلاب .54.

قیام مختار ثقفى .

تاریخ طبرى ج 4.487.

انتقام خونین .

ارزیابى انقلاب امام حسین(ع) .324.

حیاة الامام الحسین(ع) ج 3.453.

سلام بر حسین .211.

مع الحسین فى نهضته .440.

عوالم ( الامام الحسین ) .649.

بحارالانوار ج 45.332.

تاریخ الشیعه 35.

خروج مختار.

انتقام کربلا ضیاء شاکر.

د: قیام زید:
سیره و قیام زید بن على حسین کریمان .

الغدیر ج 3.69.

الوقایع والحوادث ج 5.114.

مع الحسین فى نهضته .483.

رهبر خونین انقلاب کوفه عبدالرزاق .

مروج الذهب ج 3.206.

اعیان الشیعه ج 7.114.

مقاتل الطالبیین .127.

ارزیابى انقلاب امام حسین .338.

6. شهداى آل ابى طالب
شهیدانى که از آل ابیطالب در رکاب امام به شهادت رسیدند گاهى در منابعى به طور مستقل یاد شده است از جمله :

مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانى .

ارشاد مفید .104.

حیاة الامام الحسین ج 3.241.

عوالم ( الامام الحسین ) .342.

معصوم پنجم .264.

منتهى الامال ج 1.372.

قمقام زخار .430.

مع الحسین فى نهضته .273255.

7. شناخت کوفه
روحیات افکار بى وفایى و... درباره کوفه و مردم آن جاى تحقیقى گسترده دارد.

درباره شناخت کوفه به چند ماخذاشاره مى شود:

صلح امام حسن(ع) .93.

حماسه حسینى ج 2.286.

قیام حسین(ع) .120.

تاریخ تحلیلى اسلام .142 166.

سفیه البحار ج 2.498.

مع الحسین فى نهضته .129.

حیاة الامام الحسین(ع) ج 3.419.

معجم البلدان ج 4.490.

آثارالبلاد واخبارالعباد .250.
8. ویژگیهاى یاران حسین(ع)
آنچه درباره اصحاب امام و فداکارى در رکابش چشمگیراست روحیه بالا و حماسى و عشق وایمان و شهادت طلبى آنان است . به چند منبع مطالعه درباره خصال واوصاف آن اصحاب فداکاراشاره مى شود:

انصارالحسین(ع) .39 173.

الدوافع الذاتیه لانصارالحسین(ع) محمدعلى عابدین .

ابصارالعین فى انصارالحسین سماوى .

الوقایع والحوادث .307.

مناقب ابن شهر آشوب ج 4.257.

آنجا که حق پیروزاست پرویز خرسند.

مرثیه اى که ناسروده ماند پرویز خرسند.

خون خدا .17 57.

اعیان الشیعه ج 1.582 600.

منتخب التواریخ 245.

حیاة الامام الحسین(ع) ج 3.145.

سیره امامان ج 3.149.

اسوه هاى جاوید .115.

امام حسن وامام حسین(ع) .122.

یک شب مهلت .134.

عوالم ( الامام الحسین ) .333.

انقلاب تکاملى اسلام .805.

مع الحسین فى نهضته .179.

المواکب الحسینیه مدارس و معسکرات .85.

موسوعه العقادالاسلامیه ج 3.287. فرسان الهیجاء ذبیع الله محلاتى .

الامام الحسین بن على الشهید .103.

9. گریه و سوگوارى
به عنوان احیاء آن حماسه و یاد کرد آن شهادتها که الهام بخش امتهاست تاکید بسیارى بر مسئله گریه برامام حسین(ع) واقامه عزادارى و مراسم سوگوارى و نوحه شده است .

برخى از منابع این بحث ازاین قراراست :

حماسه حسینى ج 3.90.

شوق دیدار .191.

سفینه البحار ج 1.97.

تاریخچه عزادارى حسینى (ترجمه تاریخ النیاحه ) سیدصالح

الشهرستانى .

بحارالانوار ج 44.278 ج 45.296.

وسائل الشیعه ج 10.464.

اعیان الشیعه ج 1.584.

مقتل الحسین مقرم .99 124.

منتهى الامال ج 1.289.

سلام بر عاشورا صلواتى .84.

یاد و یادآوران دکتر شریعتى .

انتفاضته صفرالاسلامیه 27.

امام حسن وامام حسین(ع) 141.

سیدالشهداء (تهرانى ) .39.

عوالم ( الامام الحسین ) 525.

قمقام زخار 771.

المواکب الحسینیه مدارس و معسکرات ابوالحسن النقوى .
عزادارى از دیدگاه مرجعیت شیعه ربانى .

گریه حربه اى در دست شیعه .18.

فلسفه عزادارى سیدالشهداء[ ع] حسینعلى راشد.

10. زیارت کربلا
در راستاى احیاى یاد شهیدان عاشورا والهام گیرى از آن بزرگان زیارت مطرح است هم نسبت به امامان معصوم واولیاء خدا و هم نسبت به قبر مطهر سیدالشهداء(ع) . بعضى از منابعى که درباره زیارت بحث کرده ازاین قراراست :

سیدالشهدا .87. عوالم (الامام الحسین ) .711. وسائل الشیعه ج 10.318.

من لایحضره الفقیه ج 2.594.

شوق دیدار .148.

زیارت (مقالات پیام انقلاب ) شماره 115 به بعد.

زیارت رکنى .

انتفاضته صفرالاسلامیه .21.

الغدیر ج 5.86.

سفینه البحار ج 1.568.

بحارالانوار ج 98 (بیروت ) /01

من لایحضره الفقیه ج 2.594.

قمقام زخار .318.

فضلى زیاره الحسین(ع) .28.

11. شعر
درباره حماسه جاوید کربلا وانقلاب امام حسین(ع) از زمان صدراسلام تاکنون شاعران شعر سروده و مرثیه گفته اند که فهرست نام مجموعه ها و دیوانها و کتابها بسیار پر حجم و گسترده خواهد بود.

دراینجا تنها به برخى منابع اشاره مى شود که اشعارى درباره آن حماسه و شهادت دارد به زبان عربى یا فارسى :

اعیان الشیعه (شعر عربى ) ج 1.622.

منتخب التواریخ (فارسى ) .337.

گلواژه (فارسى ) ج 1.91.

دیوان عمان سامانى (فارسى) .

حسین پیشواى انسانها (فارسى ) م اکبرزاده .

مناقب ابن شهر آشوب ( عربى ) ج 4.491 520 116 127.

انگیزه قیام امام حسین(ع) .113.

عوالم ( الامام الحسین ) عربى .543.

معصوم پنجم .330.

قمقام زخار (فارسى ) .772.

بحارالانوار( عربى ) ج 45.242.

کشف الغمه ( عربى ) ج 2.281.

شب شعر عاشورا ج 1و2.

ادب الطف شبر 8 جلد.

خونین نامه عاشقان (فارسى ) 3 جلد.

کربلاء (سعیدالعلى) .

ادب السیاسه ( عربى ) .186.
اشک شفق .

مقتل الحسین ژولیده نیشابورى (فارسى ) ج 2.157. دیوان اشعار نیر(فارسى).

خزائن الاشعار جوهرى .

سوداى عشق وحید دامغانى .

کشتى طوفان کربلا .343 به بعد.

گلزار حسینى .337.

خون خدا ذبیح الله جوادى .

کتابشناسى قیام عاشورا
دراین بخش نام برخى از کتابهایى که درباره قیام امام حسین(ع) و حادثه عاشورااست آورده مى شود.

این کتابها در دو بخش جداگانه تنظیم شده است : یک قسمت کتبى که به صورت بیان حوداث و وقایع و ذکر جزئیات و رویدادهاى تاریخى مربوط به حادثه کربلاست و متن تاریخى است قسمت دیگر کتابهایى که به شیوه تجزیه و تحلیل در موضوع نهضت کربلا و قیام سیدالشهداء[ ع] و بیان فلسفه نهضت و زمینه هاى و آثار و نتایج آن است .

در هر بخش ابتدا کتاب هاى فارسى سپس عربى آمده و به صورت الفبایى ترتیب یافته است .

بخش نخست : کتاب و منابع به شیوه واقعه نگارى
الف : (فارسى)
1. آهى سوزان بر مزار شهیدان (ترجمه لهوف ) احمد فهرى .

2. آنجا که حق پیروزاست پرویز خرسند.

3. پیشواى شهیدان سیدرضا صدر.

4. چهره حقیقى قیام حسینى عبدالکریم الحسینى القزوینى .

5. حسین بن على(ع) (معصوم پنجم ) جواد فاضل .

6. خون خدا جواد محدثى .

7. دلیران کربلا سیدعلى رضوى زاده .

8. زندگانى ابا عبدالله الحسین(ع) محمد صحفى .

9. سخنان حسین بن على(ع) از مدینه تا کربلا صادق نجمى .

10. سلام بر حسین(ع) محمود منشى .

11. عاشورا چه روزى است ؟ عمادزاده .

12. عنصر شجاعت یا هفتاد دو تن و یک تن خلیل کمره اى .

13. قمقام زخار فرهاد میرزا.

14. ناسخ التواریخ (جلد سیدالشهداء) محمدتقى شپهر.

15. نفس المهموم (ترجمه ) ابوالحسن شعرانى .

16. منتهى الامال شیخ عباس قمى .
17. منهاج الدموع قرنى گلپایگانى .

18. مرثیه اى که ناسروده ماند پرویز خرسند.

19.الوقایع والحوادث (محرم ) محمدباقر ملبوبى .

20. یک شب و یک روز عاشورا خلیل کمره اى .

21. یک شب مهلت على اکبر سپاسى .

ب :( عربى)
1.ارشاد (ج 2) شیخ مفید.

2.ابصارالعین فى انصارالحسین محمد بن طاهر سماوى .

3.اسرارالشهاده فاضل دربندى .

4.اعلام الورى طبرسى .

5.اعیان الشیعه سیدمحسن امین .

6.انصارالحسین(ع) محمدعلى عابدین .

7.انصارالحسین(ع) محمدمهدى شمس الدین .

8. بحارالانوار (ج 4544) علامه مجلسى .

9. ثوره الحسین(ع) محمد مهدى شمس الدین .

10.الحسین فى طریقه الى الشهاده على بن الحسین الهاشمى .

11.الخائص الحسینیه شیخ جعفر شوشترى .

12.الدوافع النفسیه لانصارالحسین محمد على عابدین .

13. ذریعه النجاه میرزا رفیع گرمرودى .

14. عوالم ( الامام الحسین ) عبدالله البحرانى .

15.العیون العبرى سیدابراهیم میانجى .

16. فرسان الهیجاء ذبیح الله محلاتى .

17.الهوف على قتلى الطفوف سید بن طاووس .

18. مثیرالاحزان ابن نماء حلى .

19.المجالس السنیه (2 جلد) سیدمحسن امین .

20. مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانى .

21. مقتل الحسین(ع) خوارزمى .

22. مقتل الحسین(ع) ابى مخنف .

23. نفس .المهموم شیخ عباس قمى .

24.الوثاق الرسمیه لثوره الامام الحسین عبدالکریم الحسینى القزوینى .

بخش دوم : کتب و منابع به صورت تحلیلى
الف : ( فارسى )
1.الفباى فکرى امام حسین(ع) محمدرضا صالحى کرمانى .

2.ارزیابى انقلاب حسین(ع) ترجمه پیشوائى .

3.اسوه هاى جاوید على محمد نقوى .

4.امام حسن وامام حسین (ترجمه ) سیدمحسن امین .
5.انقلاب تکاملى اسلام (فصل تاکتیک طف ) جلال الدین فارسى .

6.انگیزه قیام امام حسین(ع) مجموعه مقالات (ناشر: شفق) .

7. بررسى تاریخ عاشورا محمدابراهیم آیتى .

8. پرتوى از عظمت حسین(ع) لطف الله صافى .

9. پیشواى شهیدان (ترجمه ابوالشهداء) عقاد.

10. چراامام حسین قیام کرد؟ محمدتقى شریعتى .

11. حسین بن على را بهتر بشناسیم محمد یزدى .

12. حسین پیشواى انسانها م-اکبرزاده .

13. حماسه حسینى (3 جلد) شهید مطهرى .

14. درسى که حسین به انسانها آموخت شهیدهاشمى نژاد.

15. راه حسین عباسعلى اسلامى .

16. سرگذشت و شهادت امام حسین(ع) على غفورى .

17. شهادت دکتر شریعتى .

18. شهید جاوید صالحى نجف آبادى .

19. فریاد یک شهادت یوسف حریرى .

20. قیام حسین(ع) سیدجعفر شیهدى .

21. هدف هاى اجتماعى حسین(ع) غلامرضاانصاف پور.

ب : ( عربى )
1.ائمتنا (ج 1) على محمد دخیل .

2.ابوالشهداء عباس عقاد مصرى .

3.الائمه الاثنى عشر عادل ادیب .

4.الامام الحسین بن على الشهید عبدالودودالامین .

5.الامام الحسین(ع) عبدالله العلائلى .

6. حیاة الامام الحسین بن على(ع) (3 جلد) باقر شریف القرشى .

7. سیره الائمه الاثنى عشر (ج 2) هاشم معروف الحسنى .

8.الشهید والثوره هادى المدرسى .

9. على طرق کربلا محمدحسین فضل الله .

10. کتاب العاشورا هادى المدرسى .

11. مع الحسین فى نهضته اسد حیدر.

12. مقتل الحسین(ع) عبدالرزاق المقرم .

13. نهضة الحسین(ع) سیدهبة الدین شهرستانى .