کتابخانه حوزه

کتابخانه حوزه باانگیزه آشنائى خوانندگان مجله با کتابهاى جدید تنظیم مى شود و سعى بر آن است که با نگاهى گذرا نمائى از محتوى کتاب عرضه شود تا خوانندگان از چگونگى کتابها آگاه شوند اما از آن روى که صفحات مجله محدوداست و زیاده گوئى را بر نمى تابد یاد کرد ما نیز تمامى کتابهاى منتشره را شامل نخواهد بود.

راویان امام رضا[ ع] :
عزیزالله عطاردى کنگره جهانى حضرت رضا[ ع] مشهد قطع وزیرى 564 صفحه 2200 ریال .

مولف محترم سالها پیش بعنوان بخشى از تاریخ خراسان [ مسندالامام الرضا(ع) ] را منتشر ساخت که فصل پایانى آن را کتاب الرواه عن الامام الى الحسن الرضا[ ع] تشکیل مى داد. آنچه اینک به زبان فارسى عرضه مى شود شرح حال و گزارش رجال یاد شده در متن کتاب است .

مولف محقق کتاب پس از مقدمه اى کوتاه از ویژگیهاى یاران امام شروع کرده و آنگاه اصحاب را براساس ترتیب حوف الفبا آورده و شرح حالشان را یاد کرده است . در ضمن شرح حالها افزون بر یاد کرداقوال حوادث و سوانح زندگانى را وى برخى از روایات وى نیز یاد مى گردد و جایگاه روایات وى در مسندالرضا[ ع] نشان داده مى شود. در پایان ذیل عنوان[ ماخذ کتاب راویاامام رضا علیه السلام] ماخذى شماره گذارى شده آمده است که هیچ روشن نیست مربوط به شرح حال کیست و پس از آن فهرست راویان است . بهرحال کتاب اثرى است ارزشمند و براى فارسى زبانان خواندنى و سودمند.

الحکومه الاسلامیه فى احادیث الشیعه الامامیه :
جمعى از محققان انتشارات موسسه در راه حق 1368 قطع وزیرى 248 صفحه 1500 ریال .

حکومت اسلامى وابعاد مختلف آن به عنوان یکى از موضوعات فقهى در مجموعه هاى حدیثى ما مطرح نبوده است ازاینروى روایاتى که نشانگرابعاد و جهاتى ازاین مساله تواند بود در ضمن بابها و فصلهاى گونه گون پراکنده بوده است . تشکیل جمهورى اسلامى در ایران عزیز به رهبرى قائد عظیم الشان اسلام حضرت امام خمینى رضوان الله علیه توجه عالمان را به فلسفه سیاسى اسلام و مسائل حکومتى درابواب فقه معطوف داشت آنچه دراین مجموعه آمده است روایاتى است نشانگرابعادى از حکومت اسلامى که براساس کتابهاى:[ وسائل الشیعه] [مستدرک الوسائل] و[ بحارالانوار]استخراج و تنظیم شده است . کتاب در 12 باب سامان یافته است : باب اول در بیان این که حکومت اساس اسلام است و باب دوم در تبیین لزوم اطاعت از حاکم و باب سوم در اختیارات رهبرى جامعه در 5 فصل و باب چهارم در توضیح برخى از شوون رهبرى و درباب پنجم روایات بیت المال و متعلقات آن آمده است و در 39 فصل و در باب ششم روایات مربوط به جهاد و غنائم با 9 فصل و در باب هفتم و هشتم روایات مربوط به قضا و حدود تعزیرات بیان گردیده است و در باب نهم روایات چگونگى زندان واحکام آن دراسلام عرضه شده است و باب دهم احادیث متفرقه است و باب یازدهم احادیث ولایت فقیه و باب دوازدهم منابع کتاب .

جاى آثارى ازاین دست در مجموعه پژوهشها و تتبعات اسلامى به شدت خالى است . آنچه دراین مجموعه آمده است چنانکه مولفان در مقدمه کتاب یاد کرده اند تمام آنچیزى نیست که در منابع وجود دارد. گردآورى احادیثى ازاین قبیل با کاوشى خستگى ناپذیر در تمام منابع حدیثى تاریخى و تفسیرى اراده اى قوى و همتى بلند مى طلبد که امیداست بلند همتان و نستوهان براى سامان دادن به آن و یارى رساندن به پژوهشگران و محققان قیام کنند.

فتح الابواب بین ذوى الالباب و بین رب الارباب فى الاستخارات
على بن موسى ابن طاووس تحقیق حامدالخفاف موسسه آل لبیت لاحیاءالتراث 1410 قم قطع وزیرى 368 صفحه 1200 ریال .

موضوع کتاب [ استخاره] است . مولف کتاب را در 24 باب که هر بابى حاوى فصولى است تنظیم کرده است . مولف ابتداءاز لزوم استخاره بااستدلال عقلانى سخن مى گوید و آنگاه آیات و روایاتى را مى آورد که بنوعى نشانگر لزوم مشاوره با خداونداست و درادامه بحث انواع واقسام استخارات را یاد مى کند. کتاب در نوع خود کم نظیر و از معدود آثارى است که به این گستردگى این موضوع را به بحث کشیده است . مولف بزرگوار کتاب در ضمن مباحث به بحثهاى رجالى اعتقادى و بعضااجتماعى نیز پرداخته است و مجموعااثرى خواندنى و سودمند پدید آورده است .

محقق سختکوش کتاب متن آن را با سه نسخه به شیوه تلفیقى تصحیح و تحقیق کرده است . پس از گزینش متن واستوارسازى متن تمام منقولات کتاب را براساس مصادراصلى آنها استخراج و به منابع متعددى ارجاع داده است . در پانوشتها

نسخه بدلها را ضبط کرده و توضیحاتى پیرامون متن آورده است .

افزون براینها مقدمه اى نگاشته اند دراز دامن و بسیار سودمند که در آن از شرح حال و آثار مولف و منابع تحقیق و تالیف وى به تفصیل سخن رانده اند. محقق محترم در سامان دادن به این تحقیق رنج گرائى را متحمل شده است و با پژوهشها وافزونیهائى که روا داشته است بر اهمیت و سودمندى کتاب افزوده است . توفیق محقق بزرگوار کتاب را در پى نهادن تحقیقهائى ازاین دست از خداوند خواستاریم .

سیر فلسفه و عرفان در جهان اسلام
جمعى از محققان موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى تهران 1367 قطع وزیرى 382 صفحه 900 ریال .

کتاب مجموعه مقلاتى است که تنى چنداز محققان واستادان حوزه و دانشگاه به کنگره اى با عنوان یاد شده دراسفندماه سال 1363 تقدیم داشته اند. کتاب به مقدمه اى کوتاه مى آغازد و با شعرى عربى ادامه مى یابد. پس از آن مقاله مفصلى است درباره[ دیدگاههاى مختلف در تفسیر قرآن] . سپس بحثى تطبیقى درادراکات اعتبارى حرکت جوهرى و رابطه آن با خلق جدید قسمت بعدى را تشکیل مى دهد و آنگاه مقاله [قلب بیمار و قلب سلیم] مى آید و پس از آن مقاله اى است با عنوان معرفه الله مساله اى دینى در تفکر معتزله .

پایان بخش مجموعه بحثى است در حرکت جوهرى و حرکت از دیدگاه ملاصدرا:

کتاب مجموعااثرى سودمند و خواندنى است . برخى از مقالات آن از استحکام و متانت ویژه اى برخوردارنداما چاپ و تجلید کتاب ستودنى نیست .افزون براین شایسته بود ناشر فهرست تفصیلى مقالات و دیگر فهارس فنى را بر آن مى افزود.

نظرى به نظام اقتصادى اسلام
استاد شهید مرتضى مطهرى انتشارات صدرا تهران 1368 قطع رقعى 450 ریال .

کتاب بحشى از میراث جاودان بر جاى مانده ازاستاد شهید و متفکر بى بدیل مرحوم آیه الله مطهرى است .این اثر با مقدمه درباره اقتصاد سالم مى آغازد و آنگاه با تعریف اقتصاد و مفاهیم اقتصادى ادامه مى یابد. مالکیت از دیدگاه فلسفى بخش دوم را تشکیل مى دهد و بخضهاى سوم و چهارم کتاب عهده دار بحث از[ ارزش اضافى] است که بحثى است ژرف و محققانه .

بخش ششم را رساله هاى اقتصادى تشکیل مى دهد که عبارتنداز سه رساله : مالکیت زمین از نظراسلام - انفال مساله ارث سوسیالیسم و در بخش هفتم نوشته هاى استاد درباره اسلام واقتصاد آمده است .

در مقدمه کتاب ناشران ضمن گزارش از متن آن تفاوتهاى آن را با کتابى که پیشتر با عنوان[ بررسى اجمالى مبانى اقتصاداسلامى] منتشر شده بود نشان داده اند. بهرحال این کتاب نیز نشانه دیگراز ژرفنگرى و زمانشناسى استاد شهید رحمه الله علیه است که امیداست سرمشق نیکوئى براى طالب علمان باشد.

معجم المطبوعات العربیه والمعربه در دو جلد
یوسف الیان سرکین منشورات مکتبه آیه الله العظمى المرعشى النجفى قم 1410 2024+170 صفحه قطع رحلى 8000 ریال .

یادکردى است از مجموعه کتابهاى چاپ شده از آغاز ظهور چاپ تا سال 1339 مولف آن را براساس القاب مشهور یااسماء مولفان بگونه اى الفبائى تنظیم کرده است وى ابتداء شرح حال کوتاهى از مولفان مى آورد و آنگاه آثار چاپ شده وى را یاد مى کند. مولف در مقدمه کوتاهى ازابعاد کار سخن گفته و در پایان آن چگونگى تدوین کتاب را یاد کرده است .

در پایان کتاب ابتداء آنچه را بگونه مجموعه اى چاپ شده آورده است و پس از آن فهرست کتابها را. معجم المطبوعات از جمله کتابشناسیهاى سودمند عربى است و مولف آن در سامان دادن به این اثر رنج فراوان را متحمل شده است . جاى سپاسمندى است که کتابخانه آیه الله مرعشى این اثر نفیس را در تعدادى معدود براى بهره مندى مراکز علمى و محققان با هیئتى شکیل نشر داده است .

شرح الصغیر در سه جلد
میرسید على طباطبائى حائرى تحقیق سیدمهدى رجائى مکتبه آیه الله

المرعشى 1410ه قطع وزیرى .

مرحوم آیه الله طباطبائى حائرى معروف به[ صاحب ریاض] بر کتاب گرانقدر فقهى محقق حلى [ مختصرالنافع] دو شرح نگاشته است : شرحى مفصل با عنوان:[ ریاض المسائل] که پیشتر به چاپ سنگى منتشر شده بود واینک مراحل نهائى تحقیق و حروفچینى و نشر را پشت سر مى گذارد و شرحى مختصر که به[ شرح الصغیر] مشهوراست . مرحوم شیخ اسدالله تسترى در ضمن یاد کرد عالمان و سلسله فقیهان بهنگام سخن از مرحوم صاحب ریاض مى گوید :[ وى دو شرح بر مختصرالنافع نگاشته بزرگ و کوچک . و هر دو در مسائل اصولى واساسى فقهى از بهترین کتابهاى موجودند]. (مقایس الانوار.19). محقق محترم کتاب را براساس چهار نسخه مقابله تصحیح و تحقیق کرده است . وى افزون بر ضبط اختلاف نسخه ها در پانوشتها مراجع و منابع آیات و روایات و غالبااقوال فقهى را نشان داده است . مقدمه اى نیز بر کتاب نگاشته اند و در ضمن آن از شرح حال مولف آثار وى و شیوه تصحیح و تحقیق و نسخه هاى معتمد سخن گفته اند.

الاقطاب الفقیه والوظائف الدینیه
محمد بن على بن ابراهیم الاحسائى تحقیق : محمد حسون منشورات مکتبه آیه الله المرعشى 1410 قطع وزیرى 206 صفحه .

مرحوم ابن ابى جمهوراحسائى این کتاب را پس از کتاب دیگرش غوالى الئالى نگاشته است . کتاب اثرى است فقهى بسیار فشرده و فتوائى .او در مقدمه گفته است : پس از نگارش کتاب[ غوالى]... آهنگ نگارش این رساله را نمودم که جامع بین مسائل اصول و فروع و ماخذ آن است . محقق محترم کتاب را براساس سه نسخه بگونه تلفیقى مقابله تصحیح و تحقیق نموده است و موارداندکى از متن که نیازمند تخریج بوده است استخراج منبع کرده است و مقدمه اى نیز نگاشته است و در

ضمن آن از شرح حال آثار و ماثر علمى مولف و شیوه تحقیق و نسخه هاى معتمد سخن گفته است . در پایان نیز فهرستهائى فنى کتاب را قرار داده است .

ولایه الفقیه والشورى و ولایه الفقیه
حیدرآل حیدر مجمع الفکرالاسلامى 1409 قطع وزیرى 189 صفحه 850 ریال .

این کتاب بحث و برسى و نقد تحلیلى است از: ولایت فقیه شورى رابطه شورى و لایت فقیه . مولف ابتداء بحث را روشن ساخته و نشان داده است که این بحث از دیدگاهى به ارزیابى مى نشیند که ایجاد حکومت اسلامى را در دوران غیبت لازم و ضرورى مى داند.

در فصل دوم به ادله ولایت فقیه پرادخته و در ضمن مباحثى از ولایت تکوینى تشریعى ولایت در مفهوم اسلامى آن ولایت فقیه سخن گفته است . ابعاد مختلف ولایت فقیه در پرتوادله گونه گون از جمله بحثهاى دیگر کتاب است .ابن بخش ملحقاتى دارد که در ضمن آن به مناقشات وارده بر برخى از روایات پاسخ گفته شده و جایگاه امت در مقابل ولایت فقیه بررسى گردیده است . ولایت امر در دوران حکومت اسلامى و نقش فقیه در حاکمیت جاهلیت بحثهاى دیگر کتاب است . بالاخره بخش پایانى کتاب بحثى است از شورى و چگونگى ارتباط آن با ولایت فقیه . کتاب در مجموع از تحلیل و بررسى هوشمندانه اى برخورداراست و بحث پایانى آن شایسته تامل است .

نهضت آزادى دراندیشه و عمل
واحد سیاسى دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم 1368 قطع رقعى 232 صفحه 750 ریال .

کتاب در دو بخش تدوین یافته است . در بخش اول به نقد و بررسى اندیشه نهضت آزادى و خاستگاه آن همت گماشته و در جهت ریشه یابى آن به مساله پروتستانیسم در غرب وایران پرداخته اند. دراین بخش بحثهایى آمده است از قبیل :اومانیسم واصالت انسان دموکراسى سودپرستى براگماتیسم و ...

در بخش دوم به موضوع نهضت آزادى در مقابل نظام جمهورى اسلامى پرداخته و به نقد و بررسى دیدگاهها و مواضع آن در جنگ تحمیلى و دیگر مسائل سیاسى واقتصادى رسیدگى کرده اند. دراین بخش به عنوان مقدمه و زمینه سازى بحث به برنامه ها و طرحهاى انگلیس و آمریکا براى متحول نمودن ایران از جهت اقتصادى و فرهنگى پرداخته و آنگاه اصولى سیاسى نهضت آزادى و مواضع آن در قبال برنامه هاى غرب و نظام شاه اشاره شده و سپس ارتباط این گروه با سفارت آمریکا و مواضع آنان در تسخیر لانه جاسوسى و جنگ تحمیلى تبیین شده است .

کتاب مستند به آثار و نگاشته و بیانیه هاى نهضت آزادى و سران آنهاست و خواننده را در جهت آشنائى بااندیشه و عمل این جریان بارى خواهد رساند.

روشنفکران عرب و غرب
هشام شرابى ترجمه عبدالرحمن عالم دفتر

مطالعات سیاسى و بین المللى تهران 1368 قطع وزیرى 166 صفحه 900 ریال .

جهان عرب از قرن نوزدهم شاهد دگرگونى و تحول در سطوح مختلف اجتماعى و سیاسى بود نقد و بررسى حرکتهاى مختلف اجتماعى سیاسى و فرهنگى در دنیاى غرب از جهاتى شایسته تامل است .این کتاب تصویرى است از تلاش چند جانبه اى که روشنفکران عرب با دیدگاههاى مختلف در راه تعالى اجتماعى دیارشان معمول مى داشته اند.

کتاب با توضیحى از مترجم درباره مولف و دیباچه اى در چشم انداز بحث آغاز مى شود و با فصل اول در بررسى چگونگى پیدایش روشنفکران عرب ادامه مى یابد. بنیانهاى اصلاح طلبى اسلامى در فصل دوم وایدئولوژى اصلاح طلبى در فصل سوم به بررسى نهاده شده است . ساختار روشنفکرى مسیحى باایدئولوژى اجتماعى روشنفکرى مسیحى محتوى فصل چهار و پنجم را تشکیل مى دهد. و بالاخره در فصول دیگر از پیدائى دنیاگرائى اسلامى روشنفکران عرب و عمل سیاسى و روشنفکران عرب و غرب سخن مى رود.

بهرحال تحلیل هائى ازاین دست در شناخت زوایاى تفکراجتماعى و سیاسى حرکتهاى معاصر بسیار سودمنداست . خواننده ایرانى با توجه به زمینه هاى فکرى ویژه خویش و موضع مکتبى و سیاسى که دارد شاید با برخى ازارزیابى ها تحلیلها و نتایح بحث موافق نباشد ولى این از اهمیت کار و سودمندى اثر نمى کاهد.