کتابخانه حوزه

کتابخانه حوزه باانگیزه آشنائى خوانندگان مجله با کتابهاى جدید تنظیم مى شود و سعى بر آن است که بانگاهى گذرا نمائى از محتوى کتاب عرضه شود تا خوانندگان از چگونگى کتابها آگاه شوند امااز آن روى که صفحات مجله محدوداست و زیاده گوئى را بر نمى تابد یادکرد ما نیز تمامى کتابهاى منتشره را شامل نخواهد بود.

الفخرى فى انساب الطالبین
1اسماعیل مروزى علوى تحقیق : سید مهدى رجائى مکتبه آیه الله المرعشى قم 1409 قطه وزیرى 30+384 صفحه .

کتاب اب نسب پیامبر[ص] و یاد کرداولاد وى مى آغازد آنگاه با تبیین مفهوم و معناى انساب[ تقویه] و[ موسویه] و چگونگى انشعاب و گسترش آنهاادامه مى یابد در فصول بعدى فرزندان خاندانهاى طالبیان است و در پایان مشهوران به لقب و کنیه ازاین خاندانها. مولف کتاب را به پیشنهاد فخررازى نگاشته ،وازاین روى نام[ الفخرى] بر آن نهاده است.[ الفخرى] رااز جمله بهترین آثاراین موضوع دانسته اند.

محقق محترم افزون بر تصحیح و تحقیق متن و ضبط پاره اى ازاختلافهاى کناب با منابع آن و توضیحات کوتاه پیرامون جنبه هائى از شرح حال رجال آن در ضمن مقدمه کوتاهى از شرح حال مولف اهمیت کتاب و شیوه تحقیق خود سخن گفته و در پایان فهرستهاى سودمندى افزوده اند.

حضرت آیه الله مرعشى نیز مقدمه اى سودمند دارند که در ضمن آن از مولف تحصیلات استادان شاگردان معاصران سفرها و آثار مولف سخن گفته اند.

المجدى فى انساب الطالبیین
على ابن محمد علوى تحقیق : دکتراحمد مهدوى دامغانى منشورات مکتبه آیه الله العظمى النجفى المرعشى 1409 قطع وزیرى 160+504 صفحه 2400 ریال .

این کتاب از جمله آثارارزشمند و بسیار سودمندى است که در شرح حال و چگونگیهاى طالبیان نوشته شده است . محقق در مقدمه خوداز جمله درباره کتاب نوشته اند:

این کتابى است که هر نسابه و مولف دیگرى که ازاواخر قرن پنجم تاکنون کتاب مبسوط و با مشجرى در نسب طالبیان [کثرالله عددهم] تالیف و تدوین کرده است از آن بهره برده و به آن استناد کرده واز آن نقل فرموده و گفته او را قول الصواب و فصل الخطاب شمرده است .

کتاب با مقدمه اى از آیه الله العظمى مرعشى آغاز مى شود که در ضمن آن درباره اهمیت علم انساب مولف کتاب زندگانى وى فرزندان استادان شاگردان معاصران و مذهب وى سخن رفه است پس از آن مقدمه محقق آمده که بسیار گسترده و سودمنداست . در ضمن مقدمه ازاهمیت دانش انساب نسابین صدراسلام سبب پیدایش علم انساب و تطور آن تدوین انساب بنى هاشم وانگیزه هاى آن اصطلاحات علم انساب نگارشهائى درباره انساب به وسیله سادات و شیوه تصحیح و تحقیق کتاب سخن به میان آمده است

محقق محترم کتاب را براساس پنج نسخه مقابله و تصحیح کرده است . در پانوشتها افزون بر ضبطاختلافات نسخه ها توضحیاتى پیرامون متن نوشته و گاه اشاراتى براى تثبیت آنچه برگزیده است آورده و خطاها و تصحیفات متن را به دقت تصحیح کرده است . محقق تعلیقات سودمندى در پایان کتاب آورده و دامنه سودمندى این اثر گرانمایه را گسترانده است . در پایان فهرستهاى فنى کتاب فهرست اعلام کتب اماکن احادیث و ... آمده است .

تحلیلى نوبر عقاید وهابیان
محمدحسین ابراهیمى دفتر تبلیغات اسلامى قم 1367 قطع رقعى 207 صفحه 500 ریال .

کتاب با تبیین ضرورت اینگونه بحثها مى آغازد و نقد و بررسى دیدگاه وهابیان درباره توحید شرک و حدود آن در فصل اول ادامه مى یابد. بررسى وارزیابى آراء وهابیان درباره توسل به انبیاء واولیاء محتواى فصل دوم را تشکیل مى دهد. در ضمن فصول سوم چهارم و پنجم اندیشه هاى آنان درباره شفاعت زیارت احکام قبور و مساجد و خیرات و صدقات و نذورات به دایره نقد ریخته شده و بى پایگى آنها به اثبات رسیده است .

در فصل ششم به تاویل قرآن از دیدگاه آنان پرداخته است . در فصل هفتم و هشتم اعیاد و سوگوارى را مطرح کرده و آراء وهابیان را نقد و بررسى کرده است .این دو فصل در مجموعه کتاب از برجستگى ویژه برخورداراست . در فصل نهم به اتهام بى پایه آنان درباره سنت تحریف قرآن به شیعه پاسخ گفته است .

بالاخره در فصل پایانى به مساله[ اولى الامر] و دیدگاه تحریف گرانه وهابیان دراطاعت محض از آن پرداخته است .

کتاب براساس منابع دست اول آنان تنظیم

یافته و با نگارش روان و تحلیلى دقیق آراء و دیدگاه وهابیان را نقد کرده است .

تفسیرالمبین
محمدجواد مغنیه بنیاد بعثت تهران 1367 قطع رحلى 810 صفحه 500 ریال .

مرحوم مغنیه محقق و مفسر بزرگوار صاحب تفسیرارجمند[ الکاشف] ، به پیشنهاد برخى از ناشران این تفسیر سودمند را نگاشته است تا پرتوهاى سپیدى آفرینى بر ذهنهاى خوانندگان بتاباند و معانى و مفاهیم قرآن را گر چه اندک بنمایاند.

تفسیر مبین در واقع بازنویسى شده و گزیده تفسیر گرانمایه [جوامع الجامع] است که مرحوم مولف آن را در غالب عباراتى روشن و الفاظى زیبا عرضه کرده است .

همت مولف در مجموع تفسیر آن است که مفهوم آیه را روشن کند و بدینسا نبه نقل اقوال و هر آنچه او رااز گزیده گوئى بدور سازد روى نمى آورد.

تفسیرها و توضیحات در حاشیه قرآن چاپ شده است . حروف چینى و چاپ آن زیبا و چشم نوازاست ،ولى قطع آن متناسب نیست و در صحافى نیز دقت کامل بعمل نیامده است . بهرحال انتشار آن بگونه افست سودمند و ستودنى است .امیداست تغفسیر مفصل ایشان نیز که از تفاسیر خوب جهان شیعه است درایران بگستردگى نشر یابد.

حقایق الایمان
شهید ثانى تحیق سید مهدى رجائى منشورات مکتبه آیه الله العظمى النجفى المرعشى قم 1409 قطع وزیرى 312 صفحه 1500 ریال .

این کتاب از جمله آثار ارزشمند و مختصر شهید در مسائل اعتقادى است . کتاب در یک مقدمه سه مقاله و یک خاتمه سامان یافته است . در مقاله اول ایمان لغه و شرعا عریف شده و نقد و بررسى دیدگاههاى مختلف آمده و آنگاه با همین شیوه به[ کفر] پرداخته شده است . در رساله اى دیگر دراین مجموعه ازاصول و فروع دین و لزوم تفکر واستدلال در عقاید سخن به میان آمده و مراتب انسانها در معرفت بازشناسى شده است . در بخش بعدى این رساله از تقسیم فروع تفسیراجتهاد اصول فقه مباحث تقلید و ... سخن به میان آمده است . رساله سوم تفسیرى است گویا وارزشمند درباره عدالت ( ازابعاد مختلف کلامى فقهى و روائى ) و بحثى پیرامون گناهان کبیره و ملاک آن . رساله دیگر مجموعه سوالهائى است که مرحوم شهید جواب داده است .

پایان بخش این مجموعه اجازه شهیداست به شیخ حسن بن شیخ عبدالصمد (پدر شیخ بهائى ) که اجازه اى است مفصل و سودمند. محقق محترم این مجموعه را با نسخه هاى متعددى مقابله کرده وافزون بر تصحیح متن در پانوشتهاازاختلاف نسخه ها سخن گفته واحادیث و آیات و برخى اقوال را به منابع آنهاارجاع داده است . در ضمن مقدمه اى تقریبا مفصل از شرح حال شهید و آثار وى سخن گفته است .

دراسات و بحوث فى التاریخ والاسلام ج 1و2.
جعفر مرتضى عاملى موسسه النشر الاسلامى قم 1409 قطع وزیرى 624 صفحه 260 تومان .

مجموعه اى است از مقالات مولف که به انگیزه هاى مختلف در موقعیتهاى گونه گونى نگاشته است . بیشترین مقالات این کتاب پیشتر نیز با همین عنوان و در دو جلد منتشر شده بود.این چاپ افزون بر زیبائى حروفچینى و چاپ مقالات جدیدى را بهمراه دارد. محتوى مقالات مختلف است : برخى به تبین بحثهائى تاریخى پرداخته و بعضى مطالبى فقهى را به بحث و بررسى نهاده و برخى دیگر مقالاتى است صرفا در جهت ارائه گزارشهائى از برخى شهرها و حوزه ها.

از جمله مقالات ارزشمند و کارآمداین مجموعه مقالات ذیل را توان نام برد:

[ اعرف الکتب المحرفه] [ لماذانهى على[ ع] عن قتال الخوارج] [ الامام السجاد باعث الاسلام من جدید] [ ذهاب عقیل الى معاویه] [ من هوالامیرالاول فى غزوه موته] و ...

مقالات تاریخى این مجموعه از برجستگى ویژه برخور دارند،به ویژه مقالاتى که مولف محقق با تتبعى وسیع در منابع و مصادر و نقد و ارزیابى دقیق آنها بى پایگى برخى از حوادث و وقائعى را که سالها و قرنهااز مسلمات تاریخ شمرده مى شد مبرهن ساخته است (ج 1.257 107).

قصص الانبیاء
قطب الدین سعید بن هبه الله راوندى تحقیق : غلامرضا عرفانیان بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستانقدس رضوى 1409 قطع وزیرى 372 صفحه 1000 ریال .

قطب الدین راوندى از عالمان محدثان و مفسران بزرگ و گرانقدر تشیع است که آثار گرانمایه اى درابعاد مختلف فرهنگ اسلامى از خود بر جاى نهاده است . کتاب یاد شده از جمله آثار سودمند و کارآمدایشان است . مولف در مقدمه از جمله نوشته اند:

[داستانهاى پیامبران پیشین لطافتهائى دارد که خواننده را به محاسن اخلاقى فرا مى خواند. و سرشاراز پندها و عبرتهائى است که نفاق و تردید رااز جانها مى زداید. بى گمان یاد کرد گزارشهاى زندگانى آن بزرگواران به اطاعت و عبادت نزدیک مى کند واز زشتیها و ناپسندیها دور مى دارد.

اما در کتابهاى نگاشته شده دراین زمینه سره و ناسره زیبائیها و پستیها درهم آمیخته است و من به توفیق خداوند نیکهاى آن را فراهم آوردم و پیرایه هاى بسته بر آنها را ستردم] .

قصص الانبیاء مستند به روایات است . آنچه عرضه شده است خالى از تفصیل و تفسیر و نقد و بررسى است .

مولف در مجموع گزیده نگارى را پیشه ساخته و در عرضه حوادث و گزارشهااز کناراسرائیلیات با بى اعتنائى گذشته است . محقق محترم کتاب را براساس 5 نسخه تصحیح و تحقیق کرده است . در پانوشتها افزون بر ضبطاختلاف نسخه ها توضیحاتى را پیرامون روایات متن و رجال روایات

آورده واحادیث را به[ بحارالانوار] و برخى منابع دیگرارجاع داده است . وى ضمن مقدمه ازانتساب قطعى کتاب به مولف شرح حال وى و شیوه تحقیق خود سخن گفته است در پایان مقدمه فهرست سودمندى از آثار نگاشته شده درباره پیامبران ارائه داده است .

کفایه الاصول
آخوند ملامحمد کاظم خراسانى تحقیق : موسسه آل البیت الاحیاءالتراث قم 1409 قطع وزیرى 560 صفحه 2000 ریال .

ضرورت چاپ محقق و چشم نواز انتقادى و دقیق متون درسى اکنون بیش از هر زمان دیگرى محسوس است . سوکمندانه موارداندکى که انجام شده نه به لحاظ عرضه متنى استوار و نه تحقیقى سالم و کارآمد شایسته و بایسته نبوده است .

[موسسه آل البیت] از سالها پیش به تحقیق دقیق آثر گرانقدر و جاودانه مرحوم آخوند همت گماشته و ما پیشتر پیرامون چگونگى این تحقیق سخن گفته ایم . (حوزه شماره 27.197)امااینک به یمن انتشار آن یادآورى دو نکته را لازم مى دانیم : در آن نوشته آمده بود که از جمله فهرستهاى کتاب فهرست مصطلحات است ،یادآورى مى کنیم که این فهرست بعللى نیامده اما فهرست موضوعات بسیار دقیق و گسترده است دو دیگر این که محققانى که رنج گران تحقیق تحقیق بنیادین آن را بدوش کشیدند حجج اسلام آقایان : شیخ جواد روحانى شیخ محمداشرفى سید صالح مدرسى هستند.

و در آغاز مقدمه اى است سودمند درباره دانش اصول و تطور آن در شیعه و سنى - تحقیق و تعلیق کتاب دقیق واستواراست و حروفچینى چاپ و تجلید آن زیبا چشم نواز و بسیار ستودنى است .

مدرس در پنج دوره تقنینیه مجلس شوراى ملى ج 1
به کوشش محمد ترکان 1367 دفتر نشر فرهنگ اسلامى تهران قطع وزیرى 20+462 صفحه 1500 ریال .

آنچه دراین کتاب آمده متن سخنرانیها نطقها و مشروح مذاکرات و آراء شهید آیه الله سیدحسن مدرس در مجلس شوراى ملى است . آنچه دراین جلد آمده شامل نطقهاى ادوار دوم سوم و چهارم است . و جلد دوم در برگیرنده دوره پنجم و ششم خواهد بود. گردآورنده این مجموعه سالشمارى از زندگانى مدرس تا پایان دوره چهارم نقنینیه در آغازآورده است و در ضمن یادآوریهائى از چگونگى تدوین کتاب سخن گفته است .

فهرست آغاز کتاب نیز گویا و سودمنداست اما قطعا کتاب به فهرستهاى فنى مختلفى نیازمنداست که امید مى رود در پایان جلد دوم بیاید.این کتاب بى گمان براى محققان و پژوهشگران تاریخ معاصر مواد خام و مصالح سالم و مستندى است که در کار شناخت و تحلیل تاریخ آن روزگار و نیز در جهت شناخت و تحلیل شخصیت مرحوم مدرس بسیار سودمند خواهد بود.

خوب است نمایندگان مجلس شوراى اسلامى در آن به دقت بنگرند واز چگونگى موضوع گیریها نطقها شهامتها و شجاعتهاى وى در جایگاهى که نشسته اند (جایگاه مدرسها) بیشترین بهره را درایفاء مسئولیت خود ببرند.

معارج نهج البلاغه
ابوالحسن على بن ابوالقاسم زید بیهقى تصحیح و تحقیق : محمدتقى دانش پژوه مکتبه آیه الله العظمى النجفى المرعشى 1409 قطع وزیرى 71+466 صفحه 2000 ریال .

بیهقى معروف به [فرید خراسانى] از عالمان و محققان قرن ششم هجرى است و نخستین کسى است که بر تمام نهج البلاغه شرح نوشته است . آقاى دانش پژوه در چگونگى این شرح در مقدمه سودمند خوداز جمله نوشته اند:

او در آغاز براى اثبات بلاغت نهج البلاغه اندکى بحث بدیعى کرده است که کیدرى وابن میثم هم ازاو پیروى نموده و تا اندازه اى هم سخن را بدرازا کشانده است . روش او دراین شرح تا اندازه اى سنجشى است واز سخنان دیگران هم گواه آورده است . دراین دفتر بحثهاى ادبى و فقهى و نجومى و طبى و فلسفى هست و بیهقى سخنان پیشواى اسلام رااز هر رهگذر بررسى کرده است .

محقق محترم در مقدمه اى دراز دامن و سودمند از نهج البلاغه و شرحهاى آن بیهقى و تالیفات وى واهمیت معارج نهج البلاغه سخن گفته است . وى متن شرح نهج البلاغه را شماره گذارى کرده و فهرست سودمندى از مفاهیم موضوعات جایها واژه ها ترتیب داده و به این شماره هاارجاع داده است .

حروفچینى و چاپ کتاب پاکیزه و تجلید و صحافى آن ستودنى است .

نهج البلاغه للامام على علیه السلام نسخه المعجم المفهرس
تحیق و تصحیح : محمددشتى دفترانتشارات اسلامى قم 1409 قطع وزیرى 231 صفحه 1500 ریال .

محقق محترم پس از آن که از پس سالها تلاش [ المعجم المفهرس لالفاظ نهج البلاغه] را بر مبناى چاپ صبحى صالح عرضه کرد به تصحیح و تحقیق متن نهج البلاغه براساس کهنترین نسخه هاى آن همت گماشت .

وى متن نهج البلاغه را با نسخه هاى بسیار کهن از جمله نسخه نگاشته شده به سال 421 هجرى و نسخه نوشته به تاریخ 587 و نسخه فراهم آمده به سال 499 مقابله و تصحیح کرده و موارد بسیارى از تصحیفها و یا تحریفها را بازشناسى و ضبط کرده است . تمام این تصحیحات بر روى نسخه صبحى صالح اعمال شده است ،بدینسان این چاپ همان چاپ صبحى صالح است به مزایاى ذیل :

تصحیح اشتباهات چاپى تصحیح اشتباهات کتابتى حذف تفسیرها و توضیحهاى نارسا و نادرست و ...افزون براین تمام توضیح و تفسیر لغات در پانوشتها آمده و مصادر خطبه ها و ... نیز در آغاز به تفصیل یاد شده است . در پایان جدول اختلاف نسخه هاست و فهرست برخى از موضوعات .

الاثناعشریه فى الصلاه الیومیه
محمد بن الحسین الحارثى الهمدانى تحقیق محمدالحسون مکتبه آیه الله العظمى المرعشى النجفى قم ! 1409 96 صفحه .

رساله اى است کوتاه متین دقیق با تنظیمى نیکو چونان تمام آثار علامه عالیقدر مرحوم شیخ بهائى . محتواى کتاب را واجبات و مستحبات نمازهاى روزانه تشکیل مى دهد که مرحوم شیخ آن را در نهایت اتقان و گزیده گوئى نگاشته است .

محقق محترم کتاب را براساس دو نسخه تصحیح کرده در ضمن دقیق اختلاف نسخه ها وارائه متنى استوار تمام آیات روایات واقوال فقهى آن رااز منابع کهن و دست اول روائى و فقهى استخراج کرده است . نسخه هاى مورد مراجعه حواشى بسیارى از مولف داشته که محقق همه را آورده و روایاتى که بطور ناقص آمده بود تکمیل کرده وافزوده ها را بین کروشه نهاده است .افزون براینها مقدمه کوتاه و گویائى از شرح حال مولف نگاشته و در پایان فهرستهاى سودمندى ضمیمه کرده است . تحقیق کتاب پاکیزه و ستودنى است . و حروفچینى چاپ و صحافى آن شایسته چنین اثرى ارجمند. یادآورى مى کنیم که این رساله پیشتر در مجله وزین[ تراثنا] چاپ شده بود (سال دوم شماره سوم ).