جامع المقاصد

[قواعدالاحکام فى مسائل الحلال والحرام] علامه حلى یکى از آثار بسیار گرانقدر و جاودانه فرهنگ تشیع است .این اثر گرانمایه در حوزه هاى علوم اسلامى مورد توجه ویژه فقیهان و عالمان اسلامى قرار گرفته و شرحها حاشیه ها و تعلیقات زیادى بر آن نگاشته شده است 1 . یکى از شرحهاى مورد توجه و دقیق وارزشمند آن[ جامع المقاصد فى شرح القواعد]است . که از مهمترین آثار فقهى به شمار مى آید و هماره به عنوان یکى از منابع و مصادر معتمد و مهم فقه شیعه مورد مراجعه و استناد عالمان بزرگ و فقهاء عظیم الشان شیعه در حوزه هاى علوم اسلامى بوده است . صاحب جواهر فرموده اند: هر مجتهدى که جامع المقاصد وسائل الشیعه و جواهر وى را داشته باشد براى فهم واستدلال واستنباط و نگارش فقه نیاز به کتاب دیگرى ندارد . 2( جامع المقاصد) جامع ابواب فقهى نیست و مولف بزرگوار آن قبل از تکمیل آن رخت از جهان بر بسته و بدینسان کتاب تا قسمتى از (کتاب النکاح) نگاشته شده است . فقیه بزرگوار مرحوم فاضل هندى به تکمیل آن همت گماشته با عنوان (کشف اللئام عن وجه قواعدالاحکام) .[ جامع المقاصد] سالها پیش با چاپ سنگى منتشر شده است . شیوه نامرغوب چاپى واغلاط بسیار آن نیاز تحقیق و پژوهش عرضه شایسته آن راایجاب مى کرده است که این کار به توفیق خداوند و به همت موسسه آل البیت انجام یافته است.

مولف آن :  شیخ نورالدین على بن الحسین عبدالعالى معروف به[ محقق کرکى] و[ محقق کرکى] و[ محقق ثانى] از عالمان و محققان و فقهاء بزرگ قرن دهم هجرى است . وى در[ کرک] (قریه اى در نزدیکى بعلبک )از مادر بزاد و همانجا رشد کرد و علوم مقدماتى را آموخت . سپس براى تکمیل معلومات به مصر و نجف مهاجرت کرد. و در نجف پس از سالیان دراز تحقیق و تعلیم و تعلم در علوم و فنون اسلامى به جایگاه بلندى رسید. شرح حال نگاران وى را به تحقیق دقیق نگارش شیوا اسلوب متین وسعت اطلاع مورج مذهب احیاگر سنت و ... ستوده اند. و مقام علمى و شخصیت فوق العاده اجتماعى فقهى و روحى وى راارج نهاده اند. وى که در تدریس استاد چیره دست و در تالیف نویسنده پرشور بود شاگردان بسیار تربیت کرد و آثار ارزشمندى از خود به جاى نهاد. 3

شیوه تحقیق کتاب  تحقیق کتاب براساس آنچه که موسسه دراختیار ما گذاشته است با شیوه نوین تحقیق گروهى با همیارى بیش از بیست تن از محققان و پژوهشگران صاحب صلاحیت سامان یافته است . کار و مسوولیتهاى پژوهشى بین محققان براسا کفایتهاى آنان تقسیم شده و براى سامان بخشیدن به کار شش گروه مسوولیتهاى گوناگون را بعهده گرفته اند:

گروه اول نسخه هاى معتمد در تصحیح کتاب را مقابله کرده اند. کتاب براساس یازده نسخه خطى مقابله شده است از جمله :

الف : نسخه کتابخانه مسجد گوهرشاد به خط مولف .

ب : نسخه اى خوانده شده بر مولف به خط شاگرد وى شیخ ابراهیم میسى همراه با حواشى لطف الله میسى .

ج : نسخه دانشکده حقوق دانشگاه تهران که به سال .975 نوشته شده همراه با تصحیحات صاحب ریاض .

گروه دوم تمامى روایات کتاب را استخراج کرده و بر بیشترین منابع ممکن از مصادر شیعه و سنى عرضه کرده اند. گروه سوم اقوال منقول از فقهاء را استخراج کرده با منابع اقوال تطبیق کرده اند. گروه چهارم با استفاده از مقابله نسخه ها و تطبیق روایات و اقوال با منابع و مصادر به استوار سازى متن که مهمترین مرحله فن تحقیق است مى پردازند.

گروه پنجم با بهره مندى از حاصل کار گروههاى پیشین پانوشتهاى کتاب را تنظیم کرده اند و بالاخره گروه ششم با بررسى نهائى متن و پاورقیها سعى کرده اند تلاش گروههاى پیشین را تکمیل کرده کاستیها را ترمیم کنند. جلداول کتاب اینک به توفیق خداوند در حال حروفچینى و چاپ است .