نوع مقاله : مقاله پژوهشی
جلد دوم سید حمید روحانى (زیارتى خرداد ماه 1364)
حمید روحانى [ زیارتى] را با(بررسى و تحلیل نهضت امام خمینى ) مى شناسیم . وى با نگارش و چاپ اولین جلداین کتاب در تاریخ 1356 آغازگر تاریخ انقلاب اسلامى بود. وى تاریخ رااز نگارش سال و ماه[ تولد کره مادیان سرخ موى امیر عادل]! 1 به درون سیاهچالها و زندانهاى مخوف امیر عادل ؟ برد تا آیندگان آن سوى چهره امیر را نیز به بینند. و تاریخ این[ دبیر گیج و گول کوردل] 2 را دیدگانى ژرف بین و گوشهایى تیز بخشید تااز دبیر خانه شاهانه بیرون آید و فریاد و خروش هزاران آزاداندیش در بند را بشنود و خونهاى صدها دلیراز جان گذشته بر سنگ فرش خیابانهارا بر خلاف گذشته که چشم بسته از آن مى گذشت به دقت ببینند.
[وى] بااین اقدام نشان داد: تاریخ براى آن وضع نشده که شمارش آروغهاى حاکمان ستم پیشه را در درون خویش براى آیندگان نگه دارد تا آنان از شمارش مفتلان معصومان و مظلومان دستگاه ظالمان بى خبر مانند و تنها به مطالعه فرمانهایى بپردازند که بر سنگهاى بزرگ حک کردند تا آیندگان را چون معاصران ناآگاه و بى خبر و ثناگوى خویش نگه دارند. و علماى تاریخ را بر آن دارند که تاریخ ملتها رااز روى آن نقشها و خطوط بخوانند بى آنکه گوشه چشمى به خونهاى چکیده بر پاى آنکتیبه ها بیافکنند
[نویسنده کتاب] با کار خویش تاریخ را در خدمت مردم تدین کوچه و بازار قرار داد تااز سرگذشت این مردم پاک دل واز جان گذشته پر بار گردد و سرنوشت نسلهاى بعد را در سایه سار سرگذشت این نسل رقم زند.
[ وى] بااین کار فهماند که : تاریخ آن نیست که امیر مى گوید بلکه آن واقعیتى است که مردمان هر زمان با تمام وجود اندیشه عتقاد واعمالشان مى سازند.
نگارنده کتاب دراین مورد مى گوید: کتابى که در پیش دارید گامى است در جهت رساندن واقعیتها حقیقتها واصالتها به نسلهاى آینده و تمام انسانهائى که مى خواهنداز ماهیت و حقیقت انقلاب اسلامى به درستى آگاهى یابند و تلاشى است همراه و همگام با ملت مجاهد و قهرمان پرورایران در جهت تداوم انقلاب اسلامى 83
[نویسنده] در پایان جلداول کتاب[ تحلیل و بررسى نهضت امام خمینى] (رهبرى نهضت از تبعیدگاه ) پى گیرد. 4 و همه آنان را که با قلم وى آشنا بودند درانتظار آن وعده نشانید. سالها گذشت و جلد نخستین آن چاپهایى را پشت سر گذارند و خبرى نشد تا آن که در بهار امسال انتظار سرآمد و وعده[ نویسنده] جامعه عمل پوشید و جلد دوم به چاپ رسید.این جلد اگر چه دیر آمد لکن پر بار و پر محتوى قدم پیش گذاشت . دراین مدت [ روحانى] با تلاش گسترده به نچه در دست مردم بود و نیز آنچه که طاغوت به نام اسناد محرمانه در آن سوى چهره خویش مخفى داشته بود دست یافت و همه را ضمیمه تجربیات و مشاهدات خود دراین کتاب ریخت و آن را جامعیتى دیگر بخشید .
26 آنچه که کتاب[ نهضت امام خمینى] را پرارزش و مفید ساخته علاوه براسناد بدست آمده از مرکزاسناد و ... حضور آگاهانه نویسنده دراین نهضت است .
وى ازاولین مراحل نهضت دیدگان خویش راباز کرده و به عنوان ناظرى نکته سنج از تمام دقائق و ظرائف یادداشت برداشته است و هر آنچه به انقلاب مربوط بود حفظ نموده است . بهتراست[ روحانى] این مورخ خوب معاصر رااز پیشگفتار جلد دوم نهضت امام خمینى که به قلم خود وى نگارش یافته است بشناسیم .او مى گوید: [نگارنده سالها واز آغاز نهضت اسلامى جریانهاى درونى و برونى آن را پى گیرى کرده و در متن آن قرار داشته است . لحظه اى از مسائل انقلاب غفلت نکرده و به جز یک سال سفر ترکیه در دیگر تبعیدها و هجرتها باامام بوده و هماره به گردآورى اسناد واطلاعات همت گمارده است و تمام وقت و نیرو واندیشه خود را ویژه گردآورى اسناد و مدارک و ثبت رویدادهاى نهضتى کرده که از آغاز گام به گام با آن حرکت کرده است و خود شاهد رویدادهایى بوده که به ثبت آن پرداخته و در حقیقت خود در تاریخ بوده است تاریخى که هنوزاز آن خون مى چکد].
[نویسنده] از آنجا که در نهضت حضور داشته کوشش کرده است واقعیات تاریخ انقلاب را به تحرى در آورد ازاینرو چه حوادث تلخ و دلخراشى را برشته تحریر در آورده است و چه بسیار واقعیتهایى که دیگران را جرات باز گویى آنها حتى در جمع محدود نیست به قلم آورده و بى توجه به هاى و هوى خفاشان آفتاب گریز که نابخردانه از هر سوى خویش را بر رهروان دلیر دل شب مى زنند تا آنان رااز حرکت به سوى نور باز دارند قلم بر مى دارد و تمام تاریکها را به کنار مى زند و آفتاب را فرادید آیندگان مى نهد تا راه را گم نکنند و در روشنائى و گرماى آفتاب را فرادید آیندگان مى نهد تا راه را گم نکنند و در روشنائى و گرماى آفتاب حق رااز باطل باز شناسند.
آمیزش این جسارت و شجاعت با آگاهى در وجود[ نویسنده کتاب] همراه با تعهد و مسئولیتى که ازاعتقاد مذهبى اش سر چشمه مى گیرد باعث شده است که کار وى پربار خواندنى آموزنده و رهگشا باشد.
نویسنده با توجه به همین روحیه از تجربه هاى تلخ و آموزنده اى یاد مى کند که از حرکتهاى هماهنگ ستم شاهنشاهى و جهل و حماقت روحانى نمایان که بعضا در نجف بودند سرچشمه مى گرفت و رهبرانقلاب و روحانیان آگاه در خط وى را رنج مى داد و برى آنان هر روز مشلى مى آفرید. 7 رنج و مشکلى که امروز براى طلاب فاضل و جوان حوزه در بر خورد عاقبت طلبان راحت پیشه قشرى بااندیشه هاى تابناک مرجع عالم و متعهد حضرت آیت الله العظمى منتظرى دام عزه ملموس و محسوس است .
وى از واقعیتهاى پرده بر مى دارد که شنیدن آن هر منصف مسلمانى را رنج مى دهد و در عین حال مى آموزد که پایان شب سیه سفیداست و تلاش نگهبانان جهل و بى خبرى نخواهد توانست براى همیشه جلوتایش آفتاب را بگیرد و تنها مدتى اندکى خواهند توانست جلو آگاهى مردم را بگیرند و ازاین راه قربانیهاى جدیدى را باعث گردند چنانکه حرکت روحانى نمایان نابخرد در مقابل امام باعث شد مردم عراق در ناآگاهى بمانند و نتوانند در مدت تبعیدامام به نجف از روشنگریهاى وى سود جویند. و خود رااز سرنوشتى که امروز گریبانگیر آنان شده است برهانند. بشنویم از زبان نگارنده کتاب : [اگر دستهاى خیانتکارارتجاع در نجف علیه امام کار نمى کرد و روحانى نماهاى جاه طلب و تنگ نظر با کارشکنى ها و سمپاشى ها مردم عراق راازامام دور نمى کردند مردم عراق راازامام دو نمى کردند امروز ملت عراق در چنگال بعثى ها دست و پا نمى زد و عراق به گورستانى ظلمت بار بدل نمى شد. آنچه امروز بر ملتهاى عراقى و ایران مى گذرد اثر جاه طلبى ها خود خواهى ها تنگ نظرى ها و غرض خواهى ها تنگ نظرى ها و غرض ورزى هاى مشتى عناصر مرموز و خود باخته درح حوزه علمیه نجف اشرف است که از شناخته شدن امام واهداف و آرمانهاى او در میان مردم عراق سرسختانه پیشگیرى مى کردند و همانند سدى در برابر حرکت سازنده و زندگى بخش اوایستادند و ملت عراق را از فیوضات وجوداو و در حقیقت از آزادى و روشنائى و رهایى از چنگال استعمار جهانخوار محروم کردند و زمینه را براى تاخت و تاز حزب بعث و دیگر دشمنان اسلام در عراق فراهم ساختند].
این خود باختگام مرموزى که[ مولف] از آنها سخن مى گوید همانهائى هستند که امروزه در خانه هاى خوب و تمیزى که از سهم مبارک امام زمان [ ع] در حوزه هاى علمیه درست شده است زندگى مى کنند و بر جمهورى اسلامى خرده مى گیرند و به نام اصحاب و پیروان عافیت طالبان به عیش و تنبلى روزگار مى گذرانند. نویسنده این دسته را چنین معرفى مى کند: [بسیارى از آنان اکنون در حوزه علمیه قم و دیگر شهرهاى ایران جا خوش کرده اند واز نعمتهاى جمهورى اسلامى کاملا بر خوردارند و با وجود این از سمپاشى شایعه سازى و کارشکنى دست نکشیده اند و چشم انتظارند که ملت ایران با خون خود عراق را آزاد کنند تا آنان بار دیگر به نجف برگردند و به خدمتگزارى براى امریا و نوکران آن ادامه دهند! مردم مسلمان ایران با فداکارى وایثارگرى و جنبازى انقلاب اسلامى ایران را به پیروزى رساندند واکنون نیز براى دفاع ازاسلام واستقلال ایران به خون دادن جان دادن و مجاهدت ادامه مى دهند لیکن عافیت طلبان و تن پروران نجف و دعاگوهاى شاه اکنون در بهترین خانه هاى قم و تهران و دیگر شهرها نشسته به بدگوئى و شایعه سازى علیه انقلاب و مسئولان آن مى پردازند و متاسفانه با تشکیل کلاس درس در حوزه ها زمینه فاسد کردن افکار محصلین علوم اسلامى را نیز فراهم مى آورند]. 9
[نگارنده] در کتابش علاوه بر آنکه جو حاکم بر حوزه علمیه نجف 10 تلاشهاى دامنه دار و بى وقفه تن پروران خوش گذران حوزه نجف علیه امام خمینى کوشش آنان براى جلوگیرى ازاشاعه فکر واندیشه امام 11 تلاشهاى مامون منشانه آنها براى ناچیز جلوه دادن وجهه علمى امام 12 همکاریهاى دراز مدت رژیم ایران عراق و برخى ازاین روحانیون حوزه نجف براى سپردن مرجعیت جهانى شیعه به نااهلان و ممانعت از گرایش مردم به امام خمینى 13 به پیروى از سیاست امریکا درانگ چپى زدن به یاران امام 14 و ده ها موضوع دیگر را به بحث مى کشد.از حرکتهاى مرموزانه گروه مافق و خودخواهى که به نام ایران بدون توجه به وجهه اسلامى آن دست به مبارزه اى به سبک آمریکائى زده بودند نمى گذرند و کارها واندیشه هاى آنان را نیز به نقد مى کشد. 15
مولف وقایع و حوادث دوران تبعیدامام را در 19 فصل بطور مفصل مورد بررسى قرار مى دهد و در هر بخش حوادث ناشنیدنى و حساس زیادى مى آورد که انسان رااز گزینش باز مى دارد و بر آن مى دارد که تمام کتاب وى راازاول تا آخر بدقت بخواند.
فصول مزبورازاین قراراست :
حرکات و برخودهاى سیاسى واجتماعى امام 16 و یاران او و نیز نقل نوشته ها سخنان و نامه هاى امام و یاران راه و روش بر خورد سیاسى و اجتماعى را به انسان مى آموزد و خواننده را به یک سیاستمدار آگاه و زیرک تبدیل مى کند. نویسنده در پایان کتاب خویش اسنادى مى آورد که پشتوانه قوى و محکمى براى حرفها وادعاهاى وى است و پرده از تمام خیانتها دسیسه ها دوز کلکها و نقشه کشیهاى همدست و هم آهنگ منافقان کافران ملى گرایان روحانى نمایان و مجامع استعمارى
بین المللى علیه اسلام بر مى دارد
کتاب[ نهضت امام خمینى] کتابى است خواندنى مفید پرثمر و آگاهى بخش و هیچ مسلمان مسئولى از خواندن آن بى نیاز نیست . واگر خواننده اى آن را بخواند درانتظار مجلد بعدى آن مولف در پایان جلد دوم وعده داده است 17 روزشمارى خواهد کرد.
)